Tweede Kamer · Commissiewerk

Vast onderdeel van de wekelijkse fractievergadering van de SGP is het agendapunt 'overzicht commissie-activiteiten'. Veel Kamerwerk is namelijk commissiewerk. B; J het grote publiek is de grote vergaderzaal met de blauwe zetels het bekendst. Daar worden de 'plenaire' debatten gehouden, en daar valt uiteindelijk de beslissing als er gestemd wordt. Maar veel en belangrijk voorwerk wordt verricht in commissievergaderingen die elders in het Kamergebouw plaatsvinden. Ook daar vergaderen kamerleden met ministers en staatssecretarissen. Dat gebeurt in het verband van ruim 30 commissies, om op die manier het werk te verdelen en gelijktijdig zaken af te kunnen doen.

Succesformule

Het werken met commissies is al oud. Nadat er in de 19e eeuw een voorzichtig begin mee werd gemaakt, werd het in de 20e eeuw steeds meer gebruik om de staatszaken in commissieverband voor te bereiden en (bijna) af te doen. Per beleidsterrein werden er commissies benoemd die tot taak kregen de 'eigen' onderwerpen te behandelen. De verdeling van de commissies viel zo goed als samen met de indeling van de ministeries, zodat er toen voor het eerst sprake was van de Kamercommissie Onderwijs, de Kamercommissie Binnenlandse Zaken, idem Justitie, idem Defensie en zo voorts. Het bleek een succesformule, want al spoedig daarna stelde de Tweede Kamer ook andere commissies in, met als gevolg dat er een heel woud ontstond.

Bij de laatste grote herziening van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer (1994) is er drastisch gesnoeid in dat bos, mede om de ontstane wildgroei tegen te gaan. Nu onderscheidt de Tweede Kamer vijf categorieën commissies, waar alle partijen in principe ook toegang toe hebben. De 'kerncommissies' zijn de vaste Kamercommissies per departement, de commissies waarmee het allemaal ooit is begonnen. Alleen Algemene Zaken, het ministerie van de minister-president, heeft geen eigen vaste Kamercommissie.Wel zijn er twee toevoegingen, t.w. de Kamercommissie voor Europese Zaken en de commissie die zich bezighoudt met de Antillen en Aruba.

Geloofsbrieven

Daarnaast zijn er de zogenaamde algemene commissies, waartoe de Kamer kan besluiten voor onderwerpen die raken aan nagenoeg alle beleidsterreinen. Zij kunnen andere commissies ondersteunen of de Kamer als geheel. Zo zit Van der Staaij momenteel in de commissie die onder leiding van PvdA-kamerlid Klaas de Vries bezig is met de voorbereiding van een herziene Enquêtewet. En is Van der Vlies met zijn mede-fractievoorzitters lid van de 'commissie-stiekem', de commissie voor de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Andere algemene commissies buigen zich over de geloofsbrieven van nieuwe kamerleden, over de bij de Kamer binnenkomende 'verzoekschriften' (brieven van burgers), de Rijksuitgaven en de werkwijze van de Tweede Kamer.

Vorige week debatteerde de Kamer (zie het parlementair logboek) over de besluitvorming die leidde tot de aanleg van de Betuwelijn en de HSL. Dat gebeurde aan de hand van een rapport dat was opgesteld door de commissie- Duivesteijn. Dat rapport was het resultaat van 12 maanden onderzoeken en boren door de tijdelijke commissie onderzoek infrastructuurprojecten. In november 2003 had de Kamer tot dat onderzoek besloten om te kunnen nagaan waarom de kosten van dit soort projecten altijd veel hoger zijn dan begroot en de Kamer kennelijk niet precies wist waar ze toe besloot.Twee andere recente tijdelijke commissies onderzoch­ ten de (bestemming van de) zorguitgaven (commissie-Mosterd) en het integratiebeleid van de afgelopen decennia (idem-Blok). Dit type commissies krijgt altijd tot taak om binnen een bepaalde tijdslimiet één specifiek onderwerp uit te diepen.

Vervolgens zijn er nog de themacommissies. Die spitten en graven niet, maar hebben meer ten doel om de politieke meningsvorming over belangrijke maatschappelijke vraagstukken in de gaten te houden en aan te zwengelen. Het gaat dan over onderwerpen die meer dan één beleidsterrein aangaan, zoals (momenteel) het ouderenbeleid en het technologiebeleid. In beide commissies is Van der Vlies de SGPman. Bij het ouderenbeleid spreekt hij al bijna uit ervaring, bij de technologie ligt dat anders, al heeft hij zijn titel (ir.) wel mee en gaat hij met deze commissie regelmatig op werkbezoek in het land.

Dagtaak

Dan is er nog de bonte categorie 'overige commissies'. Niet de onbelangrijkste overigens, al kan dat laatste nu weer niet gezegd worden van de commissie die toeziet op de griffie internationale betrekkingen van de Tweede Kamer, de bouwbegeleidingscommissie (die de huisvesting van de Kamer bekijkt) en de gemengde commissie voor de stenografische dienst der Staten-Generaal.Tot de overige commissies behoren óók de meest spraakmakende commissies die de Tweede Kamer instelt, namelijk de parlementaire enquêtecommissies. Het zijn met name deze, met veel bevoegdheden uitgeruste enquêtecommissies die veel aandacht trekken door de openbare verhoren (onder ede!), de enorme publiciteit eromheen en het politieke effect dat ze kunnen hebben. Gelet op de beperkte omvang kunnen kleine fracties niet altijd in een enquêtecommissie vertegenwoordigd zijn. En omdat het lidmaatschap van zo'n commissie bovendien neerkomt op een dagtaak, draait de SGP slechts nu en dan mee in zulke commissies.Van Dis jr deed dat in de beruchte RSV-enquêtecommissie (1982-1983) en in de commissie Sociale Zekerheid (l993).Van der Staaij zat in de enquêtecommissie die in 2002 de bouwfraude onderzocht.

Menno de Bruyne

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen