J. v.d. Graaf, De Nederlandse Hervormde Kerk, belijdend onderweg, 1951-1981-2001. Uitgeverij Kok- Kampen, Euro 29,90,334 blz.

Boekennieuws

De schrijver van dit boek heeft als secretaris van de Gereformeerde Bond jarenlang het beleid van de Hervormde synode gevolgd en daarvan verslag gedaan o.a. in De Waarheidsvriend. In dit boek bespreekt hij vooral de nieuwe koers die de Hervormde kerk gaat vanaf 1951. In dat jaar werd een nieuwe kerkorde van kracht en verviel de omstreden Reglementenbundel van 1816, uitgevaardigd door koning Willem I.

De nieuwe Hervormde kerkorde had als kernpunten: apostolaat en belijden. Deze volgorde werd, ondanks protesten vanuit de rechterkant van de Hervormde kerk, gehandhaafd. Het apostolaat was in de visie van de meerderheid: het getuigen van de kerk, waarin de gang van het Evangelie zou worden beleden. Men wilde deze weg gaan in gemeenschap met de belijdenis der vaderen en in het besef van de verantwoordelijkheid voor het heden zich strekkende naar de toekomst van Jezus Christus. Men wilde de weg niet gaan in gebondenheid aan het belijden, tot verdriet en onder protest van hen die de belijdenis liefhadden. In het boek komt na een hoofdstuk over het tot stand komen van de nieuwe kerkorde eerst de weg van het belijden aan de orde tussen 1951 en 1981. Daarna de weg van het apostolaat met als aandachtsgebieden: kerstening van het volksleven, kerk en Israël, de weg van zending en oecumene. Dan volgt een hoofdstuk over het ontstaan van het Samen op Weg proces en het verloop tot I98I. In dit jaar viel de beslissing om toe te werken naar een besluit van 'in staat van hereniging' in 1986. De positie van de hervormd gereformeerden bij al deze onderwerpen staat in het laatste hoofdstuk centraal. Het boek sluit af met een lange epiloog, waarin de lijn geschetst wordt tussen 1981 en 2001. Dit gebeurt in de vorm van een epiloog, omdat de schrijver vindt dat hij daar nog te dicht op staat. Men kan de vraag stellen of de schrijver ook niet te dicht staat op de periode 1951- 1981,

Tal van kerkelijke nota's, rapporten, besluiten komen in het boek aan de orde. Het boek heeft soms iets weg van een uitgebreide besluitenlijst of een uittreksel uit de notulen. Het is in ieder geval geen beschrijving van de kerkgeschiedenis zoals we die in standaardwerken van de kerkgeschiedenis aantreffen. Voor degenen die geïnteresseerd zijn in de totstandkoming van besluiten en de thans overzienbare gevolgen van deze besluiten biedt het boek veel informatie.

Opvallend is dat het geheel niet beschreven wordt in de volgorde van de kerkorde, namelijk eerst apostolaat en dan belijden. Dit hangt samen met het schrijven vanuit het perspectief 'belijdend onderweg'. Historisch gezien wil de Hervormde kerk en gaat de kerk de weg van gaande weg belijden. 'Belijdend onderweg' en 'gaande weg belijden' is m.i. niet hetzelfde. Als 'Dromer van een kerk' zoals de schrijver wordt genoemd in de aan hem aangeboden afscheidsbundel spreekt hij in de gekozen volgorde een verlangen uit, dat niet bewaarheid is.

De synode is veel drukker met spreken in allerlei verbanden en situaties (kernwapens, Zuid-Afrika enz.) dan met het handhaven van de belijdenis. Herhaaldelijk heeft men uit diverse kringen geprobeerd het belijden een meer centrale plaats te geven, zoals in een open brief van 24 theologen aan de synode en het Getuigenis van 1971. Door de vorm van beschrijving conform de kerkorde komen deze protesten diverse malen in het boek aan de orde. Dit is een nadeel van de gekozen opzet. Van de brief van 24 theologen over de koers van de kerk blijft onduidelijk in welk jaar deze brief geschreven werd (blz. 93: 1968; blz. 130: 31/10/1967; 141en 275: 1968). De beschrijving krijgt ook veelal vorm los van de context buiten de Hervormde Kerk. Een jongere generatie zal zich bij lezing van het hoofdstuk over apostolaat steeds afvragen: 'Wat was er in de wereld gaande? '. Een uitzondering hierbij is de verhouding kerk en Israël. Als andere kerken naast de Samen op Weg 'partners' worden genoemd, gebeurt dit heel summier en niet nauwkeurig. Zo is het jaar van vereniging tussen Ledeboerianen en Kruisgezinden niet 1909 (blz. 219) maar 1907. Het jaar 1909 mag belangrijk zijn geweest in de geschiedenis van de Gereformeerde Bond de Gereformeerde Gemeenten waren hier niet bij betrokken.

Barendrecht,

L. Terlouw.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen