Geschonken genade (1)

In 2008 verscheen bij Uitgeverij Den Hertog B.V. te Houten het boek Geschonken genade van de begenadigde en begaafde Engelse puritein John Flavel (ca. 1630-1691). We hebben dit boek gerecenseerd in De Wachter Sions van 27 november 2008. Flavel heeft zijn licht niet onder een korenmaat geplaatst. Met welk een bijzonder licht had de Heere hem bedeeld! Hij had een vurige liefde tot Zijn hemelse Meester, en een oprecht verlangen om zondaars tot Christus te leiden.
John Flavel is onder andere ook bekend geworden door de geschiedenis van de bekering van een honderdjarige, Luke Short. Eens preekte Flavel over 1 Korinthe 16:22: Indien iemand den Heere Jezus Christus niet liefheeft, die zij een vervloeking: Maranatha. Met het beëindigen van de dienst kon de predikant de zegenbede niet uitspreken, omdat hij wist dat zovelen in de gemeente de Heere Jezus Christus niet liefhadden. Andere schrijvers vermelden dat Flavel uiteindelijk de zegenbede wel uitsprak.
Deze preek is voor velen het middel tot zaligheid geweest. Voor Luke Short ook, maar dat was vierentachtig jaar later, toen hij honderd jaar oud was! De jarengeleden gehoorde predicatie werd in zijn gedachten teruggebracht en aan zijn hart geheiligd.

Geschonken genade is een vervolg op een eerder door Flavel geschreven werk De Fontein des levens. Dit laatste boek is onlangs voor het eerst in het Nederlands verschenen, eveneens bij Uitgeverij Den Hertog B.V. te Houten. We hopen dit boek te zijner tijd te recenseren. In De Fontein des levens beschrijft Flavel in 42 preken het Middelaarswerk van Christus. Daarin gaat het over de verwerving van het heil. In Geschonken genade gaat het over de toepassing van het heil. Namelijk hoe de Heere Zijn verworven genade uit genade aan verloren doch verkoren zondaren schenkt. Dit boek was al enige tijd uitverkocht. Gelijktijdig met de verschijning van De Fontein des levens is ook Geschonken genade opnieuw uitgegeven.

We hadden al enige tijd het voornemen om Geschonken genade vanwege haar waardevolle inhoud, in afleveringen in De Wachter Sions op te nemen. Op een grondige wijze zet Flavel de zuivere leer van Gods Woord aan de hand van verschillende teksten uiteen. De gangen die de Heere met Zijn volk houdt, worden duidelijk naar voren gebracht. De Heere mocht het als middel gebruiken om te leren roemen om de geschonken genade tot zaligheid.

De nu te publiceren uitgave is die van 2008, in een vertaling van N.A. Eijkelenboom te Woerden. We nemen het ten geleide van de vertaler geheel over. Ten slotte zeggen we de uitgever bij deze hartelijk dank voor zijn toestemming om dit werk in z’n geheel in ons kerkelijk blad te publiceren.

Ds. J. Roos

Ten geleide
Bij velen die vertrouwd zijn met de geschriften van de oudvaders, roept de naam van John Flavel de herinnering wakker aan het boekje van zijn hand Het beste werk in de slechtste tijden, een verhandeling over Handelingen 21:13, en ook aan Overgeleverd om onze zonden, preken over de zeven woorden van Christus aan het kruis, destijds vertaald door C.B. van Woerden jr. te Akkrum.

Wie was John Flavel? Hij werd waarschijnlijk in 1628 geboren, als oudste zoon van een Engelse predikant, Richard Flavel. Als geboortejaar geeft men echter ook 1627 en 1630 aan. John was zeer begaafd en ging op jonge leeftijd voor studie naar Oxford. In 1650 werd hij assistent van dominee Walplate in Diptford.
In hetzelfde jaar legde hij voor de ouderlingen in Salisbury een kerkelijk examen af, waarna hij tot de bediening van het Evangelie werd toegelaten. Zes jaar later werd hij predikant in Dartmouth, een stad aan de zuidwestkust van Engeland, niet ver van Plymouth.

De eerste tijd van zijn bediening, waarin hij onbelemmerd het Woord in zijn gemeente kon verkondigen, eindigde toen in 1662 de Act of Uniformity, de ’Wet van de Gelijkheid’ in werking trad. Deze wet eiste van de predikanten dat zij de bisschoppelijke structuur van de Engelse Kerk zouden aanvaarden en zich in de liturgie van de eredienst zouden houden aan de Anglicaanse ritus. Velen konden dat niet, om des gewetens wil. Niet minder dan 1760 predikanten werden uit het ambt ontzet. John Flavel was een van hen.

Velen werden verbannen en vervolgd. Op den duur kon Flavel niet in Dartmouth blijven. In 1665 werd het hem door de Five Mile Act, de ’Vijf-mijl-wet’ verboden zich binnen een straal van vijf mijl van Dartmouth op te houden. Al was het hem niet mogelijk in een geordend gemeenteleven het Woord te bedienen, heeft hij toch, alle moeilijkheden ten spijt, de jaren door het Woord verkondigd: in de open lucht, of daar waar hij er maar een mogelijkheid toe vond.
In 1687 kwam er een wending. Koning Jacobus II hief om politieke redenen de Act of Uniformity op, waardoor Flavel naar zijn gemeente in Dartmouth kon terugkeren. De vrijheid in de openbare verkondiging werd een jaar later vergroot, toen stadhouder Willem III naar Engeland overstak en zijn schoonvader Jacobus II verdreef. Flavel heeft de gemeente van Dartmouth tot zijn dood gediend.

In zijn persoonlijk leven bleef het verdriet hem niet bespaard. Driemaal stond hij aan de groeve van een echtgenote. Zijn vierde vrouw bleef als weduwe achter.
Flavel hield zijn laatste preek op 21 juni 1691 in Ashburton. De tekst was 1 Korinthe 10:12: Zo dan, die meent te staan, zie toe dat hij niet valle.
Zijn overlijden kwam geheel onverwacht: hij stierf op 26 juni 1691 te Exeter. Zijn laatste woorden waren: Ik weet dat het goed met mij is.

Geschonken genade - Over de toepassing van het heil is het vervolg op een omvangrijk werk: The Fountain of Life, ’De Fontein des Levens’. In dit werk heeft Flavel uitvoerig het borgtochtelijke werk van Christus beschreven. Het is ook het boek waarin de eerder genoemde preken over Christus’ laatste woorden aan het kruis voorkomen.
Geschonken genade geeft in 35 hoofdstukken, alle gebaseerd op een tekst uit de Schrift, een rijk geschakeerd beeld van de toepassing van Christus’ werk aan de ziel. Ligt in The Fountain of Life de nadruk op het werk van Christus, hier gaat het voor een belangrijk deel over het werk van de Heilige Geest in het hart van de mens, waarbij dan toch Christus in het middelpunt staat. Immers, de Geest zal het uit Christus nemen en ons verkondigen.

Onvermoeibaar is Flavel bezig om Christus in al Zijn deugden en eigenschappen aan te prijzen: als de Medicijnmeester, de Barmhartige, de Liefelijke, de Wens aller heidenen, de Heere der heerlijkheid, de Vertroosting Israëls. Indringend is de nodiging tot het heil.
Helder spreekt hij over het getrokken-worden door de Vader, de levendmaking, het aannemen van Christus, de inwoning des Geestes en de navolging van Christus, om slechts enkele dingen te noemen. De boodschap die hij brengt, is niet vrijblijvend. Wie aandachtig leest, wordt met de wezenlijke vragen van dood en leven geconfronteerd.

Het boek is doortrokken van een diepe ernst, en dan kan het niet anders of aan het eind klinkt de dringende oproep: Ontwaak, gij die slaapt, en sta op uit de doden, en Christus zal over u lichten - woorden die vergezeld gaan van aangrijpende waarschuwingen, maar ook van vertroosting voor hen die zich met hart en leven overgeven aan Christus.

Geschonken genade verscheen niet eerder in het Nederlands. De tekst zoals die hier wordt geboden, gaat terug op de uitgave uit 1820, van W. Baynes and Son, hier in een tweede herdruk door The Banner of Truth Trust, 1982.
Uitgangspunt bij het vertalen was enerzijds het respect voor de manier van zeggen in de oude tekst en anderzijds de overweging dat een goed leesbaar geheel moest ontstaan.

De uitgave van 1820 was rijkelijk van voetnoten voorzien. Die waren voor deze uitgave voor een groot deel niet relevant. Waar dat wel zo was, zijn ze overgenomen. Verder leek het hier en daar gewenst om nieuwe voetnoten toe te voegen. Deze zijn van een * voorzien.
De veelvuldige aanhalingen uit de Heilige Schrift zijn voor het overgrote deel weergegeven in de Statenvertaling. Waar dat in verband met de exegese nodig was - Flavel gebruikte de Engelse Bijbelvertaling, de King James Version - werd uit het Engels vertaald. Dit is in de tekst meestal niet apart aangegeven.

Moge dit onderwijs van John Flavel, een getrouwe dienstknecht in de wijngaard des Heeren, rijkelijk gezegend worden, tot eer van God, Die te prijzen is in eeuwigheid.

Woerden, juni 2008 N.A. Eikelenboom

(wordt vervolgd)

© 2008 Den Hertog B.V., Houten. Geschonken genade

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen