Van geslacht tot geslacht

Al op 9 juli 1925 schrijft hij daarom in De Saambinder: ‘Ik beveel u met grote vrijmoedigheid de werken aan van de godzalige Comrie. Wilt ge preeken lezen, lees dan ‘verhandelingen van enige eigenschappen des zaligmakenden geloofs: preeken waarin ge zielevoedsel vinden zult en die u heenwijzen naar den enige naam, die den mensen gegeven is tot zaligheid… ik heb steeds met zeer veel genoegen Comrie gelezen. Ik herinner mij nog de zeer diepe indrukken, die ik aangaande de noodzakelijkheid om Christus te kennen als Zaligmaker in mijn ziel ontving na het lezen van de predikatie over 1 Cor 6:17: ‘maar die de Heere aanhangt is één geest met Hem’. Waarlijk vriend, Comrie bouwt op geen zandgrond van gevoel en tranen, maar wijst de enige weg ter zaligheid’.
Ds. Kersten noemt in een latere artikelenreeks in De Saambinder Comrie samen met Brahé en Holtius een ‘kampioen voor de gereformeerde leer’. Het deed hem dan ook grote deugd dat hij in 1930 het boek bij uitgeverij De Banier kon uitgeven. Ds. Kersten beschouwde het als een standaardwerk, dat volgens hem in iedere huiskamer een plaats verdiende. Misschien was dat laatste de reden dat het in 1932 als premieboek bij de bekende Banierkalender werd aangeboden.
Onmiskenbaar is Comrie van grote invloed geweest op het theologisch denkklimaat binnen onze gemeenten. Niet alleen ds. Kersten, maar ook ds. A. Vergunst heeft steeds opnieuw gewezen op de waarde van de geschriften van deze ‘Schotsman’. Ds. A. Moerkerken, die een aanbeveling schrijft voor deze nieuwe Banieruitgave, herinnert daar op bladzijde 13 en 14 ook aan: de rijke inhoud van de boeken van Comrie.
Daarom ben ik ook bijzonder blij dit belangwekkende boek van Comrie onder uw aandacht te kunnen brengen. De ervaren neerlandicus, ouderling C. Bregman uit Hendrik-Ido-Ambacht, heeft op uiterst consciëntieuze wijze de tekst toegankelijk gemaakt.
Werkelijk een monnikenwerk dat hij met getrouwheid en doorzettingsvermogen heeft verricht. Zorgvuldig en transparant legt hij daarvan een taalkundige verantwoording af op bladzijde 32 tot 37. En niet te vergeten in de vele waardevolle voetnoten onder aan elke bladzijde.
Daarna volgt de ‘opdracht aan mijn zeer geliefde en hooggeachte gemeente van Woubrugge (38–41) en Comrie’s eigen ‘aan de lezer’ (42 en 43). Op bladzijde 44 begint dus het eigenlijke pastorale werk. Kort geleden heb ik in Even maar de verschillende hoofdstukken al genoemd. Maar voor de volledigheid hierbij de veertien ‘Geloofseigenschappen’ vanuit de daarbij horende Schriftplaats: 1. het geloof is een genade die de ziel zo nauw mogelijk met Christus verenigt; 2. het geloof is een genade waardoor een ziel gerechtvaardigd wordt; 3. het geloof is een genade die de ziel reinigt; 4. het geloof is een genade die Jezus Christus op zeer hoge prijs stelt; 5. het geloof is een genade die de ziel in de ware rust brengt; 6. het geloof is een genade die de wereld overwint; 7. het geloof is een genade die beproefd wordt; 8. het geloof is een genade die het hart lijdzaam en geduldig maakt, hoewel de beloften niet direct vervuld worden; 9. het geloof is een genade die in volle zekerheid tot de troon der genade doet gaan; 10. het geloof is een genade waarop de verzegeling volgt; 11. het geloof is een genade waardoor een christen leeft; 12. het leven door het geloof tot dagelijkse rechtvaardiging; 13. het leven door het geloof in duisternis; 14. het leven van het geloof steunend op de belofte. Zo hebt u enige indruk waarover het gaat. De genadige planting van het geloof en de genadige oefening van het geloof. Geloof als voortdurende vrijmachtige gave Gods!
Bij deze waardevolle heruitgave –ook voor onze jonge generatie– zijn anderen Bregman behulpzaam geweest.
Daarbij zijn vooral te noemen de adviezen van ds. M. Golverdingen en ds. J. Schipper. Op beiden kon broeder Bregman terugvallen bij het maken van keuzen. Een waardevolle index op namen en begrippen (583–612) maakt deze uitgave tot een toegankelijk standaardwerk.
Niet onvermeld mag blijven dat ds. Golverdingen gezorgd heeft voor een uitvoerige kerkhistorische inleiding (15-31), die ons inzicht geeft in het theologisch denkklimaat waar Comrie mee te maken had en de invloed die hij had. Dit is dan ook de reden dat we hem inmiddels verzocht hebben in een korte artikelenreeks in De Saambinder uitvoeriger aan deze uitgave aandacht te geven voor onze lezers. Dat hebt u dus nog van hem te goed!
En het doel van dit alles? Nu, dat is gemakkelijk te raden. En dat schrijf ik niet voor de vorm: wanneer het nu gaat om de wezenlijke vraag: ‘Hoe kom ik bij Jezus?’ Wanneer het nu gaat om de noodzakelijke kennis van de Middelaar en vooral -niet te vergeten!- hoe voor Hem nu plaats gemaakt wordt, dan kunt u hier terecht. Ik wilde dat ik u dat kon laten ’proeven’. Dat u er smaak van kreeg. Er zit bij Comrie, en natuurlijk ook bij anderen, iets dat zo trouw recht doet aan het zuivere genadekarakter van het geloof en het geloven. Dat blijft genade, genade alleen. Daar komt niets, maar dan ook niets van de mens bij. Daarbij is hij ook zo herderlijk. Door de gaven die hij van de Heere gekregen had, weet hij het zo dichtbij te brengen.
Wij zijn echt blij met deze uitgave.
Wat is er aan moeite in geïnvesteerd om dit werk zo goed toegankelijk en leesbaar weer op de markt te krijgen.
Daarbij vergeleken is de prijs van deze fraai uitgevoerde uitgave niet hoog.
Wat ik zo hoop? Allereerst dat u het zelf gaat lezen. Maar ook wanneer u voor een bepaalde gelegenheid -zoals verjaardag of belijdenis doen- iets zoekt om aan het volgende geslacht in handen te geven, probeert dit dan eens. Laat ze maar beginnen op bladzijde 44. En dan vragen of ze een paar bladzijden per zondag bijvoorbeeld willen lezen.
Zullen we het eens proberen om onze jonge mensen aan het lezen te krijgen? Om ze te proberen zó iets te laten lezen? En u weet waarom ik dit schrijf. Opdat het nageslacht Gods grootheid mag leren kennen. In een weg waarin het voorgeslacht is onderwezen en niet beschaamd is uitgekomen. Door dezelfde God, dezelfde waarheid, dezelfde genadewerkingen van de Geest van Immanuël. Dat verandert toch niet met de tijd? En om dit ware Godswerk gaat het toch?

N.a.v. dr. A. Comrie ”Verhandelingen van enige eigenschappen van het zaligmakende geloof”, hertaald door
C. Bregman, uitg. De Banier, Apeldoorn; ISBN 97890 336 30590, 612 pag.; € 24,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen