De heilige oorlog (31)

Kapitein Vooroordeel

De reus keert na de toespraken van zijn burgemeester en de heren Vastewil en Goedvergeter terug naar zijn kasteel. Ook burgemeester Ongeloof en stadssecretaris Goedvergeter gaan naar hun woning. De heer Vastewil neemt echter nog enkele maatregelen. Alle poorten krijgen dubbele wachten en worden met dubbele grendels en sluitbomen versterkt. De Oorpoort heeft zijn bijzondere aandacht, want hij weet dat de soldaten van El-Schaddaï vooral via deze poort willen binnendringen. Als kapitein van de wacht wordt de oude heer Vooroordeel aangesteld, een boosaardig man met slechte bedoelingen. Deze kapitein krijgt zestig soldaten tot zijn beschikking. Zij worden dove mannen genoemd, en zijn dus zeer geschikt voor dit werk. Zij schenken geen aandacht aan de woorden van de kapiteins van El-Schaddaï en hun soldaten.

De eerste aanval

Het leger van koning El-Schaddaï maakt zich nu gereed tot de aanval. Eerst wordt de macht bij de Oorpoort versterkt. Ze weten dat ze alleen via deze poort de stad kunnen binnendringen om goed te doen. Ook de andere soldaten worden in positie gebracht. Het wachtwoord is: GIJ MOET WEDEROMGEBOREN WORDEN. Daarna klinken de trompetten, wat vanuit de stad met schoten wordt beantwoord. De strijd is begonnen!

Ondertussen zijn op de toren boven Oorpoort twee kanonnen geplaatst: Hooggevoelend en Hardnekkig. Deze kanonnen, waarop Mensziel erg trots is, zijn gemaakt door wapensmid Opgeblazen in het kasteel van Diábolus.

Vooroordeel en de gevolgen daarvan

Bunyan laat zien welke ondeugden satan in de strijd werpt als het verlossingswerk van de ziel serieus begint te worden. De satan weet dat het geloof is via het gehoor, en wil die toegang barricaderen door voor-oordelen, opgeblazenheid, hoogmoed en hardnekkigheid. En dat lijkt te lukken.

Onderstaand gaan we dieper in op de namen van de officier van de wacht, de heer Vooroordeel, en wapensmid Opgeblazen.

Vooroordeel

Er wordt in dit leven heel wat geoordeeld. Oordelen gebeurt iedere keer als een keuze gemaakt moet worden. Dat gebeurt voor het grootste deel zonder bewust na te denken. Als we wel over iedere beslissing heel bewust zouden moeten nadenken, dan zouden we snel vastlopen. Denk bijvoorbeeld aan ademen, een sleutel omdraaien en blindtypen. Maar dat vindt ook plaats bij keuzes zoals in het verkeer, het omgaan met anderen, het uitgeven van geld – terwijl een verkeerde keuze grote gevolgen kan hebben. Over het algemeen zijn vooroordelen niet gegrond op feiten, en gaan ze ook weleens tegen de feiten in. Ze zijn oorzaak van veel onbegrip, en zelfs van oorlogen. We denken aan de Tweede Wereldoorlog, waarbij vooroordelen over Joden vreselijke gevolgen hebben gehad. Hoeveel kerkelijke discussies zullen ontstaan en versterkt zijn door vooroordelen? Vooroordelen hebben zoveel kracht en kunnen zo hardnekkig zijn, dat mensen ondanks alle feiten niet van mening veranderen. Vooroordelen maken blind en doof, en daarom heeft de oude heer Vooroordeel zestig mannen tot zijn beschikking gekregen die zich als doven gedragen.

De duivel kent de kracht van het vooroordeel. Hij gebruikte ze bijvoorbeeld ook in de tijd van Jezus. Hij werd immers een vraat en wijnzuiper en een vriend van tollenaren en zondaren genoemd. En waarom? Omdat Hij met hen at en dronk (zie Matth. 11:19). Maar de vooroordelen over tollenaren en zondaren bleken een middel te zijn om mensen bij Jezus weg te houden.

Opgeblazen

Bunyan heeft veel kennis van de ondeugden die in de oude natuur van de mens zijn te vinden. De reus heeft een wapensmid die onder andere kanonnen fabriceert. De kanonnen krijgen de namen Hoogmoed en Hardnekkig. Ze zijn gemaakt in de smidse van Opgeblazen. Deze naam heeft een dubbele betekenis. Een smid blaast met behulp van de blaasbalg zuurstof, zodat de vlammen tevoorschijn komen of feller worden. Opgeblazenheid heeft echter ook andere betekenissen die bij de verdedigers van Mensziel passen, zoals trots, verwaand, hoogdravend en zelfingenomen. De ketellapper ziet satan als de veroorzaker daarvan. Het door Bunyan gebruikte woord (Puff-up) komen we onder andere ook tegen in 1 Kor. 13:4: De liefde is (…) niet opgeblazen. De satan handelt dus niet uit liefde! Waar in de Statenvertaling het woord ’opgeblazen’ staat, lezen we in de Engelse vertaling (King James Version) ook de woorden ’trots’ (1 Tim. 6:4, waar gedoeld wordt op mensen die anderen leren, maar niet naar de leer der godzaligheid) en ’hoogmoedig’ (2 Tim. 3:4, waar beschreven wordt hoe de mensen in de laatste tijden zullen zijn).

Wachtwoord

Belangrijke informatie die opgeslagen wordt op de computer kunnen we beveiligen met een wachtwoord. Door een wachtwoord te gebruiken, wordt de gebruiker herkend. Dat gebeurde ook in het leger, waar Bunyan in zijn jonge jaren soldaat is geweest. Hij verwerkt dat op een mooie manier in zijn verhaal. Het wachtwoord dat wordt gebruikt, doet denken aan de woorden die de Heere Jezus sprak tot Nicodémus, de nachtdiscipel: Voorwaar, voorwaar zeg Ik u, tenzij dat iemand wederom geboren wordt, hij kan het Koninkrijk Gods niet zien (Joh. 3:3). Voor Bunyan is dat een kerntekst uit Gods Woord geweest. Het laten klinken van deze oproep is een merkteken van Gods ware geroepen dienaren. Het is veelzeggend als de prediker ervan uitgaat dat zijn hoorders die wedergeboorte niet nodig hebben, althans dat daarop niet meer de nadruk wordt gelegd. Dan wordt niet uitgegaan van de doodstaat van de mens. Ruim een eeuw geleden leefde dr. Abraham Kuijper, die leerde dat je jonge kinderen in feite niet hoeft te verkondigen dat ze wedergeboren moeten worden. Door de Heilige Doop zijn ze immers, aldus deze doctor in de godgeleerdheid, gelovigen die in Christus ingelijfd zijn. Volgens zijn leer van de veronderstelde wedergeboorte moeten we de kleine kinderen naar het oordeel van de liefde voor gelovig houden, totdat ze bij het groter worden tekenen laten zien dat ze de genade verwerpen en het verbond breken. Kinderen zijn daarmee schaapjes van de Goede Herder. Bij het groter worden wordt dan wel bekering van deze verbondskinderen geëist, zo stelde hij. Deze leer heeft wortel geschoten en is funest geweest voor de toenmalige Gereformeerde Kerken. Dezelfde geluiden klinken ook nu, zelfs in kerken die dicht bij ons lijken te staan. Laten we ons verre houden van een dergelijk verbondsautomatisme.

Bunyan wijst ons een uitnemender weg: Gij moet wederom geboren worden. Gij – dat is oud en jong, dat zijn wij allen!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen