Kruisgezinden verstrooid onder alle gereformeerden

De Scheiding was geen werk van mensen. Dat stond bij prof. L. Lindeboom onomstotelijk vast toen hij in 1905 de feestrede uitsprak bij het vijftigjarig bestaan van de Gereformeerde Theologische Hogeschool in Kampen. Desondanks hadden onder degenen die zich van de Ned. Herv. Kerk hadden afgescheiden van 1838 tot 1847 vijf scheuringen plaats. De eerste „tegenkerk"—of was het de enige ware? — was de Gereformeerde Kerk onder het kruis. De Kruisgemeenten vormden van 1838 tot 1869 een zelfstandige kerkgemeenschap. Het is merkwaardig dat het nageslacht van de Kruisgezinden in bijna alle geledingen, maar ook in ver uiteenlopende posities, van wat nu heet de gereformeerde gezindte, terechtkwam. Dat was de belevenis van de bijeenkomst deze week in Utrecht, bij de presentatie van een heruitgave der notulen van hun Algemene vergaderingen. Vanwaar deze verstrooiing?