Toxoplasmose, de kat en de zwangerschap

ohanneke is een meiske van 12 die al weken moe en hangerig is. Het begon Jmet koorts en keelpijn, maar dat is inmiddels wel over. Wel heeft ze nog flink opgezette klieren in de hals en onder de oksels. Bij zo'n verhaal denk je al gauw aan de ziekte van Pfeiffer, dus wordt bloedonderzoek afgesproken. En inderdaad, een deel van de witte bloedlichaampjes is afwijkend, maar een speciale test op de ziekte van Pfeiffer levert niets op! We besluiten het bloedonderzoek uit te breiden, en na een week is de uitslag binnen: een sterk verhoogd aantal afweerstoffen tegen toxoplasma. Bij navragen blijkt dat ze bij Johanneke thuis op de boederij een aantal halfwas katten hebben, en Johanneke is een echte dierenvriendin.

Parasiet
Toxoplasma is een ziekte die vaak onopgemerkt of als een licht griepje verloopt. In sommige gevallen (10-20%) doet het beeld aan de ziekte van Pfeiffer denken: koorts, moeheid, keelpijn, klierzwellingen, afwijkingen in het bloed, en maanden durende extreme moeheid. In zeldzame gevallen treedt een oogontsteking op. De veroorzaker van de ziekte is een parasiet die zich in de darmen van de kat vermenigvuldigt. Via de ontlasting van de kat worden oöcysten, een soort eitjes, uitgescheiden. In vochtige grond kunnen deze wel een jaar levend blijven. Vervolgens kunnen allerlei dieren (muizen, varkens, rundvee) maar ook de mens via de mond (ongewassen handen) besmet raken.

Levenslang
In het lichaam van deze zogenaamde tussengastheren ontwikkelen de oöcysten zich tot parasieten, die via het bloed overal in het lichaam terechtkomen en daar als het ware worden ingekapseld. Ze kunnen daar levenslang aanwezig blijven, maar doen dan verder geen kwaad meer. Tijdens de besmetting maakt het lichaam van de mens afweerstoffen die levenslang aantoonbaar zijn. Bij een normaal functionerend afweersysteem geneest de ziekte spontaan. (Alleen bij een afweerstoornis, bijv. aids, kan de infectie zich in allerlei organen, waaronder de hersenen, uitbreiden. In dat geval is aanvullende medicamenteuze therapie nodig.) Bij 50% van alle volwassenen zijn antistoffen tegen Toxoplasma aanwezig; dat betekent dus dat de helft van de volwassen Terdege-lezers ooit een toxoplasmose heeft gehad!

Muizen
Een andere besmettingsweg is het eten van rauw vlees dat ingekapselde parasieten bevat. Jonge katten raken op deze wijze vaak besmet door het eten van muizen; de mens door het eten van onvoldoende verhit vlees. vMleen in het lichaam van de kat kunnen weer oöcysten worden gevormd; besmetting van mens op mens is dus niet mogelijk.

Zwangerschap
En nu de zwangerschap. Raakt iemand tijdens de zwangerschap voor het eerst besmet, dan raakt ook de placenta geïnfecteerd. In ongeveer de helft van de gevallen treedt vervolgens na enkele weken besmetting van het kindje op en dat kan ernstige gevolgen hebben. Er kan een miskraam volgen, er kunnen hersenbeschadigingen plaatsvinden, en vaak treedt beschadiging van de ogen op. Wanneer een besmetting van de moeder tijdig wordt herkend, kan behandeling met een antibioticum besmetting van het kind voorkomen.
Gelukkig komt besmetting tijdens de zwangerschap zelden voor; ongeveer 1 a 2 op de 1000 zwangerschappen. Jaren geleden werden zwangere vrouwen altijd onderzocht op afweerstoffen tegen Toxoplasma, momenteel gebeurt dat alleen op verzoek (gezien de geringe besmettingskans, volgens recente onderzoeken). Heeft de vrouw al afweerstoffen, dan is er niets aan de hand; heeft ze geen afweerstoffen, dan moet ze een eerste besmetting zien te voorkomen, en moet het onderzoek om de 2 maanden worden herhaald. Een plotseling verschijnen van afweerstoffen wijst dan op besmetting, ook als er verder geen klachten zijn, en behandeling is dan nodig om besmetting van het kind te voorkomen. Uit het voorafgaande volgen eigenlijk al de adviezen aan zwangeren: groente en fruit grondig wassen of schillen, handen wassen voor het eten, vooral na werken in de tuin (of zandbak), handschoenen aan bij het verschonen van de kattebak en contact met jonge katten vermijden, want die zijn vooral besmettelijk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen