De verslaafde geheelonthouder

Uitersten raken elkaar. Dat weet u. Daar kwam ik ooit achter tijdens een maaltijd. Er zat een heel gezelschap aan tafel van mensen die elkaar nauwelijks kenden. Iedereen had warm gegeten. Toen kwam het toetje. Een van de aanwezigen keek ernaar en rook er eens aan. Hij gaf het vervolgens terug aan de serveerster. „Dat hoef ik niet." Zijn overbuurvrouw, toevallig een psychologe, bemoeide zich ermee. „Waarom kijkt u zo vies naar dit heerlijke desert?" „Er zit zo te zien advocaat in, mevrouw." „Dat lust u niet?" „Jawel, maar ik wil het niet. Ik weiger elke druppel alcohol!" De man keek er werkehjk tevreden bij. Hij had de dapperheid om een heerlijk toetje te laten staan omdat hij principieel geheelonthouder (geworden) was.
Die mevrouw keek misprijzend. „Dan bent u net zo verslaafd als een alcoholist. Alleen bent u verslaafd aan het niet drinken van alcohol." Ze voegde daar nog aan toe: „Dat vind ik slap. U bent niet zelf de baas over wat u drinkt. Uw zogenaamde principe is de baas over u." Zou het waar zijn dat de geheelonthouder een broertje is van de alcoholist? Beiden zijn dan niet de baas over de fles. De één kan er niet van afblijven. De ander durft hem niet beet te pakken. Als de uitersten elkaar raken, kunnen we nog even verder denken. Dan is de man die altijd in een pak met stropdas voor de klas staat, dus het broertje van de man die altijd in een slobbertrui met spijkerbroek les geeft. Beiden zijn er niet toe te bewegen om anders gekleed te gaan. Het meisje dat verschrikkelijk veel eet, is dan het zusje van het meisje dat zichzelf dwingt zo min mogelijk te eten. Beiden kunnen hun gedrag niet veranderen. De verslaafde televisiekijker is dan verwant aan degene die zelfs weigert om op het werk naar een videopresentatie te kijken. Er zijn zo nog wel meer en vreemdere combinaties van uitersten te maken. De vraag blijft: Klopt dit? Raken de uitersten elkaar?
Op het oog raken ze elkaar niet. Een alcoholist is echt het tegenover van een geheelonthouder. Innerlijk kar er echter meer verwantschap zijn tussen uitersten dan uiterlijk lijkt Het gedrag verschilt, de innerlijk( houding kan hetzelfde zijn. Als een moeder gierig is en haar dochter smijt met geld, kunnen ze beiden niet met geld omgaan. Dat is dan toch de innerlijke verwantschap. Wat is de overeenkomst tussen de innerlijki houding van mensen met uitersten? Neem het het woord "uitersten" maar serieus. Deze mensen hebben een hang naar het extreme. Op de een of andere manier voelen ze zich bij het extreme gedrag of standpunt het prettigst of veiligst. Ze doen iets nooit of ze doen iets altijd. In mensen met uitersten zit iets zwart-wits. Iets is helemaal goed of helemaal fout. Grijs bestaat niet in hun denken (en dus niet in hun gedrag). Alcohol is alles of alcohol is niets. Dat er ook nog een mogelijkheid bestaat om verstandig om te gaan met alcohol, komt niet in hun hoofd op. Als er aan het uiterste gedrag getornd wordt, worden deze mensen eigenwijs en zelfs fanatiek. Ze houden aan het extreme vast. Probeer maar iemand uit het hoofd te praten dat haar vermageringsdrang absurd is. Het zal u niet lukken. Mensen met uitersten hebben vaak iets dwangmatigs. Het lijkt wel alsof ze niet anders kunnen dan voortgaan op een ingeslagen weg. Ze missen dan inderdaad het vermogen om echt zelfstandig met bepaalde dingen om te gaan. Dat laatste was de kern van de kritiek van de psychologe uit de eerste alinea. Zij vond een matige drinker zelfstandiger dan een geheelonthouder. De matige drinker weet wat hij wil en kent zijn grenzen. Die is zelf de baas. We moeten echter één ding niet over het hoofd zien. Het ene uiterste gedrag of standpunt kan wel verstandiger zijn dan het andere. Al is een geheelonthouder niet zo zelfstandig dat hij zelf kan bepalen wanneer hij drinkt, zijn gedrag is prima. Voorzichtigheid is verstandig als je van jezelf weet dat je niet zo sterk in je schoenen staat. Ooit heb ik een psycholoog tegen jongelui horen zeggen dat het geen kwaad kan om drugs uit te proberen. Daarna moesten ze zelf een keuze maken of ze drugs zouden blijven roken of niet. Hij zei er nog net bij dat hij beter vond van niet. Het experimentele drugsgebruik hoorde volgens hem wel bij de weg naar zelfstandigheid. Dit soort aangeprate zelfstandigheid bevalt mij niet. Neem dan maar een extreem standpunt in: geen drugs gebruiken, ook niet om te proberen. Als je niet bestand bent tegen de verleidingen van de wereld —wie is dat?— dan kun je je er maar beter ver van houden. Laat een ander maar glimlachen om een zwart-wit-standpunt. Er zijn al genoeg zogenaamd zelfstandige mensen ten onder gegaan in het grijze midden. 

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen