,,Principieel zijn als het geen gevolgen heeft is nogal makkelijk''

Een organisatie die meer dan eens met vragen rond zondagsarbeid geconfronteerd wordt is de Reformatorische Maatschappelijke Unie (RMU). Onlangs werd besloten om een brede studie te gaan verrichten over deze problematiek. De directe aanleiding was een opmerking van SGP-fractievoorzitterir. B. J. van der Vlies, die op de ledenvergadering van vorig jaar stelde dat dit een taak van de RMU zou kunnen zijn. De bedoeling is dat het resultaat van de studie op de ledenvergadering in D. V. mei volgend jaar op tafel ligt. „We krijgen regelmatig vragen van mensen welk standpunt de RMU inneemt met betrekking tot zondagsarbeid in z'n algemeenheid", aldus mr. W.Silfhout, secretaris van het bestuur van de RMU die tevens belast is met,, public relations".,,We worden ook met de praktijk geconfronteerd. Niet zo lang geleden werden we benaderd door een lid dat bij Shellchemie in Moerdijk zondagsarbeid moest verrichten. Een delegatie uit ons bestuur heeft gesprekken gevoerd met de directie en er is inderdaad een oplossing gevonden."

Opmerkelijk
De betreffende bestuursleden van de RMU hebben deze gesprekken als zeer opmerkelijk ervaren. „De directie van Shell had erg veel waardering voor de door ons toegepaste individuele benadering", verklaart Silfhout. „Wij hebben het gevoel dat bedrijven zelf ook met problemen zitten waar ze best eens met iemand over willen praten, maar dan niet met de vuist op tafel. Het is overigens wel een lange weg geweest. De bedrijfsvoerders van zo'n continubedrijf zitten natuurlijk met het probleem dat ze de zaak wel kunnen sluiten als veel werknemers gewetensbezwaren tegen zondagsarbeid hebben. Maar de delegatie heeft de directie ervan kunnen overtuigen dat de gewetensbezwaren van de betrokkene echt waren. Het was iemand die bij Shell was komen werken toen hij noch naar de kerk ging, noch ergens in geloofde. Wij mogen geloven dat die man door allerlei omstandigheden tot verandering is gekomen. Vanaf dat moment kreeg hij moeite met de zondagsarbeid die hij deed. Het is dan dubbel moeilijk om tegenover zo'n directie te verklaren waarom iemand die nooit problemen heeft gehad met zondagsarbeid er ineens af wil. Men denkt dan al snel: ,, Daar zit iets achter. Die vent is het werken op zondag gewoon zat." Ik denk dat het heel goed is dat wij vanuit de RMU proberen om de leiding van dergelijke bedrijven te vertellen wat ons beweegt, wat onze diepste motieven tegen zondagsarbeid zijn. Als men dat begrijpt- en dan moet het altijd gezegend worden hoor, want als we het van onszelf verwachten komt er niks van terecht dan zou dat best kunnen betekenen dat men minder snel besluiten neemt die tot verdergaande zondagsarbeid leiden."

Verbinding
De bedoeling is dat in de studie van de RMU een verbinding wordt gelegd tussen de Schriftgegevens rond de zondagsheiliging en de situatie in de praktijk. Het bezwaar van een puur theologische benadering is volgens Silfhout dat mensen met concrete vragen geen handvat wordt geboden, omdat de kloof tussen de gewenste en de werkelijke situatie vaak zeer groot is. Vandaar dat men in de studie naast een exegetische uiteenzetting ook aandacht zal besteden aan rechtspositieregelingen die met betrekking tot zondagsarbeid van belang zijn en een inventarisatie zal bieden van de problematiek. Vóór de presentatie zal het rapport getoetst worden door theologen en deskundigen uit de achterban van de RMU. De auteurs kunnen in ieder geval voortborduren op het werk dat al verricht is door het Gereformeerd Maatschappelijk Verbond. Dat presenteerde februari van dit jaar,, Werken op zondag", een discussienota over zondagsrust en zondagsarbeid. Dat thema stond ook centraal op de jaarvergaderingvan het GMV die 28 maart werd gehouden. Hoewel de RMU waardering heeft voor deze nota gaan de wegen als het op de visie op de rustdag aankomt uiteen. In,, Werken op zondag" wordt het onderscheid tussen de zondag en de overige dagen geen principieel, maar een praktisch verschil genoemd, zij het dan een praktisch verschil dat principieel verantwoord is. Hierdoor komt men met betrekking tot zondagsarbeid tot andere conclusies dan de RMU.

Wankel
Dat de positie van gewetensbezwaarden tegen zondagsarbeid zeer wankel is, bewijzen de richtlijnen voor het beleid van de Gewestelijke Arbeidsbureaus. Daarin staat onder andere het volgende:,,Het geval is denkbaar dat werknemers in een bedrijf dat vrij regelmatig zondagsarbeid laat verrichten tegen deze arbeid principiële bezwaren hebben. Indien het niet mogelijk is deze werknemers van het verrichten van zondagsarbeid uit te zonderen, dient de toestemming tot ontslag in het algemeen te worden verleend.'' ,,Gewetensbezwaren tegen zondagsarbeid worden in het algemeen niet erkend'', bevestigtSilfhout. ,,Er wordt wel gezegd datje met een beroep op het Verdrag van Rome uitsluiting van zondagsarbeid zou kunnen bewerkstelligen, maar ik betwijfel dat zeer, ook gezien de secularisatie in de rechterlijke wereld. Vandaar dat wij waarschijnlijk zullen pleiten voor een wettelijke regeling op dit punt. Momenteel zijn er weinig mogelijkheden. Je zult het moeten hebben van bepalingen in werktijdbesluiten en CAO's. Er zijn bedrijfstakken met CAO's waarin staat dat werknemers minimaal 26 zondagen vrij moeten zijn, maar dan blijven er nog 26 over. Mensen die principieel tegen werken op zondag zijn komen daarmee geen stap verder.''

Kaarsen van stal
Concreet betekent dit volgens de secretaris van de RMU dat een reformatorische werknemer niet in dergelijke bedrijfstakken kan werken, tenzij op bedrijfsniveau afspraken gemaakt kunnen worden. ,,Dat past ook precies in onze filosofie", stelt hij vast. ,,Wij zijn van mening datje arbeidsvoorwaarden op een zo laag mogelijk niveau moet afspreken en niet centraal, omdat geen bedrijf gelijk is. Het is onmogelijk om algemene regels te geven. Je zult de mogelijkheden per bedrijf moeten bekijken. Wat moetje bijvoorbeeld met iemand die bij een elektriciteitsbedrijf werkt en zo nu en dan zondags wachtdienst moet draaien voor het geval er storingen optreden? Daar hebben we nog geen antwoord op en eerlijk gezegd verwacht ik ook niet dat we een eensluidend antwoord zullen vinden. Als je zegt,,Het kan niet", moetje ook de consequenties trekken. Als het voor onze eigen mensen niet kan, dan vooreen ander ook niet. Dus sluiten de tent. Zondags geen licht meer. De kaarsen weer van stal. Dan begin ik toch een beetje te twijfelen," verzucht Silfhout. „Niet zozeer vanwege het gemak dat we zondags zullen missen, maar denk alleen eens aan de agrarische sector. De koeling van de melk, het au-' tomatisch voeren van vee. . . Je kunt natuurlijk vreselijk principieel en rechtlijnig denken als je weet dat dat toch geen consequenties heeft. De elektriciteit wordt zondags echt niet afgesloten. Maar laten we bij onszelf blijven en eerlijk zijn, ook naar onze eigen mensen: Wie onder ons realiseert zich dat de telex van het RD op zondag gewoon doordraait? Wie wil z'n krant van maandag missen?"

Moderne techniek
,, Je komt voor heel moeilij ke problemen te staan, waarvoor wij geen oplossing hebben. Ik noemde net Shell-chemie. De meeste chemiebedrijven hebben vier jaar nodig om het produktieproces op te starten. Als je maandag begint ben je vrijdag zo ver datje kunt produceren om op zaterdag de zaak weer stil te leggen. Dan kan zo'n bedrijf natuurlijkinpakken. Dat zijn de gevolgen van onze moderne techniek. De bedrijfsleiding van Shell-Moerdijk vroeg ons dan ook:,, Willen jullie eens met ons meedenken hoe we het anders zouden moeten doen? ,,Wij zien die mogelijkheid niet". En ik moet eerlijk zeggen, wij zien die evenmin."

Niet pasklaar
Door het complexe van de problematiek verwacht Silfhout niet dat de RMU met pasklare antwoorden zal komen. „We gaan sowieso geen casuïstiek (spitsvondige moraaltheologie, die overal regels voor heeft HdV) bedrijven. Dan zouden we gaan heersen over de gewetens van onze leden en zijn we bezig als de rooms-katholieke kerk in de Middeleeuwen. Dit mag wel en dat mag niet. Gebod op gebod en regel op regel. Dat willen we niet. Toch zullen we proberen om naast het verschaffen van zakelijke informatie ook tot principiële uitspraken te komen. We moeten ons blijven verzetten tegen niet noodzakelijke zondagsarbeid en dat ook uitdragen naar organen die daarin beslissende bevoegdheid hebben. Alle Schriftgegevens op een rijtje zetten en dan zeggen: „Kijk mensen, zo is het en daarnaar moeten we handelen,'' dat zou je graag willen. Maar ik denk niet dat we daar ooit komen. Hoe dieper je in het probleem duikt, hoe moeilijker het wordt, ook voor jezelf hoor. Daar kun je verdrietig om worden, maar ik denk dat het niet anders is in deze gebroken wereld." l< />

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen