Onbekende ziektebeelden, met moeheid als gemeenschappelijk symptoom

Hoewel sommige ziekten onbekend zijn, zijn er toch nogal wat mensen die in meer of mindere mate door een van deze ziekten getroffen zijn en in hun dagelijks werk erdoor belemmerd worden. Niet altijd is aan de buitenkant te zien dat een chronische aandoening bezig is zijn (soms) verwoestende werk te doen. Ik zal proberen duidelijk te zijn over de aard en gevolgen van deze groep ziekten, die vallen onder de term bindweefselziekten.

Gewrichtsklachten
Bij de reumatoloog op het spreekuur verschijnen patiënten die door hun huisarts of door een andere specialist doorverwezen zijn met klachten aan gewrichten, spieren, pezen en slijmbeurzen. Een aantal van deze aandoeningen valt onder bekende ziekten zoals reuma, arthrosis (gewrichtsslijtage), gewrichtsinfecties, ziekte van Bechterew (aandoening van de wervelkolom) enz. Een aantal aandoeningen echter lijken op deze ziekten, maar kenmerken zich door hun betrokkenheid op de bindweefsels. Dit zijn de steunende en vormgevende weefsels van ons lichaam, die alle organen gevonden worden. Er bevindt zich bindweefsel onder de huid, in de huid, tussen de spieren, in de gewrichten, maar ook in organen zoals het hart, de nieren, de lever en het oog.

Ontsteking
In ons lichaam kan zich om verschillende redenen een ontstekingsreactie voordoen. Zoals u wellicht weet is een ontstekingsreactie meestal een reactie op een voor het lichaam schadelijke prikkel. Bij voorbeeld: een keelontsteking is een afweerreactie van het hchaam op bacteriën die de keel beschadigd hebben; een kaakontsteking is een afweerreactie op een infectie die uit een wortel van tand of kies zich verspreiden wil door de kaak. Bij deze twee voorbeelden is er een duidelijke oorzaak aan te wijzen. Bij sommige ontstekingsreacties is de oorzaak niet zo duidelijk, maar wel verklaarbaar: bij astma bij voorbeeld is er een ontsteking van de luchtslijmvliezen, zonder dat er een infectie is. Bij andere ziekten maakt het lichaam antistoffen tegen eigen weefsel en tegen de cellen van het eigen lichaam. Er ontstaan dan zonder schadelijke prikkels van buitenaf ontstekingsreacties in het lichaam, waardoor ons eigen weefsel wordt kapotgemaakt en soms zelfs afgebroken. Om deze reacties gaat het bij de bindweefselziekten. We noemen dit auto-immuunziekten: ziekten veroorzaakt door het immuun- (=afweer)systeem, gericht tegen ons eigen (=autos) hchaam. Het moge duidelijk zijn dat de behandeling moeilijk is: er is immers geen ziekmakende stof of organisme, zoals een virus, bacterie of schimmel die ons ziekmaakt, maar het komt "zomaar", van binnenuit.

Namen
Na dit moeilijke theoretische verhaal hoor ik u denken: wat zijn dit nu voor ziekten, waar heeft hij het eigenlijk over? Ik zal een aantal ziektes noemen, die onder de bindweefselziekten gerekend worden.
1. gegeneraliseerde lupus erythematodes (afgekort naar de Engelse naam: SLE)
2. sclerodermie en morfea
3. polymyositis
4. ziekte van Raynaud
5. gemengde bindweefselziekte (Engels afgekort: MCTD) 6. ME-syndroom (waarschijnlijk in deze groep thuishorend)

1.SLE
SLE is een ziekte waarbij allerlei cellen en organen kunnen worden betrokken. Het is een zeer ingewikkelde ziekte, in die zin dat het overal in het lichaam kan optreden en klachten kan veroorzaken. Moeheid is een veel voorkomende klacht, vaak gepaard met gewichtsverlies en koorts. Vaak begint deze ziekte met gewrichtspijnen en op reuma lijkende symptomen. Heel vaak zijn er ook huidverschijnselen in de vorm van roodpaars verkleurde vlekken, die soms uitwaaieren over grote delen van het lichaam. Karakteristiek is bij deze aandoening de vlindervormige roodheid op de neusrug en wangen. Door zonlicht worden deze plekken weer actief. Ook inwendig spelen zich ontstekingsreacties af: ontsteking van het hartzakje, van de longvliezen of van de lever zijn het gevolg. Oogafwijkingen -waardoor afname van het gezichtsvermogen en aantasting van het hersenweefsel- zijn niet zeldzaam. Hierdoor kunnen epilepsie of verwardheid en gedragsstoornissen optreden. Het dagelijks leven wordt echter bemoeilijkt door de extreme moeheid, zonder dat je aan de buitenkant iets aan deze patiënten ziet. Hierdoor wordt deze ziekte niet altijd serieus genomen en de lijdster (meestal komt de aandoening bij vrouwen voor) al gauw voor aanstelster versleten. Toch is het een gevaarlijke en soms zelfs levensbedreigende ziekte. De behandehng is niet eenvoudig. Begonnen wordt met ontstekingsremmende middelen zoals aspirine en indocid, maar in een later stadium kunnen prednison of methotrexaat en cyclofosfamide, middelen die ook wel bij de behandeling van kanker gebruikt worden, noodzakelijk zijn.

2. Sclerodermie en morfea
Moeheid en spierklachten zijn de symptomen die gewoonlijk ook bij de sclerodermie gevonden worden. Ook dit is een ziekte die in het hele lichaam gevonden wordt, en gekenmerkt wordt door ontstekingen en achteruitgang van de bindweefsels. De weefsels worden meestal meer beschadigd dan bij SLE. Meestal begint het op de middelbare leeftijd, meestal ook bij vrouwen. Soms blijft de aandoening beperkt tot de huid, en wordt dan morfea genoemd. Gewrichtsklachten komen regelmatig voor. Later zwelt door de ontstekingen de huid op. Ook andere organen kunnen aangedaan worden: de slokdarm kan verlittekenen, waardoor het eten niet goed kan zakken, de darmen kunnen hun functie weigeren, waardoor verstoppingen optreden, maar ook de longen kunnen dermate aangedaan zijn dat benauwdheid en kortademigheid ontstaan. Hart- en nierafwijkingen zijn bij deze ziekte ook berucht. Behandeling is ongeveer als hierboven beschreven.

3. Polymyositis
Hierbij staan de ontstekingen van het bindweefsel dat zich in de spieren bevindt centraal. Behalve koorts en moeheid treden pijnlijk gezwollen spieren op. De huid is vaak rood en opgezet, wat later overgaat in schilferingen en pigmentvlekken. Bij deze aandoening is de behandeling met fysiotherapie heel belangrijk.

4. Ziekte van Raynaud
Het typische van deze ziekte is dat onder invloed van kou of emotie de vingers en tenen blauw of wit worden, met pijn en stijfheid. Later worden de vingers dan wel weer rood en warm, maar dit gaat gepaard met extreme pijn en tintelingen. In lichte mate komt dit verschijnsel voor winterhanden en wintervoeten. Bij de ziekte van Raynaud duurt de kramp van de bloedvaatjes, wat de oorzaak is, soms zo lang, dat aan vingers en tenen zweertjes en wondjes kunnen ontstaan. Soms is amputatie van een vinger- of teenkootje het gevolg. Deze ziekte komt soms voor als onderdeel van bijv. sclerodermie. Het is belangrijk om temperatuurverschillen zoveel mogelijk te voorkomen, en soms helpen vaatverwijdende middelen goed.

5. MCTD
Dit is een afkorting van Mixed Connective Tissue Disease, wat gemengde bindweefselziekte betekent. Het is een aandoening die lijkt op de andere vier, en van allemaal een of meer kenmerken heeft. Een overgangsvorm dus.

6. ME
Me betekent myalgische (=met pijnlijke spieren) encephalitis (hersenontsteking). Het is een verkeerd gekozen naam voor een steeds vaker voorkomend ziektebeeld. Gelukkig is er geen sprake van een hersenontsteking, vandaar dat de naam wat vreemd aandoet. Er zijn ook bij dit ziektebeeld extreme moeheid en onbegrepen temperatuurstijgingen, die soms maanden of jaren kunnen aanhouden en de patiënt belemmeren zijn of meestal haar werk te doen. Ook hier geldt dat je aan de buitenkant niets ziet aan deze patiënten, terwijl ze terdege lijden! Gelukkig gaat de aandoening meestal weer over, en zijn er niet zulke gevaarlijke complicaties zoals bij de hierboven beschreven ziekte. Het is ook nog niet zeker of de ziekte wel in dit rijtje thuishoort, maar vanwege de overeenkomst wat betreft de klachten bespreek ik het hier.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen