Natuurlijk genezen

Met het afronden van haar I studie aan de Hogeschool voor Natuurgeneeskunde in Arnhem kwam voor Ineke van den Berg een einde aan vijf tropenjaren. De huismoeder uit Putten, die recent haar vierde kind ter wereld bracht, sloot de opleiding af met het schrijven van een scriptie over natuurgeneeskunde in het licht van de Bijbel. Dit voorjaar zal de studie in boekvorm op de markt verschijnen. De inhoud moet sceptici ervan overtuigen dat deze eeuwenoude geneeswijze niet strijdig is met het Woord van God. Integendeel. Bijna uitdagend opende de Puttense een eigen praktijk onder de vlag van een bekend reformorisch adagium: Sola Scriptura. Alleen de Schrift. Ze tekent bezwaar aan tegen de typering alternatief voor natuurgeneeskunde. „Het is de oorspronkelijke geneeswijze, die voortkomt uit de schepping. Ik denk dat juist de reguHere geneeskunde, met z'n veelal onderdrukkende medicijnen en aanvechtbare wetenschappelijke experimenten, alternatief genoemd kan worden. Wat gebeurt er niet met genen, embryo's en ga zo maar door? We kunnen met z'n allen wel roepen dat we moeten opletten voor occultisme bij natuurgenezers, maar persoonlijk vind ik de ontwikkeling van de wetenschap ook een groot gevaar."

Uittredingen
Tijdens haar opleiding was de voormalige verpleegkundige de enige student van orthodox-christelijken huize. Het overgrote deel van de toekomstige natuurgeneeskundigen voelde zich aangetrokken tot het New- Agedenken, een levensovertuiging waarin reïncarnatie, holisme en spiritualiteit een belangrijke rol spelen. „Bijna iedereen geloofde wel in een god, maar dan in de zin van een allesomvattende kracht." Diepgaande discussies voerde ze met medestudenten die ervaring hadden met uittredingen. „Dan zagen ze zichzelf tien meter verderop lopen. Wat moet je daar nou mee? Ook onder docenten vond je dat wel. Voor iriscopie hadden we één docent die het puur als een diagnostische methode doceerde, maar een ander benaderde het veel meer vanuit het spirituele. Elke ziekte had volgens hem een geestelijke achtergrond, die je kon ontdekken door in te keren tot jezelf, via allerlei yoga-achtige oefeningen." Het practicum hypnose verzuimde ze. De lessen massagetechnieken volgde ze wel, zij het met gemengde gevoelens. „Daarin werd heel sterk het belang van lichamelijk contact onderstreept. Het moest kunnen dat je na een massage gezellig met een patiënt op de bank ging liggen. Even samen uitrusten. Je moest je helemaal kunnen geven aan iemand."

Prikkel
Hoewel ze in haar opvattingen een eenling was, werd de gereformeerd vrijgemaakte studente wel geaccepteerd. Omgekeerd groeide haar respect voor de levenswijze van veel medestudenten. „Ze dachten absoluut niet commercieel en hadden werkelijk oog voor het milieu. Al kwamen ze uit Zeeland, ze reisden met de trein of de bus. Daar heb ik veel van geleerd." De Puttense therapeute heeft zich toegelegd op de algemene natuurgeneeskunde, waarbij ze voornamelijk met kruiden werkt. Als ondersteunende therapieën past ze Duitse huidafleidende methoden en voetreflexzonemassage toe. Uitgangspunt van deze behandelingen is dat het Hchaam door een prikkel kan worden aangezet om de kwaal in de wortel aan te pakken. „De meeste chemische middelen doen precies het tegenovergestelde. Die onderdrukken alleen de verschijnselen. Ik heb jaren als avondhoofd in een verzorgingshuis gewerkt. Daar deelde ik potten vol medicijnen uit. Had iemand dike voeten, dan werd een lasixtebletje voorgeschreven. Diarree? Doe er maar een imodium bij. De potjes werden stees voller, terwijl aan de ziekte zelf nauwelijks aandacht werd besteed."

Coach
Ondanks deze kritiek ziet mevrouw Van den Berg haar specialisme niet als een alternatief voor de reguliere geneeskunde, maar als een aanvulling. „Ik heb jaren in een ziekenhuis gewerkt. Die mentaliteit raak je niet kwijt. Anders dan veel collega's beoefen ik de natuurgeneeskunde op een meer rationele manier." Wel heeft ze door haar opleiding meer oog gekregen voor de eenheid van lichaam, ziel en geest. „Patiënten voelen zich door artsen vaak niet serieus genomen. Voor een eerste consult neem ik ruim de tijd. Dat alleen geeft al een enorme opluchting. Eindelijk eens iemand die naar me luistert en doorvraagt. Over je ziekte kunnen praten heeft al een therapeutisch effect. Dat wordt nog versterkt door het feit dat van de mensen iets wordt gevraagd. Ze moeten vaak hun voedingspatroon aanpassen, hun leefwijze, hun dagritme. Ik zeg het weleens zo: De reguliere arts, zeker een specialist, is een techneut, die vooral naar de apparatuur en de cijfers kijkt. De patiënt is lijdend voorwerp. Een natuurgeneeskundig therapeut is veel meer een coach. De patiënt speelt het spel. Mensen worden aan het werk gezet. Ze krijgen van mij begeleiding en ondersteuning, maar ze moeten het zelf doen."

Milieuverontreiniging
De hervormde mevrouw L. Rebel, die zich verbonden weet met de kring rond "Het Gekrookte Riet", zit al elf jaar in het vak. In 1984 opende ze aan de rand van Barneveld haar Centrum voor Natuurgeneeskunde. Enkele jaren later verhuisde ze naar een pand in de binnenstad, waarin ook de homeopatheek "Medica Natura" is gevestigd. De belangstelhng voor geneeskrachtige kruiden erfde de hoveniersdochter van haar vader. Na haar opleiding aan de Academie voor Natuurgeneeskunde in Hilversum legde ze zich aanvankelijk toe op de klassieke homeopathie, in combinatie met iriscopie en voetreflexzonemassage. In de loop der jaren verzette ze de bakens. „Ik ontdekte dat veel mensen onvoldoende op de klassieke homeopathie reageren. Dat heeft onder meer te maken met de toenemende milieuverontreiniging en het gebruik van chemische produkten. Neem de bekende vaatwasmiddelen. Daar zitten vetoplossers in. Mensen die niet naspoelen, krijgen daar ook iets van binnen. Daardoor worden vetten in ons lichaam opgelost, wat met name voor zenuwbanen schadelijk kan zijn. Miniem, maar het lichaam is heel gevoelig. Je ziet tegenwoordig veel mensen met vreemde neurologische afwijkingen. Ook chronische vermoeidheidsklachten en allergieën nemen angstaanjagend toe."

Elektro-acupunctuur
Het antwoord vond de reformatorische therapeute in de elektro-acupunctuur volgens dr. Voll. Deze diagnostische methode is gebaseerd op de gedachte dat de meetpunten op de huid corresponderen met organen of orgaanfuncties. De punten worden elektrisch gestimuleerd, waarbij de reactie door een computer wordt geregistreerd en weergegeven. Aan de hand van een uitdraai kan worden nagegaan welke meetpunten een afwijkende uitslag opleveren. Daarna wordt met nosoden (de ziekteverwekkende stof of het zieke weefsel in homeopatische vorm) de oorzaak van de ziekte opgespoord. Vervolgens wordt het juiste geneesmiddel gezocht, door de frequentie van het middel via de computer in te voeren, waarna het afwijkende punt opnieuw wordt gemeten. Ook nosoden kunnen als geneesmiddel worden aangewend. Ze activeren niet alleen het afweermechanisme, maar zouden ook celgebonden gifstoffen ontkoppelen. Aanvullende drainagemiddelen zorgen voor de afvoer ervan, via de nieren of de darm. Een volledig onderzoek neemt ongeveer twee uur in beslag. Gemiddeld volgen patiënten drie kuren. Tussendoor wordt zo nodig een controle-meting uitgevoerd.

Angst
Een klein deel van de klantentenkring laat zich één keer per jaar preventief doormeten. Een verstandig besluit, vindt de Barneveldse therapeute. „Je laat je auto toch ook regelmatig nakijken." De grote massa komt pas als er problemen zijn. Meestal chronische of moeilijk behandelbare klachten als reuma, migraine en eczeem, waar het reguliere medische circuit geen raad mee weet. De patiënten komen uit het hele land, een klein aantal zelfs uit het buitenland. Kenmerkend voor de praktijk van mevrouw Rebel is het hoge aantal cliënten uit eigen kring. „Als mensen naar een homeopaat gaan, zoeken ze bij voorkeur iemand bij wie ze zich thuis voelen. Binnen de natuurgeneeskunde staat men open voor zweverige toestanden en occulte zaken als magnetisme en pendelen. Daar zijn veel mensen uit onze kring bang voor, terecht." Aan de andere kant signaleert ze soms een overdreven angst voor elke geneeswijze die als alternatief te boek staat. „Ook de reguliere geneeskunde heeft elementen waarbij je principiële vragen kunt stellen. De grens ligt voor mij daar waar krachten en machten aan de persoon van de genezer verbonden zijn."

Kritiek
In de gereformeerde gezindte vonden natuurgeneeskundigen lange tijd een vruchtbare bodem. Vooral de homeopathie was populair. In menige boekenkast stond -en staat- het homeopathisch handboek van Voorhoeve of De Kleine Dokter van Vogel naast de Bijbel. De bekende predikant en SGPpoliticus ds. P. Zandt bepleitte zelfs de instelling van een leerstoel homeopathie. De laatste jaren zijn ook kritische geluiden te horen. Vooral de hervormde predikant ds. J. Koppelaar plaatste grote vraagtekens bij de toelaatbaarheid van alternatieve geneeswijzen, inclusief de homeopathie. Hij wist zich daarin gesteund door toonaangevende figuren in de evangelische wereld als dr. W. Ouweneel en ds. W.C. van Dam, die het gros van deze geneeswijzen als een toegangspoort tot het terrein van de boze zien. De negatieve publiciteit heeft voor mevrouw Rebel geen merkbaar effect gehad. In haar praktijk wordt ze zelden met inhoudelijke vragen geconfronteerd. Als er al een drempel bestaat, is die financieel van aard. Slechts een aantal verzekeringen vergoedt alternatieve behandelingen.

Kritische vragen
Hilde Mateboer, de enige natuurgeneeskundig therapeute in evangelische kring, wordt wel regelmatig met kritische vragen geconfronteerd. Toen ze ging studeren aan de Hogeschool voor Natuurgeneeskunde in Arnhem, werd van verschillende kanten verontrust gereageerd. De onderbouwing was meestal vaag. „Je gaat de kant van het occulte op, die alternatieve geneeswijzen komen allemaal uit het Oosten. Met zulke opmerkingen kan ik weinig. Voor gefundeerde kritiek sta ik zeker open. Deuteronomium 18 neem ik heel serieus. Het belangrijkste in mijn leven blijft m'n relatie met de Heer." Juni vorig jaar begon de baptiste uit Harderwijk een eigen praktijk, toegespitst op voedingsadviezen en kruidengeneeskunde. Daarnaast werkt ze met vitaminen, mineralen en geneeskrachtig leem. Voor het vaststellen van de kwaal past ze zo nodig irisdiagnose toe. Tot schrik van veel evangelische christenen. „Ik kan me dat goed voorstellen. Zelf stond ik er ook huiverig tegenover, maar tijdens m'n studie ben ik er anders over gaan denken. Irisdiagnose is op zichzelf een exacte onderzoeksmethode. Het probleem is dat occulte genezers er allerlei paranormale elementen aan toevoegen."

Aanvallend
Veel belangrijker dan eventuele afwijkingen van de iris is de anamnese: het verhaal van de patiënt. Daar trekt mevrouw Mateboer pakweg anderhalf uur voor uit. Een openbaring voor lijders die jarenlang in het reguliere circuit hebben rondgezworven. Daar wordt gemiddeld zeven minuten voor een patiënt uitgetrokken. De ex-verpleegkundige vindt het een weldaad dat ze zo uitgebreid aandacht aan patiënten kan schenken. „Dat heb ik in de reguliere gezondheidszorg gemist. De meest wezenlijke gesprekken moest je afkappen, omdat het aan tijd ontbrak. Nu plan ik de dag zo in, dat elke patiënt de gelegenheid heeft om rustig z'n verhaal te vertellen." Via het omroepblad Visie van de Evangelische Omroep en het Reformatorisch Dagblad geeft ze bekendheid aan haar praktijk. Opvallend is het verschil tussen geïnteresseerden uit reformatorische en die uit evangelische kring. De laatste groep is duidelijk kritischer. „Sommigen bellen op en openen het gesprek meteen met de vraag: "Tot welk kerkgenootschap behoort u?" "Doet u ook homeopathie?" "Betrekt u de geboortedatum in het stellen van de diagnose?" Vragen die spreken van een groot wantrouwen tegenover de natuurgeneeskunde.''

Beducht
Om duidelijkheid te verschaffen schreef de therapeute een > informatiebrochure, die op verzoek vrijblijvend wordt toegestuurd. Ze voelt er niet voor mensen over de streep te trekken. „Iemand die hier komt moet gemotiveerd zijn. Je voedingspatroon veranderen vraagt meer inspanning dan een pil slikken. Iemand die ook nog twijfels heeft over het geoorloofde van zo'n behandeling, haakt zo goed als zeker af." Naar behandelingsresultaten wordt zelden geïnformeerd. Is de therapie wel of niet occult, dat is de hamvraag van de meeste bellers. Ze willen niet verstrikt raken in het vangnet van de boze. Een terechte angst, vindt de evangelische natuurtherapeute. „Het komt voor dat mensen zonder dat ze het zelf weten gemagnetiseerd worden." Die wetenschap maakt het voor haar moeilijk om te verwijzen naar collega's. „Harderwijk zit vol met natuurgenezers, maar niet één ervan werkt vanuit een christelijke levensovertuiging. Ik had contact met iemand die volgens mij zuiver werkte, maar onlangs hoorde ik dat ze urine onderzoekt met een wichelroede. Dat soort ervaringen maken je erg beducht." De relatie met reguliere medici heeft mevrouw Rebel in de achterliggende tien jaar geleidelijk zien veranderen. De aversie tegen natuurgeneeswijzen heeft plaatsgemaakt voor een zekere welwillendheid. Er zijn zelfs huisartsen die ook homeopathische middelen voorschrijven.

Simpel
De Barneveldse natuurgeneeskundige vindt het een positieve ontwikkeling, maar betwijfelt of beide geneeswijzen werkelijk te combineren zijn. „Je kijkt heel anders naar de persoon. Ik verbaas me er vaak over hoe simpel in het reguliere circuit wordt gedacht. Ik behandel mensen met hypoglycemie: een te laag bloedsuikergehalte. Die krijgen in het ziekenhuis het advies om wat suiker te nemen als ze zich niet goed voelen. Dat kan toch iedereen verzinnen. Wat is de oorzaak? Die hypoglycemie is een gevolge van een verhoogde insuline-uitscheiding. Waarom wordt te veel insuline uitgescheiden? Omdat de alvleesklier overprikkeld is. Waarom is die alvleesklier overprikkeld? Vaak heeft dat te maken met een woekering van schimmels. Waarom woekeren die schimmels? Zo moet je terugredeneren, tot je bij de bron van het probleem bent. Dat gebeurt in het reguliere circuit nauwelijks."

Werkgroep
Voor dokter E.C. van Balen is het een bekend geluid. Kritiek die reguliere medici zich wat hem betreft ook best mogen aantrekken. De opvatting van alternatieve genezers dat de mens meer is dan een optelsom van organen, heeft zijn hartelijke instemming. De huisarts uit Woudenberg maakte deel uit van een werkgroep van het Lindeboom-instituut, die bekende alternatieven geneeswijzen beoordeelde op de medische en levensbeschouwelijke betekenis ervan. Binnen de werkgroep nam hij een mild standpunt in. Zo staat hij sympathiek tegenover de homeopathie. Aanvankelijk stond hij op dat punt lijnrecht tegenover ds. Koppelaar. In de loop der jaren groeide de overeenstemming. De vruchten van de gezamenlijke studie werden neergelegd in de publicatie "Mag ik alternatief behandeld worden?" „Wij hebben daarin onderscheid gemaakt tussen het kosmologisch holisme, dat de meeste alternatieve genezers aanhangen, en bijbels holisme. Als het goed is, is iedere arts een holistische arts, in dié zin dat hij de mens ziet als een eenheid, binnen een sociale context. Vooral onder huisartsen is daar meer oog voor gekomen. Daar hebben de alternatieven zeker een positief aandeel in gehad. Het valt niet te ontkennen dat patiënten in het alternatieve circuit meer aandacht krijgen."

Vermoeiend
Blijft staan dat de meeste reguliere artsen hun alternatieve collega's absoluut niet als gelijkwaardige partners beschouwen, maar op z'n best als goedbedoelende amateurs, die wat rommelen in de marge. Goed voor een minzame schouderklop, of een meewarige glimlach. Van Balen oordeelt positiever. Bewust volgde hij een opleiding homeopathie, om er een zinnig oordeel over te kunnen geven. Een aantal jaren paste hij de alternatieve geneeswijze zelfs vrij frequent toe in zijn praktijk. Dat is inmiddels voorbij. „Ik vond het nogal vermoeiend om steeds van denkwijze te veranderen. Bij de ene patiënt moest ik regulier denken, bij een volgende alternatief Dat werkt niet. Je moet een keuze maken. Nu stuur ik mensen die in aanmerking komen voor een homeopathische behandeling door naar een klassiek homeopaat die niets anders doet dan homeopathie, en van wie ik weet dat hij geen hocus pocus toepast. Patiënten met chronische aandoeningen als cara, allergieën, reumatische afwijkingen en darmproblemen reageren vaak best goed op homeopathie. Ik ben ervan overtuigd dat dat meer is dan een placebo-effect. Verklaren kan ik het niet, maar dat geldt ook voor veel van wat ik als regulier arts doe."

Poortwachter
Mensen met vage, ongrijpbare klachten worden door de Wbudenbergse huisarts juist niet doorverwezen naar de homeopaat. „Dat soort klachten zijn vrijwel altijd van psycho-somatische aard. De praktijk leert dat veel van deze mensen bij alternatieve genezers belanden. Dat vind ik ongewenst." Een belangrijke taak van de huisarts is voor Van Balen die van poortwachter. „Er lopen in dit land vele duizenden mensen bij specialisten en alternatieven, die daar helemaal niet thuis horen. Als huisartsen moeten we er beducht voor zijn om mensen waar we zelf niet zo veel mee kunnen, al te snel te verwijzen. Dan krijg je een medicalisering waar niemand mee gebaat is. Ik vind dat ook een belangrijk bezwaar van het alternatieve circuit. Elke kwaal wordt verklaard uit een verstoring van energieën, lichaamssappen en ga zo maar door. Daar moet dan iets aan gebeuren. Terwijl naar mijn stellige overtuiging veel klachten voortkomen uit de sociale en maatschappelijke omstandigheden. Huwelijksproblemen, werkloosheid, onmin met de baas. De hoofdpijn die dat geeft kan er best toe leiden dat de energetische situatie verandert, maar daar ligt niet de oorzaak van het probleem."

Gescheiden
De Woudenbergse arts heeft overigens de indruk dat de belangstelling voor het alternatieve circuit over het hoogtepunt heen is. „Het lijkt een soort modeverschijnsel te zijn geweest. Ook in mijn eigen praktijk krijg ik minder vaak het verzoek om verwijzing naar een homeopaat. Het resultaat valt blijkbaar toch wat tegen." Daar komt nog bij dat in de hedendaagse opleiding tot huisarts veel meer aandacht wordt besteed aan de sociale oorzaak van veel klachten en de betekenis van uitleg en aandacht. Het luisterend oor wordt minder een specialiteit van de alternatieve genezer. „Belangrijk is dat je kunt splitsen tussen wat pluis en wat niet pluis is", zegt Van Balen. „Wat niet pluis is, hoort bij de specialist. Wat pluis is kan lastig zijn, maar hoort niet bij de specialist en ook niet bij een alternatieve collega, maar primair bij de E.C. van Balen: „Patiënten met chronische aandoeningen als cara, allergieën, reumatische afwijkingen en darmproblemen reageren vaak best goed op homeopathie" huisarts. De praktijken zijn bewust kleiner gemaakt, om ons de mogelijkheid te bieden intensiever met deze klanten om te gaan. In dat opzicht is de kloof tussen regulier en alternatiefwei kleiner geworden."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen