WORDT HET GELOOFSLEVEN DOOR TRADITIE BEPAALD?

Het reizen en trekken in binnen-en buitenland (vooral in cle vakantiemaanden) kan cle bovengestelde vraag oproepen. Wanneer je 's zondags in een andere gemeente van ons kerkverband „kerkt" dan waar je gewend bent, dan. blijkt vaak dat de ene kerkdienst nog al wat verschilt van de andere. Dat verschil is nog groter wanneer je kerkdiensten van een ander kerkverband bezoekt. Kom je in het buitenland, dan zijn er nog meer dingen die je vreemd aandoen in de kerkdiensten. Kom je met christenen uit andere plaatsen en kerken in aanraking dan blijkt, dat men claar over een aantal godsdienstige zaken heel anders denkt dan wij. Hoe serieuzer iemand over de dingen van het geloof en de geloofsbeleving nadenkt, hoe meer de door die verschillen opgeroepen vragen hem of haar zullen bezighouden. Vragen als: wat is in mijn godsdienst en die van de ander van God en wat is daarin van de me men in het algemeen en mij in het bijzonder wat is daarin door God gewild en wat is daarin door mensen ingevoerd wat is echt en wat is niet echt is er meer dan één manier om het ware geloof te beleven Dit zijn vragen die een antwoord eisen. Het feit, dat wij met andere christenen en omgekeerd andere christenen met ons geen „aansluiting" vonden of vinden, brengt nogal eens in grote verwarring. Dat zullen ook diegenen gaan ervaren die een aantal jaren in een beschermd milieu op onze eigen scholen hebben gezeten en nu naar een school gaan, clie niet van onze gemeenten uitgaat. Daardoor kom je in aanraking met godsdienstige opvattingen van mensen die niet in onze kerk zijn opgegroeid. Met. name geldt dit voor jongeren die gaan studeren. Wat was en is in de geloofsbeleving van mi) en anderen traditie en wat niet? , is een vraag van. groot belang. Ik wil proberen voor de beantwoording van die vraag jullie wat denk-en gespreksstof aan te reiken in de hoop dat het alles zal mogen leiden tot bid-en dankstof.

Geloofsleven en traditie

Wat wordt in het kader van dit artikel verstaan onder „geloofsleven"? Niet het door de Heilige Geest in het hart gewerkte geloofsleven. Dat wordt niet door traditie bepaald. Dat is in alle tijden en onder alle volkeren altijd hetzelfde geweest en dat blijft ook hetzelfde. Dat het door de Heilige Geest (als de werkmeester van het ware geloof) 'gewerkte geloofsleven altijd en overal hetzelfde is geweest wordt o.a. daaruit bewezen dat Gods kinderen waar ook ter wereld, in de psalmen hun ervaringen verwoord vinden. Daarom-blijven die psalmen ook altijd-aktueel en nieuw. De ware gelovigen vinden daarin „aansluiting". Wat daarin verwoord is betreffende d.e doorleving (bevinding) van ellende, verlossing en dankbaarheid is een nooit opdrogende fontein van onderwijs, troost en aanbidding. Ik heb dat op een bijzondere wijze nog kort geleden ervaren. Op drie opeenvolgende zondagen was ik in Nieuw-Zeeland, Duitsland en Nederland. Telkens werd er, zij het met andere woorden en in andere talen, uit Psalm 118 gezongen, om uiting te 'geven aan wat in het hart leefde. Een wonderlijke eenheid!

In dit artikel wordt met „geloofsleven" bedoeld het godsdienstige leven van de christen, d.w.z. datgene dat door christenen gezegd, gezongen, gedaan en gelaten wordt. ... Datgene dat in gelaat, gewaad, gepraat en daad openbaar komt, als uiting van godsdienst.

Onder „traditie" verstaan wij in het kader van dit artikel datgene dat door christenen van vroeger en nu is gezegd, gedaan en gelaten, als reaktie op ontvangen onderwijs.

Samenhang tussen het geloofsleven en de traditie

In de vraag: wordt het geloofsleven door

traditie bepaald? , is het woord: gebruikt. Er is verschil tussen „beïnvloeden" en „bepalen". bepaald

In het voorgaande is gesteld, dat het door de Heilige Geest in het hart gewerkte geloofsleven niet door traditie wordt bepaald. Het. wordt er echter wel door beïnvloed. Dat komt doordat het geloofsleven in het hart niet los staat van menselijke faktoren, verbonden aan het brengen van de te geloven waarheden door de verkondigers van de boodschap, het ontvangen van en het reageren op het verkondigde door de gelovig gemaakte mensen. Het door de Heilige Geest gegeven geloofsvermogen is niet •gebrekkig. Het doorgeven van het in de Bijbel geopenbaarde is echter wel gebrekkig. Ook het persoonlijk reageren in het hart op het in de Bijbel geopenbaarde en aan ons verklaarde is gebrekkig. De ene mens reageert anders op die boodschap dan de andere. Dat hangt ook met iemands karakterstruktuur samen.

Het, uitleven van hetgeen in het hart leeft, wordt door de traditie niet alleen beïnvloed, maar ook bepaald, gevormd. Het milieu waarin iemand leeft zet een stempel zowel op het spreken als op het doen en laten van iemand. Twee mensen kunnen hetzelfde doorleefd hebben en dat doorleefde op verschillende manier verwoorden. Dat „verwoorden" van het doorleefde heeft te maken met. traditie, In de ene godsdienstige kring gebruikt men voor dezelfde dingen vaak een andere terminologie dan in de andere kring. Wij zijn geneigd slechts dat als „echt" te beschouwen dat ons vertrouwd en bekend in de oren klinkt. Als de dingen aangaande het Koninkrijk Gods in prediking of gesprekken anders verwoord worden dan wij gewend zijn, zijn wij geneigd het gehoorde op zijn minst t.e verdenken. Dat is niet goed. Een spreekwoord zegt: zoals de ouden zongen, piepen de jongen. Daarmee moeten wij altijd rekening houden.

Iemand heeft eens gezegd: Als ik christenen uit verschillende kerken, ja zelfs van hetzelfde kerkverband maar uit verschillende plaatsen of provincies hoor spreken over de dingen van het Koninkrijk Gods, kan ik horen waar ze vandaan komen." Hoewel ze over dezelfde dingen en ervaringen spreken, gebruiken ze toch verschillende woorden, termen. De spraak maakt ons openbaar. Als jongen van 19 jaar ondervond ik dat reeds. Een duits predikant vroeg mij of ik het Jeremia na kon zeggen: e I-Ieere is mijn deel, daarom zal ik op Hem hopen (Klaagl. 3 : 24). Ik antwoordde hem, dat ik dat wel eens had mogen en kunnen doen, maar dat ik dit niet altijd durfde of kon zeggen, Onmiddellijk stelde hij mij toen de vraag: Ben je oud-gereformeerd? ".

Toen ik de baptistenpz'edikant vroeg of hij dan wel altijd durfde en kon zeggen wat hij van mij verlangde te horen, of hij nooit twijfelde, antwoordde hij mij, dat hij ook zijn twijfels kende, maar dat hij het onjuist vond om daarover te spreken, wanneer hem de vraag gesteld werd die hij mij stelde. Dat kwam ook uit in zijn prediking. Zo kan de prediking waaronder men verkeert van grote invloed zijn op de geloofsbeleving.

Het is bekend: dat vissen de kleur aannemen van het water waarin zij leven. Erskine zegt in een van zijn verhandelingen, dat aan de gelovigen te merken is onder wat voor prediking zij verkeren. Een wettische wijze van prediken heeft zijn invloed op het geloofsleven. Het vertoeven onder een evangelische wijze van prediking bepaalt ook het geloofsleven in een gemeente en in een gemeentelid. Als het ontdekkend element gemist wordt in de prediking krijgt men „hoge" christenen. Wanneer in de prediking de christen in het middelpunt staat in plaats van Christus is dat ook bepalend voor het geloofsleven. Zo zouden er nog vele dingen te noemen zijn.

Alleen de Bijbel is een maatstaf

Dat de traditie van een streek, land, werelddeel het geloofsleven bepaalt, heb ik zelf menigmaal vast kunnen stellen. Het werk van de Heilige Geest is over de hele wereld gelijk, maar het, verschil tussen de geloofsbeleving van de ene of andere christen is vaak groot. Waar men in Nederland soms heel zwaar aan „tilt", daaraan tilt men soms in het buitenland helemaal niet zwaar. Het omgekeerde is ook waar. In sommige kringen ziet men geen kwaad in dingen die in andere kringen als zonde worden beschouwd en bestreden. Wij zullen onderscheid moeten leren maken in dingen die van de Heere geboden zijn en tussen geboden die van mensen zijn. Wij zullen moeten leren om aan de hand van de Heilige Schrift de geesten te beproeven of ze uit God zijn. Wij mogen de tradities uit eigen kring en land niet als maatstaf aanleggen om het al of niet echte, het al of niet navolgenswaardige van een bepaalde geloofsbeleving elders te beoordelen. Daarvoor 'geldt de Heilige Schrift alleen als maatstaf. Wanneer er in de Bijbel geen duidelijke voorschriften of voorbeelden te vinden zijn van gewoonten, dan mogen wij onze traditie niet als de enig juiste houden en ook die van anderen niet als onjuist veroordelen. In Gods Woord moeten onze wankelende schreden worden vastgemaakt. Dat zal ons voor veel verwarring en ellende bewaren.

Aan de geloofsbeleving in Nederland kleven gebreken die verband houden met de nederlandse volksaard. Een verblijf in het buitenland kan dat. aan het licht brengen. Mijn verblijf in Duitsland, Amerika, Nigeria en Nieuw-Zeeland heeft mij geleerd, dat alles wat van Nederland komt niet altijd het beste is. Ook heeft het mij geleerd bepaalde elementen van het geloofsleven in Nederland en eigen kring meer te waarderen. Zo kan het omgaan met. christenen uit een andere kring dan de onze op school, en als we op reis zijn, leerzaam en heilzaam zijn. Een traditie, zoals bijvoorbeeld die van de Reformatie en Nadere Reformatie is een groot goed dat ons is toebetrouwd. Dat de overlevering van die traditie van grote betekenis is geweest en nog is voor onze gemeenten is een zaak waarvoor wij dankbaar mogen en moeten zijn. Wij moeten ook dat, ons toebetrouwde pand bewaren, zonder die traditie te verafgoden of ze een gezag toe te kennen die alleen aan de Heilige Schrift toekomt. De geloofsbeleving van een christen is alleen navolgenswaardig voor zo ver deze in overeenstemming is met de leer en het leven van de Heere Jezus Christus. De iudaïsten in Paulus' tijd wilden dat de christenen uit de heidenen naar joodse wijze leefden. Zij wilden de joodse traditie dwingend opleggen aan de christenen uit de heidenen. Dat heeft Paulus met alle macht bestreden. De synode van Jeruzalem (Hand. 15) heeft dat ook veroordeeld. Laten ook wij er op toe zien dat wij onze eigen traditie niet dwingend aan anderen trachten op te leggen ter navolging. Laat ons onderhouden alles wat Christus geboden heeft (Matth. 28 : 19).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen