De Heilige Oorlog

(2)

De eerste aflevering eindigde ermee, dat Diabolus en zijn gezellen stad Mensziel op huichelachtige wijze koning El-Schaddaï afhandig maakten.

Allen worden zijn gewillige slaaf Burgemeester Verstand wordt blind gemaakt door hem in het donker op te sluiten (verduisterd verstand!). De stadssecretaris Geweten, die zo weibelezen was in 's konings wetten (Gods stedehouders!), wordt afgestompt door een uitspattend leven, en Vastewil komen we voortaan tegen als de grote afvallige en de zeer gedienstige hulp van Diabolus. Hij wordt kapitein van het kasteel en gouverneur der stadsmuur. Het standbeeld van El-Schaddaï op het kasteel wordt vernield, en vervangen door een beeld van Diabolus (het Beeld Gods gaat verloren). We zien nu andere personen naar voren komen. Zinnelijke lust wordt de nieuwe burgemeester en Griffier Goedvergeter wordt de nieuwe stadssecretaris. Veel anderen worden nu tot de adelstand verheven. Ik noem o.a. Ongeloof, Hoogmoed, Vloeker, Hoereerder, Hardhart en Dronkenschap. Bunyan noemt nog meer waaruit nu de ellendige staat van Mensziel blijkt. Ook de wetten van El-Schaddaï worden versnipperd, en Diabolus' wet komt er voor in de plaats.

Een hemels besluit

En hoe neemt koning El-Schaddaï dit gebeuren op? Bunyan verhaalt hoe alles aan het hof bekend wordt, en geeft op een heel gewijde wijze weer, hoe al veel eerder een besluit gemaakt was dat, mochten de Koning en zijn Zoon al toelaten dat Mensziel in der tijd verloren ging, het toch zeker zou heroverd worden.

"Daarop gingen de Koning en zijn Zoon in hun binnenkamer, waar zij altijd samen raadpleegden over hetgeen zij voornemens waren te doen. Zij hadden daar vroeger reeds een afspraak gemaakt. Indien zij al toelieten, dat Mensziel in der tijd verloren ging, het toch voorzeker zou worden heroverd. En wel heroverd langs zo 'n weg, dat beiden de Koning en zijn Zoon daarbij eeuwige roem en heerlijkheid behalen zouden. Waarom dan ook na deze beraadslaging, de Zoon van El-Schaddaï, - een uitnemende persoon vol liefde, en die altijd groot medelijden aan de dag legde met hen, die in droefheid verkeerden, maar die een dodelijke haat in zijn binnenste koesterde tegen Diabolus, omdat deze het op zijn kroon en waardigheid toelegde, - waarom dan ook, zeg ik, deze Zoon van El-Schaddaï, na zijn Vader er de hand op gegeven te hebben, beloofde, dat hij zijn dienaar wilde zijn in het winnen van Mensziel, daarin vastberaden te werk zou gaan en zich daarover later niet te zullen berouwen. De hoofdzaak van dit raadsbesluit kwam hierop neer, dat op een bepaalde tijd, door beiden vastgesteld, de Zoon van de Koning een reis zou maken in de landstreek Heelal, en dat Hij daar langs een weg van gerechtigheid en waarheid, door voor de zonden en dwaasheden van Mensziel te boeten, het fundament zou leggen voor haar volkomen verlossing uit de macht van Diabolus en zijn onderdrukking."

De Zoon stelt zich Borg en zal op een bepaalde tijd de strijd aangaan met de gehate Diabolus. Door het Opperste Secretarie van het hof (zo voert Bunyan de derde Persoon in het Goddelijk Wezen in) wordt dit publiekelijk bekend gemaakt in alle hoeken van het koninkrijk des Heelals.

Ook Diabolus verneemt van deze bekendmaking en gaat de stad nog meer aan zich binden. Het volk wordt huichelachtig toegesproken, en alle zonde wordt toegestaan. Als wapenen deelt Diabolus uit de helm "vrede in goddeloosheid", het borsthamas "hard hart", het zwaard "kwade tong" en het schild "in twijfel trekken wat El-Schaddaï tegen de zonde dreigt". En Vastewil, de afvallige, helpt ijverig mee de stad te versterken.

De strijd om stad Mensziel begint

Dan gaat de strijd om stad Mensziel beginnen. Het leger van El-Schaddaï wordt door vier generaals aangevoerd. Prins Immanuel is aan het hof gebleven. De namen van deze kapiteins zeggen veel over Bunyan's visie op het werk der bekering. De eerste heet Boanerges, de toenaam zoon des donders die Jezus ook eens aan de discipelen Johannes en Jacobus gaf. Zijn vaandrig Donder houdt een vaandel met vier donderbussen omhoog. De tweede kapitein is Overtuiging. Zijn vaandrig Droefheid voert een vaandel waarop een open wetboek wordt gezien. De derde generaal heet Oordeel. Op het vaandel van zijn vaandrig Vreze is een vurige oven afgebeeld. De vierde kapitein Strafoefening heeft Gerechtigheid tot vaandrig. Op zijn vaandel is een onvruchtbare boom getekend waar een bijl aan de wortel ligt. Me dunkt, alle veelzeggende namen en voorstellingen.

Als deze kapiteins naar de oorpoort gaan, zien we de inwoners van de stad deze poort nog stijver vast maken. Volgens hun lastbrief wisselen de kapiteins voor de oorpoort liefelijke aanbiedingen van genade af met vreselijke oordeelsaankondigingen.

"O, gij inwoners van Mensziel, die zolang in opstand en verraad geleefd hebt tegen koning El-Schaddaï, weet, dat wij heden niet uit onszelf op deze plaats komen. En ook niet met een boodschap die wij zelf hebben bedacht of om onszelf op u te wreken. Het is de koning, mijn Meester, die ons gezonden heeft om u tot zijn gehoorzaamheid weder te brengen. Weigert gij langs een vreedzame weg, dan zijn wij verplicht u daartoe te dwingen. Denkt nooit hij uzelf, noch duldt dat de tiran Diabolus u overhale om te denken, dat onze koning niet in staat is u neer te werpen en u onder zijn voeten te leggen. Want Hij is de formeerder van alle dingen en als Hij de bergen aanraakt, roken zij. Ook zal de poort van 's konings barmhartigheid niet altijd openstaan, want de dag die branden zal als een oven, staat voor de deur. Ja hij haast om te komen en sluimert niet. O, Mensziel, is het gering in uw ogen, dat onze koning u genade laat aanbieden en dat na zoveel waarschuwingen? Ja, hij steekt nog zijn gouden scepter u toe, en wil nog zijn toorn niet tegen u loslaten. Zult gij hem tergen tot hij dat doe? Zo ja, let dan op hetgeen ik zeg: voor u is die poort niet eeuwig open ".

Maar de stad weigert bij monde van Ongeloof en Vastewil te horen. Ongeloof blijkt overigens inmiddels burgemeester te zijn geworden in plaats van Zinnelijke Lust. Kapitein Vooroordeel moet nu de oorpoort gaan bewaken met zes dove soldaten. Dan beginnen de kapiteins de eerste aanval. Bunyan noemt dit de zomerexpeditie. De stad biedt weerstand aan de aanval, maar we lezen wel veelbetekenend dat het dak van Ongeloof kapot wordt geschoten, waardoor hij meer bloot staat. Ook Vastewil krijgt een kwetsuur, maar hij staat weer op. Er komen ook zwaargewonden, zoals Vloeker, Hoereerder, Dronkenschap, en anderen. Bunyan laat zien hoe een aangeslagen zondaar de zonden gaat verlaten!

Daarna lezen we zo opmerkelijk dat het leger van de Prins de winterkwartieren betrekt. Er vinden dan geen gevechten plaats, maar de stad wordt onder vreze gehouden. Na een aantal opeisingen van de stad zien we dat Vastewil en Ongeloof voor het eerst gaan onderhandelen over voorwaarden. De Prins mag van hen de stad weer terugkrijgen, als verder alles mag blijven zoals het nu is. Hoe wil de mens toch met behoud van zichzelf zalig worden! Maar de kapiteins van de Prins aanvaarden het aanbod niet. Ook horen we hoe er binnen de stad twisten gaan ontstaan. De oude burgemeester Verstand en de oude griffier Geweten beginnen de stad weer aan te spreken (het geweten gaat spreken!) en zo te beroeren, dat Diabolus hen in de gevangenis opsluit. De stad blijft toch de zijde van Diabolus kiezen, ondanks aanhoudende opeisingen van des Prinsen kapiteins. Hoe onthullend beschrijft Bunyan dat we ons de gebonden slaaf hebben gemaakt van de vorst der duisternis.

Gouda,

J. Blaauwendraad.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen