Prostaatkwalen: Veel mannen die er last van hebben gaan te laat naar de dokter

Op een ochtend verschijnt meneer Terborg op het spreekuur. Na de gebruikelijke begroeting begint hij over het probleem dat hem als 68-jarige al enkele jaren kwelt: Hij moet tegenwoordig heel vaak zijn activiteiten onderbreken om het toilet op te zoeken. Niet dat hij nu zoveel plast, het zijn maar kleine beetjes, maar het is zo vaak. Vooral 's nachts geeft het moeilijkheden. Na het onderzoek blijkt dat de prostaat te groot is geworden, en een behandeling wordt geadviseerd. De tweede patiënt op het spreekuur is weer een man, 76 jaar oud. Hij is eigenlijk nooit ziek, maar de laatste tijd heeft hij zo'n pijn in zijn rug en heup. Hij wijt het zelf aan het natte weer van de laatste tijd en hoopt met een goede pijnstiller weer verder te kunnen. Bij navragen blijkt ook hij de laatste tijd vaker te moeten plassen, en ook 's nachts enkele malen het bed uit te moeten. Bij deze man wordt verder onderzoek gedaan en de uitslag is niet goed: er wordt een kwaadaardig gezwel van de prostaat gevonden.

Buikpijn
's Nachts om twee uur gaat de telefoon: mevrouw Rijnders vraagt of de dokter kan komen, haar man heeft zo'n buikpijn, hij kan niet stilliggen van de pijn. Lopen helpt ook al niet, en het wordt almaar erger. De vorige avond was er niets aan de hand, ze waren nog naar een verjaardag geweest, waar enkele glaasjes met smaak naar binnen waren gewerkt, maar hij lag nog niet op bed of de pijn was begonnen. Bij onderzoek blijkt al snel dat de urineblaas geheel gevuld is, en dat plassen onmogelijk is. De meegebrachte catheter brengt verlichting: de pijn is onmiddellijk over en de nachtrust keert weer.

Schaamtegevoel
Hierboven drie verschillende, maar toch typische klachtenpatronen van mannen die het aan de prostaat hebben. Prostaatkwalen komen vaak voor: ongeveer acht maal per jaar ziet de huisarts iemand op het spreekuur die voor het eerst klachten van de prostaat meldt. Omdat de prostaat een wat geheimzinnig lichaamsdeel is, en te maken heeft met het schaamtegevoel, wordt er vaak niet over gesproken. Het duurt vaak ook lang eer een man met dergelijke klachten op het spreekuur verschijnt. Dat heeft weer tot gevolg dat de problemen pas bekend worden op het moment dat de aandoening al aanzienlijk is voortgeschreden, met consequenties voor de verdere behandeling. De prostaat is een klier (het niet zo gangbare Nederlandse woord is voorstanderklier), gelegen onder tegen de blaas, rondom de plasbuis. Hij komt alleen bij mannen voor. In de prostaat komen ook de zaadleiders in de plasbuis. De prostaat maakt vocht, wat via genoemde buis wordt afgescheiden. De prostaat wordt via inwendige weg onderzocht. Eventueel wordt een echoonderzoek gedaan als verder onderzoek nodig is. Op röntgenfoto's is de prostaat niet te zien. De meest voorkomende aandoeningen van de prostaat zijn:
1. vergroting
2. ontsteking
3. kwaadaardig gezwel

1. Vergroting
De goedaardige vergroting van de prostaat is een van de meest voorkomende kwalen van mannen boven de 50 jaar. Omdat vooral het binnenste gedeelte, dat om de plasbuis ligt, opzwelt, ontstaan er problemen met het lozen van de urine: de straal wordt minder krachtig, en de blaas kan niet alle urine langs de zwelling heenpersen, zodat er wat achterblijft in de blaas, die daardoor weer sneller gevuld is. Ook drukt de prostaatvergroting tegen de blaas, zodat eerder een drang om te plassen ontstaat. De urinelozing komt maar moeizaam op gang en persen is vaak het gevolg. Na afloop druppelt de urine nog wat na, wat erg hinderlijk kan zijn vanwege de bevuiling van het ondergoed. Een complicatie van deze aandoening kan de urineweginfectie zijn: omdat er zich steeds een beetje urine in de blaas blijft bevinden, is dit een makkelijke voedingsbodem voor bacteriën. Ook de kwaliteit van de nieren kan erdoor aangetast worden. De behandeling kan op allerlei manieren plaatsvinden. In het verleden werd bijna altijd een operatie uitgevoerd: het binnenste, opgezwollen deel van de prostaat werd weggehaald, meestal via een instrument dat van buitenaf wordt bediend. Het voordeel is dat er geen litteken in de buik achterblijft, zoals bij een andere behandeling waarbij een snede in de onderbuik wordt gemaakt. Behalve met een scherp voorwerp kan de prostaat tegenwoordig ook via een laserstraal worden verkleind, of met een verhittingsmethode worden behandeld. Vooral de laatste methode is nog erg nieuw, en is nog onderwerp van verdere studie.

Tabletten
De laatste jaren is er echter nog een mogelijkheid: er bestaan tabletten die de groei van de prostaat tegengaan en hem zelfs kunnen verkleinen, of die de blaas ondersteunen en extra kracht geven, zodat de lozingsproblemen minder worden. Dit lijken goede behandelmethoden alvoren het (chirurgisch, thermisch of laser)mes ter hand wordt genomen. Er zijn ook veel mensen die baat hebben bij natuurlijke middelen zoals Sabal en Prostavit. Het kan natuurlijk geen kwaad deze onschuldige middelen te proberen.

2. Ontsteking
Dit komt gelukkig niet zo erg vaak voor. De aandoening gaat gepaard met hevige pijn, vooral bij de zogenaamde acute prostaatontsteking. Het plassen is erg gevoelig, maar ook de ontlasting doet pijn en het zitten op een stevige ondergrond kan erg hinderlijk zijn. De enige behandehng is die met zogenaamde antibiotica, zoals penicilline. Herstel duurt vaak lang, en ook daarna komt de ontsteking nogal eens terug.

3. Prostaatkanker
Een redelijk vaak voorkomende aandoening, die gelukkig vaak zonder klachten of schade verloopt. Vooral op hogere leeftijd komt de ziekte voor. Als het gezwel wel klachten geeft, zijn dat meestal dezelfde als bij de goedaardige vergroting. Het komt echter nogal eens voor dat de uitzaaiingen de eerste aanwijzingen van deze ziekte zijn: pijn in de botten, zoals rug, bekken of heupen. Uitgebreid onderzoek is noodzakelijk. Er zijn veel behandelmogelijkheden, afhankelijk van de uitgebreidheid van het gezwel en de precieze aard, die na verwijdering van een klein stukje van het gezwel wordt vastgesteld. Behalve operatie is het soms nodig een hormoonbehandeling in te stellen (dit kan via een neusspray), of er dient een behandeling door middel van bestraling te volgen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen