Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Aandacht voor Schotland

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Aandacht voor Schotland

Ds. Ebenezer Erskine en zijn strijd (1)

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Een vraag.

Wanneer je aan iemand uit onze kringen vraagt: „Wie is Ebenezer Erskine? " dan kun je ongeveer als antwoord verwachten: „Een dominee, die omstreeks 1700 in Schotland leefde. In onze taal zijn er nog een aantal preken van hem verkrijgbaar." Stel je dezelfde vraag in Schotse kringen, aan de onze verwant, dan heb je veel kans, dat men je het antwoord schuldig moet blijven. Tref je het, dat je deze vraagstelt aan iemand die veel van de Schotse kerkgeschiedenis af weet, dan zal hij zeggen: Ebenezer Erskine? Dat is de vader van cle Secession Church (afgescheiden kerk). Zijn Ebenezer en Ralph Erskine in ons land nog bekend door hun prediking, in Schotland zijn ze beiden vrijwel vergeten. Ook in die kringen, waar bijvojrbeeld nog wel de preken van ds. Robert Murray Mac Cheyne en andere „oude schrijvers" gelezen worden. Er bestaat nog meer belangstelling voor de geestelijke opleving, clie in het begin van de vorige eeuw in Schotland plaats vond dan voor het leven en het werk van de gebroeders Erskine in de achttiende eeuw. Dit hangt ongetwijfeld hiermee samen dat zij tot de Afgescheiden Kerk hebben behoord. Een kerk die later nog weer splitsingen heeft meegemaakt, geestelijk in verval is geraakt en tenslotte bijna geheel is teruggekeerd tot de nationale Kerk van Schotland (in 1929 en 1956). Van de huidige gereformeerd presbyteriaanse kerkformaties in Schotland, die geheel aan de belijdenisgeschriften van Westminster willen vasthouden, gaat er historisch eigenlijk niet één rechtstreeks terug op de Afgescheiden Kerk van 1733, waartoe de predikanten Ebenezer en Ralph Erskine hebben behoord.

De naam Ebenezer Erskine leeft dus alleen in de Schotse kerkgeschiedenis nog voort als „vader van cle Secession Church". In de Verenigde Staten van Amerika is er nog een theologische hogeschool clie „Erskine College" heet. Toen deze hogeschool enkele jaren geleden een jubileum vierde, werd er een Schotse predikant gevraagd om enkele lezingen over de Erskines te komen houden, want zij waren ook hier bijna vergeten.

Jeugd.

Ebenezer Erskine wercl op 22 juni 1680, waarschijnlijk in Dryburgh in Roxburgh (Z.C. Schotland), geboren. Hij was het derde kind in het gezin van ds. Henry Erskine en Magaret Halcro. Het was teen een moeilijke tijd. Er was namelijk geloofsvervolging en deze ging aan dit gezin niet voorbij. Daarom was de naam van dit kind Eben-Haëzer („tot hiertoe heeft ons cle HEERE geholpen") een geloofsbelijdenis.

Van zijn jeugdjaren is er weinig bekend. Zijn vader moet, kort voor zijn sterven (in. 1696). gezegd hebben dat hij 't niet langer begeerde te leven dan om te zien dat zijn zoon Ebenezer hem zou opvolgen in het werk van predikant". Van 1693 tot 1697 studeerde Ebenezer theologie te Edinburgh. Daarna was hij werkzaam als huisonderwijzer in. een adellijke familie. In. 1703 werd hij toegelaten tot de Evangeliebediening. In hetzelfde jaar ontving hij een beroep naar de kerkelijke gemeente van Portmoak, aan het meer Loch Leven in Kinross (Z.O. Schotland). De klassis keurde dit beroep goed en kandidaat Erskine nam het beroep aan, echter op voorwaarde, dat de klassis hem verlof zou geven om deze gemeente te verlaten, als hij tegen de moeilijkheden die hij hier in zijn werk verwachtte, niet zou blijken opgewassen te zijn. Men vermoedde namelijk, dat de voorstanders van een bisschoppelijke kerkregering hem tegen zouden werken. Ook verkeerde cle pastorie in een bijzonder slechte staat. Bovendien stond deze dicht bij een moeras.

Aan het meer.

De kerkelijke gemeente Portmoak was een uitgestrekte gemeente. Er behoorden, verschillende dorpen toe, zoals Kinnes-wood en. Scotlandwell. In dit gebied woonden toen ongeveer duizend mensen.

Wanneer ie een bezoek brengt aan deze omgeving, valt het je op hoe mooi deze dorpen hier liggen; rond het meer en omsloten door hoge heuvels. Vroeger was het hier echter slecht wonen. Men beheerste de waterstand van het meer toen nog niet. Het was er erg moerassig en dus ongezond. Op 22 september 1703 werd kandidaat Erskine hier tot predikant geordend en bevestigd. Kort daarop trouwde hij met Allison Turpie, een vrouw uit die omgeving. Deze schonk hem tien kinderen. Zij was hem tot een rijke zegen. Eens luisterde hij vanuit zijn kamer een gesprek af tussen

zijn vrouw en zijn broer Ralph. Zij spraken samen in de tuin over hun geestelijke ervaringen. Ebenezer zag nu duidelijk, dat zij iets hadden wat hij miste. Hij werd hier ernstig mee bezig en het behaagde de Heere Zijn Zoon ook in hem te openbaren. Dit bracht een grote verandering in zijn leven en prediking. Hij mocht sinds die tijd Gods genade en gemeenschap veel en rijk ervaren. Zijn dagboek, dat bewaard gebleven is, vertelt ons hier veel over.

Erskine was een trouw herder en leraar. Hij preekte 's zondags driemaal en in de week op donderdagavond. Het kerkbezoek was goed. Na verloop van tijd kwamen velen uit de omgeving. Op avondmaalstijden preekte hij dan buiten vanaf de heuvels. In 1728 waren er bij een avondmaalsviering ongeveer 2000 avondmaalgangers.

Naast zijn preekwerk katechiseerde hij, deed huis-en ziekenbezoek, bezocht regelmatig de lagere school en nam hij deel aan een bijeenkomst voor gebed en onderling gesprek van gemeenteleden. Hij had 24 ouderlingen. Voor hen stelde hij richtlijnen op voor hun werk en vragen tot zelfonderzoek ten aanzien van hun ambt. Hij nam ook deel aan het werk in de kerkelijke vergaderingen. In deze tijd was er niet alleen strijd over cle leer (daarover iets in een volgend artikel), maar ook over het recht van de overheid bij het beroepen van predikanten (zie onder) Ds. Erskine nam bij deze strijd een leidinggevende plaats in.

Ds. Erskine moest in Portmoak veel beproevingen doormaken. De kerkelijke strijd kondigde zich reeds aan, die later nog zwaarder zou worden. Hij was zelf enige tijd ziek, zodat hij zijn werk niet kon doen. Ook zijn vrouw had met ziekte, naar lichaam en geest, te kampen. In 1714 verloor hij in drie maanden tijds drie kinderen (mazelen, pokken). Hij geloofde, dat ze alle drie in de hemel waren. De kleine Ralph gaf voor zijn sterven een ontroerend getuigenis: „Nu, vaarwel, vader en moeder, vaarwel broer en zusters, vaarwel vrienden

en toeschouwers. Nu ben ik op mijn gemak, ik zie de heerlijke Christus, de heerlijke engelen, die mij ontvangen in hun woningen van vreugde. Vaarwel vermoeide wereld! Wees welkom Christus, wees welkom hemel, weest welkom engelen, weest welkom. gasten van de volmaakt rechtvaardigen" (overgenomen uit het dagboek van zijn vader). In 1720 stierven zijn vrouw en nog een dochtertje.

In Scotlandwell bevindt zich achter een garage een grasveld, waar zij begraven liggen. Hier is in 1725 ook Magaret Halcro, de mceder van Ralph en Ebenezer Erskine begraven. Op de grafsteen kun je d.e namen nog lezen.

In 1724 hertouwde Ds. Erskine met ry Webster, een predikants-dochter. schonk hem. zes kinderen.

In 1731 nam hij een beroep naar Stirling (derde predikantsplaats) aan. Zijn afscheidspreek. in Portmoak was over Hand. 20 : 22: En. nu zie ik, ik, gebonden zijnde door de Geest, reis naar Jeruzalem, niet wetende wat mij daar ontmoeten zal."

Dit artikel werd u aangeboden door: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 3 april 1970

Daniel | 16 Pagina's

Aandacht voor Schotland

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 3 april 1970

Daniel | 16 Pagina's