ONTREDDERD

Op de achterkant van het boek Ontredderd van dr. A.L. Veerman staat bovenbeschreven passage te lezen. Het geeft in een paar zinnen weer wat (vermeend) seksueel misbruik in een kerkgemeenschap teweeg kan brengen.

Op het moment dat zo’n situatie zich voordoet is er aan één ding behoefte: de waarheid. Dat geldt althans voor bijna iedereen. Iemand die iets te verbergen heeft behoort tot die uitzondering; maar ook degene die loyaal is/wil zijn met iemand die iets te verbergen heeft.

Om het niet nodeloos ingewikkeld te maken.voer ik maar een casus op om aan de hand daarvan het veld te verkennen.

CASUS

Mevrouw A van rond de 30 jaar heeft huwelijksproblemen. Daarom schakelt ze wijkouderling X in. Hij heeft - is haar ervaring - een goed invoelend vermogen en is iemand die veel vertrouwen geniet. Aanvankelijk had hij met het echtpaar A gesprekken. Niet lang daarna ‘haakt’ meneer A‘af’. Mevrouw A en ouderling X blijven wel in contact, ze verstaan elkaar. Het huwelijk van mevrouw A blijft slecht.

Aan het eind van een van de ontmoetingen geeft hij haar een kus en zegt dat hij voor haar aanvullend wil zijn voor wat ze in haar huwelijk tekort komt. Hij prijst haar omdat ze het - ondanks de moeilijke omstandigheden - ‘zo geweldig doet’. Wat er op dat moment gebeurt brengt haar in verwarring. Ze begrijpt het eigenlijk niet goed. Het is raar dat hij die kus geeft. Het klopt niet. Maar aan de andere kant doet de waardering die hij geeft haar heel goed. De ontmoeting daarna komt de kus als vanzelf. Een week later compleet met een omhelzing. Zijn armen gaan om haar heen en - als vanzelf - gaan haar armen om hem heen. Het blijft raar, maar het heeft ook iets warms, iets van begrepen worden, van geborgenheid - en toch… Van het een komt het ander. Tot en met seksuele gemeenschap. Zo gaat het een aantal jaren door.

Maar meer en meer proeft mevrouw A desillusie. Er ontwikkelt zich weerzin; zeker na een indringend artikel dat zij leest over seksueel misbruik door hulpverleners. Ze zegt dat het moet stoppen en dat ze het niet meer wil. Het klopt niet. Maar daar wil meneer X (inmiddels is hij geen ouderling meer) niet aan. Weet zij dan niet meer hoe naar haar situatie was en hoe zij bij hem op begrip kon rekenen. Is ze vergeten dat hij zoveel van zijn tijd en aandacht aan haar gegeven heeft? En als zij voet bij stuk houdt en zegt dat het verkeerd is: ‘ja, maar jij wilde het en jij…’ En ze realiseert zich: dat is waar, het klopt! Maar het brengt haar niet tot rust. Ze leest het artikel nog een keer. Dan raapt ze alle moed bij elkaar en gaat naar vriendin B. Ze vertelt haar - zo goed en zo kwaad het kan - haar verhaal. Haar vriendin schrikt geweldig. Maar daar schrikt mevrouw A weer van. Ze bezweert haar het voor zich te houden; ze mag het helemaal niemand vertellen!

Bij de eerstvolgende ontmoeting met meneer X zegt A dat ze alles aan haar vriendin B heeft verteld. Meneer X wordt verschrikkelijk kwaad. Het was toch een geheim tussen hun tweeën? Stel dat B haar geheim niet houdt. En dat net nu op het moment dat de vrouw van X te horen heeft gekregen dat ze borstkanker heeft. Mevrouw X heeft al zoveel in haar leven te verstouwen gehad. Dit mag zij echt nooit weten!

ANALYSE

Ziet u hoe complex het allemaal is?

Stelt u zich nu eens voor dat u de wijkouderling of wijkdiaken bent van mevrouw B, de vriendin van mevr. A.

Zij vraagt u dringend of u bij haar langs wil komen. U bent bij haar en zij begint: ‘Ik ga u nu iets vertellen, maar u mag het aan niemand vertellen!’ Of het goed is of niet weet u niet, maar u stemt erin toe en hoort haar verhaal aan. Wat moet u doen? Moet u überhaupt wat doen? En als u nu niets doet en de naam van broeder X wordt straks genoemd als het over de talstelling van nieuwe ambtsdragers gaat? Als u thuis bent, komen ook andere gedachten naar boven. Wie zegt dat het klopt? Nota bene ouderling X! Je komt ook genoeg verhalen tegen van seksueel misbruik die helemaal niet bleken te kloppen! En dan heb je ook nog X’s vrouw. Je moet er niet aan denken.

Als het wel waar is, dan wil je dat het niet waar is!

Je bevindt je in een nachtmerrie.

Wat maakt het nu allemaal zo moeilijk?

Hier een aantal facetten:

(bedreigde) relaties
loyaliteiten
waarheid en leugen
machtsmisbruik
eventuele minderjarigheid en toepassing van het strafrecht
Gods Naam en eer
heftige emoties
kwetsbare mensen
intieme zaken
geheimhouding
soms grote consequenties voor betrokkenen, familie en kerkgemeenschap publiciteit
recht en onrecht
zonde en genade (om over vergeving en verzoening nog maar te zwijgen…!)

Juist omdat het zo complex is en loyaliteiten zo’n belangrijke rol spelen en elke beslissing grote invloed kan hebben, moet er weloverwogen worden gehandeld.

De SMPR (de interkerkelijke Stichting Misbruik in Pastorale relaties - www.smpr.nl, die in Nederland op kerkelijk gebied een voorloper was in de problematiek van seksueel misbruik, heeft een protocol ontwikkeld voor kerkenraden die met een melding van seksueel misbruik worden geconfronteerd. Hierin kunnen ze zien welke stappen zij in welke situaties moeten nemen en waar zij op moeten letten. Alle mogelijke facetten komen aan bod.

De klachtencommissies van de GKv, NGK en CGK hebben van de SMPR toestemming ontvangen om dit protocol te gebruiken. Wij zijn daar heel blij mee, want het heeft het SMPR vele jaren gekost om dit protocol samen te stellen. Tegelijkertijd is het zo dat onze drie kerken op verschillende terreinen andere structuren enz. hebben (bijvoorbeeld kerkordelijk). Daarom hebben we gedrieën het protocol op verschillende onderdelen bijgesteld voor het gebruik in onze kerken.

Wij hebben het vervolgens ter beschikking gesteld van het Meldpunt seksuele intimidatie en misbruik binnen pastorale c.q. kerkelijke relaties (via deputaten diaconaat zijn wij - naast de GKv en de NGK - bij het Meldpunt betrokken). Dit protocol is bedoeld als handleiding voor gemeenten die geconfronteerd worden met (seksueel) misbruik in pastorale en gezagsrelaties. Bij het Meldpunt is een netwerk van gemeentebegeleiders beschikbaar die als externe deskundige kunnen worden ingeschakeld, als een gemeente wordt geconfronteerd met (klachten over) seksueel misbruik binnen pastorale relaties. Het protocol is ook op de website www.meldpuntmisbruik.nl onder de knop Regelingen te downloaden of op te vragen via info@meldpuntmisbruik.nl.

EN DAN?

Zijn we er hiermee? Nee, nog lang niet!

De SMPR is bijna klaar met een protocol voor het jeugdwerk, dat behulpzaam zal zijn om het jeugd- en jongerenwerk zodanig in te richten dat ongewenste situaties voorkomen kunnen worden. Ook daarvan mogen wij straks gebruik maken en dat zullen we zeker (in samenspraak met de jeugdbonden) gaan doen. Preventie is van groot belang.

En wat de ambtsdragers betreft: ik herhaal nog maar een keer wat ds. Van Roekei onlangs in De Wekker schreef toen het over deze dingen ging: ‘Zou het niet goed zijn als kerkenraadsleden met elkaar spreken over de verleidingen die zich in pastorale contacten kunnen voordoen en hoe daarmee om te gaan? En moeten gemeenteleden niet meer gestimuleerd worden om eventueel misbruik te melden?’ Allemaal vragen die wat mij betreft nopen tot bezinning. De tijd om het probleem te bagatelliseren is voorbij.

Me dunkt een mooie kans voor een of meer artikelen in Ambtelijk Contact, maar dat is iets wat de redactie aangaat!

Klachtencommissie inzake misbruik pastorale en andere kerkelijke gezagsrelaties
Voorzitter is ds. Den Hertog, schrijver van dit artikel. Secretaris is mevr. A.W.
Westerveld (arts). Zij is bereikbaar via post en email. Haar gegevens: mevr. A.W.
Westerveid, Harstawei 23A, 9173 GA Hegebeintum, email: awesterveld@hetnet.nl.

Meldpunt seksuele intimidatie/misbruik binnen pastorale c.q. kerkelijke relaties
Bij het Meldpunt kunnen mensen (eventueel anoniem) terecht die slachtoffer zijn geworden of dreigen te worden van seksuele intimidatie en/of misbruik door iemand die binnen de kerkgemeenschap een bepaalde functie bekleedt.
Het Meldpunt is alle werkdagen tussen 9.00 uur en 17.00 uur bereikbaar onder telefoonnummer 038-423 21 25. Of via email: info@meldpuntmisbruik.nl of c.blijdorp@meldpuntmisbruik.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen