De Afscheiding van 1834; Achtste deel Provincie Noord-Brabant; door dr. C. Smits.

Dr. C. Smits werkt nu gedurende twintig jaar ononderbroken aan de beschrijving van de Afscheiding in een aantal provincies. Hij baseert deze beschrijving op archief-studie, welke hij zeer nauwkeurig en uitvoerig doet.

Reeds zijn verschenen in de vorige delen, beschrijvingen over de Afscheiding te Gorinchem en "Beneden-Gelderland", de classis Dordrecht, de provincie Utrecht, de classis Rotterdam en Leiden. Het derde deel gaat over de documenten uit het archief ds. H.P. Scholte, bewaard te Pella, lowa, U.S.A. Het 5e deel eveneens en het zesde deel over het Réveil en ds. H.P. Scholte.

Dit achtste deel gaat over Noord-Brabant in het tijdvak 1834-1869. Dit laatste jaartal is dat van de vereniging of hereniging van twee groepen, namelijk van de hoofdstroom der Afgescheidenen en van de kruisgezinden. Drie gemeenten gingen niet mee, n.l. Enkhuizen, Lisse en Tricht, waaruit later weer de kruisgemeenten ontstonden.

In Noord-Brabant bestonden in bovengenoemde periode drie Classes van de Afgescheiden gemeenten: Klundert, Almkerk en Genderen. In totaal worden 23 gemeenten besproken. Bekend is dat de beide Afscheidingspredikanten hier woonden n.l. ds. H.P. Schohe te Doeveren-Genderen en ds. G.F. Gezelle Meerburg te Almkerk.

Voor kerkrecht liefhebbers is het zeker interessant dat dr. Smits vooraf een verhaal geeft over de Noord-Brabantse kerkenorde. De Afscheidingsgemeenten aanvaardden in 1836 de Dordtse kerkenorde 1618-'19, maar in 1837 werd te Utrecht de Utrechtse kerkorde aanvaard. Onder invloed van ds. H.P. Scholte droeg deze gereviseerde D.K.O. een independentisch karakter, zodat deze niet aanvaard werd in Z-Holland, Utrecht, Beneden-Gelderland en N-Brabant. Op de Synode te Amsterdam in 1840 werd besloten de ongewijzigde Dordtse kerkorde 1618-'19 weer aan te nemen. Op deze Synode werd ds. Scholte geschorst, en het is dan ook ds. Gezelle Meerburg die vooral zijn stempel zette op de Afgescheiden gemeenten in Noord-Brabant. Ten gevolge van zijn leiding hebben de gemeenten in deze provincie een tijd lang buiten het kerkverband der Afgescheidenen gestaan. Ds. Gezelle Meerburg stelde in 1843 de „Noord-Brabantse Kerkenorde" op, die op de provinciale vergadering te Meeuwen werd aanvaard. Alleen Sleeuwijk en Werkendam deden niet mee en maakten zich los van de provincie Brabant en werden opgenomen in de classis Dordrecht-Gorinchem. Toen later echter ook Brabant zich weer bekeerde tot de Dordtse Kerkorde 1618-'19 keerden beide gemeenten weer terug.

Dr. Smits geeft de voornaamste verschillen tussen de Noord-Brabantse en de Dordtse kerkorde in een aantal artikelen. De Brabantse kerkenorde stond tussen de Dordtse en de Utrechtse in. Zo wilde ds. Gezelle Meerburg dat de art. 8 dominees niet op de classes maar op de provinciale vergadering werden aangenomen. Wat de verkiezing van ouderlingen en diakenen betreft, wilde Meerburg dat deze rechtstreeks door de gemeente werden gekozen.

Dit achtste deel is weer keurig en stevig uitgegeven, evenals de vorige delen. Het bevat ook enkele foto's. De prijs is ƒ 82, 50. Uitgeverij is J.P. van den Tol, Voortstraat 94, Dordrecht, tel. 078-139522-139558.

's Gravenhage,

ds. K. de Gier.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen