Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Lezen in de Institutie van Johannes Calvijn

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Lezen in de Institutie van Johannes Calvijn

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

BLOEMLEZINGEN UIT DE KERKGESCHIED

In deze bloemlezing over het Avondmaal bij Calvijn staan we stil bij de praktische aanwijzingen die hij geeft. Hij zegt daarover ondermeer:

'Wat verder de uiterlijke wijze van handelen betreft: et doet er niet toe, of de gelovigen het brood in de hand nemen of niet, of ze het onder elkaar verdelen of dat ieder eet wat gegeven wordt, of ze de beker weer de diaken in de hand geven of aan hun naaste overreiken, of het brood gezuurd is of ongezuurd, of de wijn rood is of wit. Dit zijn middelmatige dingen, die in de vrijheid van de kerk gelaten zijn. Hoewel het zeker is, dat het de gewoonte in de oude kerk was dat allen het brood in de hand ontvingen. En Christus heeft gezegd van de drinkbeker: Deelt hem onder ulieden" (Luc. 22 : 17). De geschiedenis vertelt dat het gezuurd en gewoon brood is geweest vóór de tijd van de bisschop van Rome Alexander, die de eerste is geweest die vermaak heeft gehad in ongezuurd brood. Maar om welke reden zie ik niet in, tenzij meer om de ogen van het volk door een nieuw schouwspel tot bewondering te trekken dan om de harten in de ware religie te onderwijzen.'

Calvijn, die een voorstander was van een wekelijkse Avondmaalsbediening, moet niet veel hebben van de vele ceremoniën die in de loop der eeuwen rond de sacramenten zijn bedacht. Ze verduisteren alleen maar het zicht op hun ware betekenis. Ook hier geldt: laat men zich houden aan het Woord Gods. Hij geeft de volgende sobere liturgie:

'Verder, nadat die zo grote hoop van ceremoniën uit de weg geruimd is, zou het Avondmaal zo het meest passend bediend kunnen worden, wanneer het zeer dikwijls en minstens eens per week aan de kerk wordt voorgesteld. Men beginne met openbaar gebed; dan worde de predikatie gehouden; daarna vermelde de dienaar, nadat het brood en de wijn op de tafel gezet is, de instelling van het Avondmaal; vervolgens verkondige hij de beloften die ons erin zijn nagelaten; tevens sluite hij hen van de gemeenschap uit, die door het verbod des Heeren van het Avondmaal afgehouden worden; daarna bidde men dat de Heere, evenals Hij door Zijn milddadigheid ons dit heilige voedsel geschonken heeft, ons ook onderrichte en vorme om het met geloof en dankbaarheid des harten te ontvangen en dat Hij, aangezien wij van onszelf onwaardig zijn, door Zijn barmhartigheid ons zulk een maaltijd waardig make. Dan zinge men psalmen of leze men iets en nemen de gelovigen in passende orde aan de heilige maaltijd deel, terwijl de dienaren het brood breken en aan het volk uitreiken. Wanneer het Avondmaal geëindigd is, vermane men het volk tot oprecht geloof en tot belijdenis des geloofs, tot liefde en een leven de christenen waardig. Tenslotte zegge men dank en zinge Gods lof. Als dat geëindigd is, late men de gemeente gaan in vrede.'

Veel van wat onder ons gebruikelijk is vinden we hier terug. Van een wekelijkse bediening van het Avondmaal zoals Calvijn voor ogen stond is tot het verdriet van de hervormer niet gekomen. Er waren zelfs vele gemeenten waar slechts één keer per jaar het Avondmaal werd gevierd. Hij keurt dat ten stelligste af:

'Hetgeen we tot nu toe over dit sacrament hebben uiteengezet toont overvloedig aan, dat het niet ingesteld is om éénmaal per jaar ontvangen te worden, en dat terloops, zoals nu gemeenlijk de ge\yoonte is, maar om dikwijls door alle christenen gebruikt te worden, opdat ze dikwijls het lijden van Christus zouden herdenken en door die herdenking hun geloof zouden ondersteunen en versterken en elkaar zouden aansporen om Gods lof te belijden en te zingen en Zijn goedheid te verkondigen, en tenslotte daardoor de onderlinge liefde te voeden en ook elkaar te betuigen, waarvan ze de band zien in de eenheid van het lichaam van Christus. Want zo dikwijls als wij deel krijgen aan het teken van het lichaam van Christus verbinden wij ons, als het ware door het geven en ontvangen van een pand, wederkerig met elkaar tot alle plichten der liefde, opdat niemand iets verrichte waarmee hij zijn broeder zou kwetsen, en niets nalate waarmee hij hem zou kunnen helpen wanneer de noodzaak het eist en de gelegenheid aanwezig is.

Dat de apostolische kerk zulk een gebruik heeft gehad, vermeldt Lucas in de Handelingen (2 : 42), wanneer hij zegt dat de gelovigen volhardende waren in de leer der apostelen, de gemeenschap, de breking des broods en de gebeden. Zo moest het altijd geschieden, dat er geen samenkomst van de gemeente gehouden werd zonder prediking des Woords, gebeden, uitdeling van het Avondmaal en aalmoezen.'

Calvijn voelt zich in zijn pleidooi voor een frequente Avondmaalsviering gesteund door wat in de oude kerk gebruikelijk was. Augustinus en Chrysostomus vertellen zelfs dat het in hun dagen op bepaalde plaatsen gebruik was om dagelijks het sacrament of met enkele dagen tussenruimte te gebruiken. Calvijn beschouwt de gewoonte om slechts eenmaal per jaar het Avondmaal te gebruiken als een uitvinding van de dui- vel. Het maakt de mensen alleen maar zorgeloos. Aan het slot van zijn uiteenzetting over het avondmaal fulmineert de hervormer tegen de Roomse praktijk om aan de gelovigen alleen het brood te geven en niet de beker. Het strijdt regelrecht met de woorden van Christus dat allen uit de beker moeten drinken. Zoals bekend heeft de Reformatie heel beslist met deze Rooms praktijk gebroken.

P. Vermeer, Wilsum (D)

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 27 oktober 2006

Gereformeerd Weekblad | 16 Pagina's

Lezen in de Institutie van Johannes Calvijn

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 27 oktober 2006

Gereformeerd Weekblad | 16 Pagina's