Hollands historie op oude blikken

Aan het laantje nabij de duinrand staan Noorse woningen. Schouwen-Duiveland kreeg ze cadeau na de watersnood van 1953. „Klein, maar goed geïsoleerd”, beschrijft Heiligers haar huis. „En doordat een achterdeur ontbreekt, tocht het niet door.”
De verzameling die ze sinds 1965 heeft opgebouwd, was een van de aanleidingen om het huis uit te breiden. In de aanbouw opende ze in 1994 haar eigen museum. Daar is met de ruimte gewoekerd. Geen hoekje is onbenut en langs elk balkje in het plafond is een schapje getimmerd. Zwarte doeken houden het zonlicht buiten. „Anders verschieten de blikken van kleur.” Buiten vestigt een uit blikken samengestelde pop de aandacht op het museum.
De verzameling ontstond op de vuilnisbelt. „In 1961 kwamen we in Noordwelle wonen, waar mijn man onderwijzer werd. De vuilnis werd er niet opgehaald; die moest je zelf wegbrengen. Op de belt zag ik een oud blik liggen. Dat nam ik mee naar huis. Van oudere mensen kreeg ik er nog vier. Zo is het begonnen. Het verzamelen zat er overigens al jong in. Ik ben in Barendrecht opgegroeid en liep als tiener altijd al op de rommelmarkt op de Blaak in Rotterdam.”

Strijkijzers
Annemarie Heiligers kreeg blikken, kocht blikken, vond blikken; de verzameling groeide. „Ik had een gezin met drie kinderen, dus de hoeveelheid tijd en geld was beperkt. Maar geleidelijk ontstond een flinke collectie.”
Langs de trap naar boven staan oude strijkijzers. De verzamelaarster blijkt ook belangstelling te hebben voor carbidlantaarns, brilletjes en pop-upboeken.
Met haar blikken richtte ze een museum in. De burgemeester kwam het openen. „De gemeente was enthousiast, want voor vakantiegasten is dit een mooie slechtweervoorziening.” Het aantal bezoekers is opgelopen tot 800 per jaar.
De eigenares kan er iets van haar vroegere beroepen in kwijt. „Ik heb op een lagere school voor de klas gestaan, en vertel graag. Daarna werkte ik in een galerie. Daar heb ik eens een tentoonstelling over W.G. van de Hulst ingericht.”

Hendrik en zijn vrouwen
In haar eigen museum houdt ze jaarlijks enkele thematentoonstellingen. In 2013 begint ze (van 18 februari t/m 6 april) met de exposities “Voorjaarsperikelen” (met de verkoop van katten van allerlei materiaal) en “Strijken, streek, gestreken” (met de verkoop van oude strijkijzers). “Vrouw op het blik” is het thema van de zomertentoonstelling (22 april t/m 22 mei). Van 6 juli t/m 31 augustus wordt deze expositie herhaald en aangevuld met de tentoonstelling “200 jaar koninkrijk”. Vanaf 14 oktober exposeert Annemarie Heiligers een geleende kerstlichtstad.
Ze verkoopt zelfgemaakte kaarten, waarop blikken uit haar verzameling staan afgebeeld. „Een vriendin van me had een pop van de Engelse koning Hendrik VIII. Zelf had ik een blik waarop Hendrik met al zijn vrouwen stond afgebeeld. Die heb ik gecombineerd op een kaart.”
Het oudste blik dateert uit 1840: een Duitse tabaksdoos. Een van de zeldzaamste exemplaren is volgens de museumhoudster een blik van Droste chocoladekorrels uit 1910.
Er zijn blikken waarop gebeurtenissen uit het Koninklijk Huis staan afgebeeld, zoals de huwelijksdag van koningin Wilhelmina en prins Hendrik. Er is een beschuitblikje waarop een J en een B (van Juliana en Bernhard) en een ooievaar staan afgebeeld. Daarin werden na de geboorte van prinses Beatrix beschuiten met oranje muisjes uitgedeeld.
Het museum heeft een rooms-katholiek hoekje. Uit protestantse kring zijn er VU-blikjes (daarmee werd geld ingezameld voor de Vrije Universiteit in Amsterdam), een zendingsbusje en een collectebusje uit een kerk.

Oud en jong
Enthousiast leidt Annemarie Heiligers rond langs haar verzameling: sigarettenblikjes (soms nog gevuld), het blikje van een inktlint van de typemachine, winkelblikken, een Croquettenblikje uit 1900 (dat geen kroketten maar chocola bevatte), blikjes in de vorm van een leren koffer en een leren portemonnee, een poetsdoos “Wees slim, gebruik Glim” („Rotterdammers zeiden dan: Wees slimmer, gebruik het nimmer”), blikken van de vroegere vliegtuigen Uiver, Snip en Pelikaan, en blikken met oorlogstaferelen: Churchill, Roosevelt en Stalin in Potsdam, en prins Bernhard tijdens de capitulatie in hotel De Wereld in Wageningen.
Er staan tal van herinneringsblikken uitgestald: 100 jaar Koninkrijk der Nederlanden, 25 jaar bevrijding, 100 jaar spoorwegen, 100 jaar Haarlemmermeer, de opening van de Maastunnel. Recent verwierf ze een blik dat kunstenaar M.C. Escher in 1963 maakte voor een blikfabriek die 75 jaar bestond. „Qua vorm is het een van de bijzonderste blikken die in Nederland ooit gemaakt zijn.”
Het museum spreekt meerdere generaties aan, merkt de eigenares: „Ouderen herkennen veel, maar jongeren hebben ook belangstelling: die zetten tegenwoordig allerlei blikken als versiering in hun huis.”
Ze krijgen van Annemarie Heiligers gratis advies: „Oude blikken moet je niet met water afnemen, want dan gaat de verf eraf. Gebruik autowas.”
Van tijd tot tijd bezoekt ze collegaverzamelaars. „Onlangs ben ik naar een groot landgoed in België geweest. Daar heeft een mevrouw 56.000 blikken ondergebracht in twee huizen en een watermolen.”

Informatie
Adres: De Blikvanger, Capelweg 18, Renesse, tel. 0111-461794, heiligers@zeelandnet.nl.
Geopend: tijdens exposities op dinsdagmorgen en woensdagmiddag.
Groepen op afspraak, ook op andere dagen.
Entree: € 1,50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen