Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Lijders aan lichtdermatose kunnen totaal geen zonlicht verdragen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Lijders aan lichtdermatose kunnen totaal geen zonlicht verdragen

Zonnebaden en huidkanker

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Met mate zonnen is gezond. De zon geeft nieuwe energie en we worden er opgewekt van. Er wordt bovendien vitamine D aangemaakt. Maar wie te veel in de zon ligt loopt gevaar dat zijn of haar huid sterk veroudert en dat zich huidkanker ontwikkelt. Er zijn echter ook mensen die in het geheel geen zonlicht kunen verdragen, 's Zomers kunnen ze dus overdag bijna nooit naar buiten.

Onlangs ontving ik van een lezeres een brief met de vraag of ik in de medische rubriek iets wilde vertellen over de chronische polymorphe lichtdermatose, een moeilijk woord voor een zeldzame aandoening, die zich kenmerkt door een extreme overgevoeligheid voor het zonlicht. Iemand die hier last van heeft wordt letterlijk ziek van de zon. De vraag van deze mevrouw, die zelf deze zonneallergie heeft, was voor mij aanleiding om wat meer te vertellen over de effecten van het zonlicht in het algemeen. Zonlicht is is opgebouwd uit diverse kleuren. Dit is goed te zien bij de regenboog. In werkelijkheid is de regenboog nog breder: aan de blauwe kant zit nog ultraviolet (U.V.) licht en aan de rode kant infrarood licht. Infrarode straling kun je niet zien, maar wel voelen. Dit onzichtbare zonlicht is (lekker) warm. Ultraviolet licht zie je evenmin, maar voel je ook niet. Althans: niet direct. Het effect van U.V.-straling merk je pas de volgende dag, als je er te veel van hebt gehad: de huid is dan rood en pijnlijk. Zoals u weet noemt men dit zonnebrand. U.V.-straling bestaat uit U.V.-A en U.V.-B. Dit laatste is duizend maal zo sterk als U.V.-A. Gelukkig wordt het grootste deel van het UV.-licht weggefilterd door de dampkring, anders was het leven niet of nauwelijks mogelijk. Slechts vijf procent ervan wordt doorgelaten naar het aardoppervlak.

Factoren
We weten allemaal dat de zon niet altijd even sterk is. De afgifte van ultraviolette straling is afhankelijk van een aantal factoren: a. het tijdstip van de dag: midden op de dag, als de zon hoog aan de hemel staat, wordt het minste U.V.-licht weggefilterd door de dampkring en is de kans op verbranding het grootst. b. het seizoen: 's winters is de zon veel zwakker dan 's zomers. c. de breedtegraad: hoe dichter bij de noord- of zuidpool, hoe zwakker de zon is. d. de hoogte: in het hooggebergte wordt veel minder UV.-hcht weggefilterd dan in laaggelegen streken. Vooral het sterke U.V.-B licht is in de bergen ruim vertegenwoordigd. Je verbrandt daar veel sneller dan op zeeniveau. e. bewolking: bij dichte bewolking is de U.V.-B straling vrijwel nihil. £ de terugkaatsing: sneeuw kaatst 85 procent van de stralen terug, gras 25 procent en zand 20 procent. Water kaatst slechts vijf procent van de U.V-stralen terug. In het water verbranden we eerder dan er boven, in de sneeuw eerder dan op het gras of het zand. In het besneeuwde hooggebergte is het dus dubbel uitkijken! Wat veel mensen niet weten is dat UV-stralen ook door vensterglas en kleding (vooral nylon) kunnen heendringen. Het gaat hier echter voornamelijk om de U.V.-A component, zodat verbranding niet zo gauw optreedt. Onze huid beschermt zich tegen zonnestraling door pigmentvorming (bruin worden) en verdikking. De gevoeligheid van de huid verschilt van persoon tot persoon. De een kan meer zon hebben dan de ander. Dit is afhankelijk van het type huid.

Binnen blijven
Sommige mensen zijn overgevoelig voor U.V.straiing. Ze verbranden niet alleen bij het minste of geringste zonnestraaltje, maar ze krijgen ook last van huiduitslag en jeuk. Deze mensen voelen zich dan echt ziek. Het gaat hier om de reeds genoemde lichtdermatose. Mensen die aan deze zonovergevoeligheid lijden, moeten leven met een onzichtbare, maar wèl ernstige handicap. Ze kunnen eigenlijk alleen maar bij zwaar bewolkt weer en 's avonds naar buiten. Een groot deel van het jaar moeten ze overdag binnenshuis doorbrengen, waarbij ze er ook nog voor moeten oppassen dat ze niet te dicht bij het raam zitten. Men probeert deze aandoening te behandelen met hoogtezonkuren. Tijdens zo'n kuur wordt dagelijks een heel kleine dosis licht gegeven om de huid langzaam te laten wennen aan U.V.-straling.

Cosmetica
De oorzaak van de chronisch polymorphe lichtdermatose is niet bekend. De overgevoeligheid voor het zonlicht kan aangeboren zijn, maar dit hoeft niet. Allergische reacties op U.V.-stralen kunnen ook het gevolg zijn van medicijnen (zoals sommige antibiotica, plaspillen en tabletten tegen suikerziekte) of crèmes waarin bijv. teer is verwerkt. Berucht in dit opzicht zijn ook cosmetica en parfums. Planten kunnen eveneens lichtovergevoelige reacties geven. Een bekend voorbeeld is de bereklauw. Stoffen die de huid overgevoelig maken voor licht, noemt men psoralenen. Soms maakt men gebruik van psoralenen bij de behandeling van bepaalde huidziekten, zoals psoriasis, om het positieve effect van de zon op deze ziekte te versterken. Voor de meesten van ons heeft het zonlicht een heilzame werking, mits we er met mate gebruik van maken. Te veel zon geeft een veroudering van de huid en op den duur een sterk verhoogde kans op huidkanker. De zon geeft nieuwe energie en we worden er opgewekt van.

Vitamine
Een van de bekendste positieve effecten van de zon is aanmaak van vitamine D in de huid, wat van belang is voor gezonde, stevige botten. Ook zorgt de zon voor een verhoging van onze algemene weerstand. Te veel aan zon kan echter de weerstand van de huid plaatselijk doen afnemen, wat we goed kunnen waarnemen bij mensen die in de zon koortslippen krijgen: de lippen vertonen pijnlijke blaartjes, die een virus bevatten dat onder deze omstandigheden geactiveerd wordt. Te veel aan zon is dus nooit goed. Dit lijkt echter nog weinig doorgedrongen te zijn tot de zonaanbidders die een donkerbruine huid belangrijker vinden dan een gezonde huid

Zonnebaden en huidkanker

Een zonnebad blijkt veel schadelijker dan werd aangenomen, aldus het juninummer van Het Beste. Door overmatige blootsteüing aan de zon zullen dit jaar ongeveer 19.000 Nederlanders huidkanker oplopen, van wie 100 met dodelijke afloop, zo schat In 1988 bogen 18 huidspeciahsten, onder wie de Utrechtse dermatoloog prof. dr. J.C. van der Leun, zich over de vraag of er een veilige manier was om een "gezonde" kleur te krijgen. „Onze conclusie was dat deze vraag met "nee" beantwoord moest worden", zegt Van de Leun in Het Beste. Sterker nog, het is levensgevaarlijk. De grote boosdoener is ultraviolette straling. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat in 27 jaar tijd het aantal gevallen van huidkanker zeer sterk is toegenomen: bij mannen met 260 procent, terwijl er bij vrouwen zelfs sprake is van een verdrievoudiging. Over dezelfde periode blijkt dat de toename het aantal gevallen van maligne melanoom, de dodelijkste vorm van huidkanker, nog schrikbarender is. De oorzaak? „De toegenomen vrijwillige blootstelling aan de zon", aldus de onderzoekers. 

Huidtype
Een gebronsde huid is dus geen teken van gezondheid, maar van verval. Het pigment melanine moet ervoor zorgen dat de gevaarlijke ultraviolette straling niet nog meer schade aanricht. Maar als de huid bruin wordt, is de schade al aangericht. De kans op huidkanker wordt ten dele bepaald door het huidtype. De medische wereld hanteert een indeling in zes categorieën. Type 1 loopt het grootste risico, type VI het kleinste. Rossige en blonde types hebben minder weerstand tegen de gevaarlijke strahng dan mensen met een donkere huid - die overigens absoluut niet immuun zijn voor huidkanker of andere nadelige gevolgen van zonnebaden als vroegtijdige veroudering van de de . huid, oogletsel of een falend afweersysteem.

Bescherming
Voorzorgsmaatregelen zijn dus geboden. De meest voor de hand liggende is een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor. Een zonnebril beschermt de ogen. Beschermende kleding, zoals dichtgeweven katoen, kan ultraviolette straling voor een deelonschadelijkmaken. Verder is het zaak om de veranderingen van de eigen huid nauwlettend te volgen. Huidkanker is de meest voorkomende, maar ook de best te genezen vorm van kanker, als er maar vroegtijdig ingegrepen wordt. Let dus op het gedrag van donkere moedervlekken. Bovengenoemde maatregelen gelden vooral ook voor kinderen. Een groot deel van de straling die mensen in hun leven opdoen krijgen ze te verwerken voor hun 18e jaar. Kinderen die een paar keer zijn verbrand, lijken in hun latere leven meer kans te hebben op een kwaadaardige melanoom.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 17 juni 1992

Terdege | 68 Pagina's

Lijders aan lichtdermatose kunnen totaal geen zonlicht verdragen

Bekijk de hele uitgave van woensdag 17 juni 1992

Terdege | 68 Pagina's