Schoolwerkplan I

Waarover gaat het feitelijk wanneer het begrip schoolwerkplan wordt gebruikt?

door C.Houweling

• INLEIDING

Het antwoord op de in de titel van deze bijdrage gestelde vraag is niet met een enkel woord te geven.

Schoolwerkplan een onderwijskundig modebegrip of hêt instrument voor de onderwijsgevenden om de vrijheid van inrichting van het onderwijs tot uitdrukking te brengen? In de Contourennota en in het wetsontwerp op het basisonderwijs is aan het schoolwerkplan een centrale plaats toegekend. Voor een eerste oriëntatie is het goed te lezen wat artikel 12 van de ingediende wet op het basisonderwijs over het schoolwerkplan zegt.

• BESTEK VOOR EEN SCHOOLWERK­ PLAN VOLGENS ARTIKEL 12

Het onderwijs wordt gegeven volgens een schoolwerkplan, dat een overzicht geeft van de organisatie en de inhoud van het onderwijs. Daarbij wordt er van uitgegaan, dat

de leerlingen in beginsel binnen een tijdvak van acht aaneensluitende jaren de school kunnen doorlopen. Het schoolwerkplan vermeldt tenminste:

a. de leer- en ontwikkelingsdoelen van de school;

b. de leerstofkeuze, de omvang van de leerstof en de ordening daarvan;

c. de didaktische werkvormen, de onderwijsleerpakketten met inbegrip van ontwikkelingsmateriaal;

d. de voorzieningen voor leerlingen, die belemmeringen ondervinden in het leer- en ontwikkelingsproces en de betrekkingen die bestaan met scholen voor speciaal onderwijs;

e. de schoolorganisatie, waaronder begrepen de indeling in groepen en andere regelingen met het oog op de inrichting van het onderwijsleerproces;

f. de wijze waarop wordt nagegaan of en in hoeverre door de organisatie en de inhoud van het onderwijsleerproces de gewenste resultaten worden bereikt;

g. de wijze waarop de voortgang van de leerlingen wordt beoordeeld en daarover wordt gerapporteerd;

h. de wijze waarop het kontakt met de ouders wordt onderhouden. Het schoolwerkplan geeft tevens aan de schooltijden, vakanties en andere vrije dagen.

Indien de school betrekkingen onderhoudt met een schoolbegeleidingsdienst, een of meer opleidingsinstituten voor onderwijzend personeel of scholen voor aansluitend voortgezet onderwijs, wordt daarvan in het schoolwerkplan melding gemaakt. Het schoolwerkplan wordt uitgewerkt in werkschema's voor een bepaald tijdvak, waarin worden opgenomen een aktiviteitenplan voor de leerlingen en de taken voor het onderwijzend personeel.

• MEMORIE VAN TOELICHTING

In de memorie van toelichting op de wet op het basisondeiwijs staat dat het schoolwerkplan twee funkties vervult:

1, Het dient als instrument om de school zelf in de gelegenheid te stellen haar onderwijs volgens eigen opvattingen en inzichten naar inhoud en vorm te organiseren. In de tijd gezien, biedt het de mogelijkheid het onderwijs voortdurend aan te passen aan de eisen, die door onderwijskundige èn maatschappelijke ontwikkelingen worden gesteld. Voor de betrokkenen: bevoegd gezag, leraren, ouders en niet-onderwij zend personeel vormt de opstelling van het schoolwerkplan de centrale aktiviteit, die aan - het schoolgebeuren - de relatie tot andere scholen - de begeleidingsinstanties en - de schoolomgeving een kader biedt.

2. Het schoolwerkplan funktioneert ook als een verantwoording naar de kant van de overheid.

Opmerkelijk is de huidige grote aandacht voor schoolwerkplanontwikkeling in het onderwijsveld. Dit centraal gestelde element in het vernieuwingsbeleid van de Overheid spreekt blijkbaar tot de verbeelding van vele onderwijsgevenden. Toch dient niet vergeten te worden dat het begrip schoolwerkplan nog ter diskussie staat zowel in de Contourennota als in het Wetsontwerp Basisonderwijs. Het gaat hier om een zaak die de gehele inrichting van het schoolgebeuren raakt. Met het oog op de verantwoording naar de Overheid met name is het nauwlettend acht geven op de wettelijke inkadering van dit vernieuwingsaspekt van groot belang.

• EEN SCHOOLWERKPLAN IS MEER DAN EEN LEERPLAN

In beide komt uiteraard wel aan de orde wat er geleerd moet worden (de leerstof), en waartoe (leerdoelen).

Een schoolwerkplan is direkt gericht op één bepaalde school. Een leerplan heeft meestal een veel algemener karakter. Het schoolwerkplan is dynamischer dan het leerplan, het is gemakkelijker te veranderen, bij te stellen

en toe te spitsen op nieuwe situaties of ideeën in de school. Juist omdat het schoolwerkplan het gehele schoolgebeuren omvat is het meer een proces, een wijze van samenwerken, dan een produkt.

Het schoolwerkplan benadrukt de positie en funktie van het onderwijs als welzijnsvoorziening. Welzijn o.m. in de zin van ruimte geven aan alle betrokkenen binnen het onderwijs, om eigen pedagogische, levensbeschouwelijke en maatschappelijke gezichtspunten in de school tot uitdrukking te brengen.

• WAARDE SCHOOLWERKPLAN VOOR HET SCHOOLGEBEUREN

In het voorgaande is getracht de keminhoud van het begrip schoolwerkplan aan te geven. Als vanzelf ontstaat dan de behoefte te weten wat de voordelen en mogelijkheden ervan zijn om binnen de eigen school een dergelijk veelvragend en - omvattend karwei aan te vatten. Met betrekking tot de voordelen en mogelijkheden van een eigen schoolwerkplan kan het volgende gesteld worden:

* Het schoolwerkplan geeft in "woorden en daden" zicht op de doelstellingen die in de school worden nagestreefd. De identiteit van déze school wordt niet alleen verwoord, ook de realisering, beleving en verantwoording ervan zijn in het schoolwerkplan in verband met elkaar aangegeven.

* Schoolwerkplanontwikkeling brengt een stuk bezinning en bewustwording binnen het schoolteam op gang: waar staan we principieel gezien met z'n allen; welke opdracht en taak mogen we op grond hiervan voor ons onderwijs in deze tijd zien?

* Een schoolwerkplan ontwikkelen betekent de zin en de doelmatigheid van het werken in de school vergroten. Werkend vanuit de gezamenlijk gekozen doelstellingen zal tevens de saamhorigheid binnen en medeverantwoordelijkheid voor het schoolgebeuren groeien.

* Het werken aan een schoolwerkplan levert, uiteraard niet in korte tijd een funktioneel produkt op. Het besef groeit in een geleidelijk proces te zijn verwikkeld. Hierin vormt een voortdurende wisselwerking tussen bruikbare theorie en de praktijk van elke dag het juiste uitgangspunt voor verbetering van het onderwijs in aansluiting op de schoolsituatie.

* Het ideaal van het schoolwerkplan geeft bijkans onbegrensde mogelijkheden de inrichting van het voorgestane onderwijs naar eigen aard, inhoud en vorm te verzorgen. Deze ruimte kan o. i. door het bizonder onderwijs alleen worden opengehouden wanneer het de eigen identiteit gestalte tracht te geven met betrekking tot alle aspekten van het schoolwerkplan.

Aan het slot van deze eerste bijdrage nog één keer de Contourennota over het schoolwerkplan:

"Opstelling van een sluitend schoolwerkplan vergt dat denken in menselijke interaktie, inhouden, werkvormen, middelen en materialen wordt omgezet in denken en planning, processen, strukturen en organisatie".

Feitelijk een citaat waarmee aan het einde van deze beschouwing over het begrip schoolwerkplan het onderwerp waarschijnlijk gelijk uit het bewustzijn van de lezer wordt gebannen. Begrijpelijk deze reaktle. Toch is dat echt niet de bedoeling. Waar het wel om gaat is met kritische zin te onderscheiden hoe sterk het onderwijs ook in dit geval zich in onze tijd laat leiden door beschouwingen over processen, taken, strukturen en kenmerken van het onderwijs als systeem.

Schoolwerkplanontwikkeling als zodanig is hiermee zeker niet veroordeeld. Hierop zal bij leven en welzijn de volgende keer worden ingegaan in: Het schoolwerkplan in een reformatorische school.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen