Hotels met Oranjehistorie

Den Haag mag als Hofstad een rijk Oranjeheden en -verleden koesteren, de stad Utrecht kan er ook trots op zijn vele leden van ons koningshuis te hebben gehuisvest. Toen Willem van Oranje in 1559 stadhouder van Utrecht werd, was dat niet de eerste kennismaking van de Prins met Het Sticht. Tien jaar eerder bevond hij zich onopvallend in het gevolg van kroonprins Filips II, die genoot van het gastvrij onthaal en zelfs de Dom beklom. Begin dit jaar opende Prins Willem Alexander, de huidige Prins van Oranje, de naar hem genoemde nieuwe hal van de Koninklijke Jaarbeurs. Nog niet zo lang geleden logeerden er regelmatig vorstelijke gasten in Utrecht, vooral in Hotel Des Pays-Bas. Na een ingrijpende verbouwing in 1979 is het hotel sterk veranderd.

Maliehotel
Ben S. Hes heeft inmiddels een hoge leeftijd bereikt, maar één vraag over zijn hotel doet hem bij wijze van spreken in gedachten naar de boekenkast snellen om alle verhalen met fotoalbums te staven. Ben Hes was van begin jaren vijftig tot 1 april 1978 eigenaar van hotel Hes in de Maliestraat, een zijstraat van de majestueuze Maliebaan. De huidige eigenaren, het echtpaar Van Driel, gaven het in 1986 de naam Maliehotel. In zijn sfeervolle kamer van het Hervormd bejaardencentrum Amandelhof in Zeist, haalt Hes herinneringen op. „Wij hebben van de veranderingen bij Des Pays-Bas geprofiteerd door de betere gasten op te vangen", constateert de vroegere manager eenvoudigweg. De ambitieuze hoteleigenaar met ervaring in topfuncties in binnenen buitenland, kocht eerst het ene pand in de Maliestraat en in 1972 het tweede. Een grondige verbouwing moest gasten als hoogleraren, kunstenaars, musici en Europese politici van alle gemakken voorzien.

Rubinstein
Om zich het bezoek van Artur Rubinstein na een concert in Tivoli te herinneren, heeft hij geen gastenboek nodig. Rubinstein logeerde weliswaar in het Amstelhotel, maar kwam graag bij Hes op verhaal. De meesterpianist vertelde dat hij de volgende dag voor de lunch op Paleis Soestdijk was uitgenodigd. Ook de musici Bruno Madeira enjulian B. Coco kozen het hotel keer op keer als pleisterplaats tijdens een tournee. Laatstgenoemde was eertijds bassist bij het -inmiddels opgeheven- Utrechts Stedelijk Orkest. „Hij heeft in 1965 nog een halfjaar gitaarles gegeven aan prinses Christina", kan Hes zich herinneren. Die reputatie van het hotel voor musici heeft het ook onder de leiding van het echtpaar Van Driel behouden. Zo logeerde de Russische pianiste Tatjana Nikolajeva er graag.

Prof. Plate
Eén speciaal Oranje-voorval kan Hes zich nog als de dag van gisteren herinneren. Ten tijde van de geboorte van prins Willem-Alexander in 1967 organiseerden de hoteleigenaar en zijn vrouw een nachtelijk souper met champagne voor rijksvoorlichter Van der Wiel en zijn mensen. Ze konden verlicht ademhalen nadat de rust in de Domstad was weergekeerd. Wat was het geval? „Een medisch hoogleraar uit Keulen had bij ons een kamer gereserveerd", vertelt Hes nog nagniffelend. „Hij zou de promotie bijwonen van een oud-leerling van hem. Per abuis arriveerde hij een dag te vroeg in het Domhotel, vanwaar hij met mij telefoneerde. Hij moest bij professor Plate zijn, die hij goed kende. „Die zult u niet te pakken krijgen, want hij zit in de kraamkamer", zei ik. Een jonge journalist, die graag wilde scoren, heeft dat gesprek opgevangen en er een eigen draai aan gegeven. Hij belde het bericht door naar zijn hoofdredacteur en de volgende dag stond het in de Volkskrant. Prins Bernhard zou professor Plate -de gynaecoloog van zijn dochter prinses Beatrix- niet vertrouwen en een Duitse gynaecoloog hebben ontboden. Enfin, toen die professor op de afgesproken dag 's middags met zijn vrouw in ons hotel kwam, was de geruchtenmachine nog in volle gang. „Herr Hes, wir reisen ab, was ist hier los?" Ik heb hem toen geadviseerd niet weg te gaan, maar gewoon die promotie af te wachten. Professor Plate zou er alleen niet bij zijn. Het bericht is natuurlijk gerectificeerd." Het doet de heer Hes genoegen dat het Maliehotel zijn goede reputatie heeft weten te bewaren: een gastvrij en stijlvol bedrijf op niveau.

Des Pays-Bas
Enkele meters verwijderd van de Dom staat hotel Des PaysBas. Leden van het Oranjehuis verleenden grandeur aan het Utrechtse tophotel. Ook het dichtbij gelegen Janskerkhof is meermalen het toneel geweest van Oranjemanifestaties. Tussen die turbulente tijden van honderden jaren geleden, de glorietijd van Des Pays-Bas vanaf de vorige eeuw, en het hotelleven van nu ligt echter een wereld van verschil. Oud-nachtportier Hans Schellart loopt tenminste onwennig rond op zijn oude werkplek. Hij kan het snelle tempo van de veranderingen niet meer bijbenen. Sinds hij zes jaar geleden na de zoveelste reorganisatie en verbouwing van het hotel met de vut ging, ziet hij alleen nog nieuwe gezichten. „Ik denk dat ik de enige nachtportier in Nederland ben die er dertig dienstjaren op heeft zitten", verklaart hij niettemin opgewekt. In die periode logeerden vele Oranjes in het gerenommeerde pand. „Toen prinses Juliana nog Koningin was, had ze permanent een kamer tot haar beschikking. Als ze in de stad was, kwam ze af en toe binnenlopen om haar kapsel te corrigeren." Met spijt herinnert Schellart zich de rigoureuze verbouwing in 1979. „Op de kamer van prinses Juliana stond een marmeren bad met koperen kranen. Op dat bad zat een sticker van Monumentenzorg. Toch is het weggehaald." Ook de monumentale trap met sierzuilen en smeedijzeren krullen, waar eens de bruidsparen van Utrecht zich lieten fotograferen, bezweek onder de slopershamer. In plaats daarvan kwam een fantasieloos opgangetje.

Witte handschoenen
Het vroegere Des Pays-Bas is tegenwoordig opgesplitst in hotel Des Pays-Bas, restaurant brasserie Luden en stadscafé Broers, alle met afzonderlijke leiding. Waar eertijds een pianist de diners van chef-kok Florian Webhofer muzikaal omlijstte, khnkt nu hedendaagse muziek uit de luidsprekers bij Luden. Tot Schellarts voldoening zijn de plafondschilderingen van een Italiaanse meester nog intact, evenals de spiegels en de originele parketvloeren. „Maar de kroonluchters zijn verdwenen", constateert hij. Het befaamde restaurant van Des Pays-Bas, waar menige Oranje heeft gedineerd, is in 1989 definitief gesloten. Het was niet meer rendabel. Ook in het oudste hotel-restaurant van Utrecht heeft de tijd immers niet stilgestaan. „Vroeger had het bedienend personeel witte handschoenen aan. Nu lopen de jongelui in spijkerbroek", zegt Schellart, met verbazing rondkijkend.

Gastenboek
Eveneens verdwenen is het gastenboek met de handtekeningen van vorstelijke en beroemde personen, zoals koningin Wilhelmina, prins Hendrik, prinses Juliana, prins Bernhard, de uitgeweken Zuidafrikaanse president Paul Kruger, His Royal Highness Winey IV uit Oeganda, om er enkele te noemen. Prinses Juliana en prins Bernhard kwamen geregeld eten. Schellart: „De Prins had zijn eigen champagne, die hij ook meenam. Zijn naam stond op het etiket." Tot 1976 kwam prins Bernhard bovendien elk jaar dineren met topindustriëlen, onder wie Dreesmann en Heineken. Ex-minister Luns, die al in zijn studententijd in het hotel kwam, bleef vaak slapen. Zijn kattebelletje -met de spelfout, die koningin Juhana met rode inkt corrigeerde- is mèt het gastenboek verdwenen. Volgens Schellart heeft een vroegere eigenaar het kostbare bewijsmateriaal in zijn bezit. Hij heeft laten weten het wel te willen verkopen, maar vroeg zo'n belachelijk hoog bedrag dat de nieuwe bedrijfsleiding er niet aan kon beginnen.

Oranjehistorie
De jongere generatie Oranjes was eveneens graag te gast in Des Pays-Bas. „Prinses Irene kwam wel eens toen zij in Utrecht woonde en er Spaanse taal- en letterkunde studeerde", vertelt Schellart. Prinses Christina en haar manjorge Guillermo behoorden ook tot de vaste gasten. Vooral de laatste kwam dikwijls toen Des Pays-Bas nog Golden Tuhp Hotel -tot 1980- was. De echtgenoot van de Prinses heeft als manager bij deze hotelketen gewerkt. Schellart herinnert zich ook dat de van origine Spaanse gravin Bosch van Drakensteyn jarenlang tot de vaste inventaris behoorde. Sinds haar kasteeltje aan prinses Beatrix was verkocht, bewoonde ze een eenvoudige huurkamer. Ze zat de hele dag in de hal. Haar veelvuldig en langdurig gebruik van de muntjestelefoon heeft een onuitwisbare indruk op Schellart gemaakt. Zijn blik dwaalt over het Janskerkhof, waar Utrechters menigmaal de Oranjes toejuichten. Zo vierde men in 1673 feest bij de huldiging van prins Willem III tot stadhouder van Utrecht. Heel wat minder feestelijk ging het toe bij het optreden van Willem V tegen de Fransen en de Nederlandse patriotten. Oproerige Utrechters deden zelfs een aanval op Soestdijk a la de bestorming van de Bastille in Parijs. Pas onder koning Willem I kwamen de gemoederen enigszins tot bedaren. „Toen het vaderland in het laatst van 1813 onder de wettige dynastie van het Huis van Oranje was teruggekeerd en de stad met een bezoek van den Souvereinen Vorst vereerd werd, nam dezen zijnen intrek in het huis van den Heer H.A. van den Heuvel, hetwelk in 1828 tot een logement. Hotel des Pays-Bas genaamd, is ingerigt", lezen we in het stadsarchief

Emancipatiediner
De laatste jaren zijn de Oranjes niet meer in Des Pays-Bas nieuwe stijl gesignaleerd. „Koningin Juliana kwam er voor het laatst in 1979. Zij woonde toen het "emancipatiediner" in het kader van het Jaar van de Vrouw bij", weet Schellart. Na haar troonsbestijging in 1980 bezocht koningin Beatrix de stad tijdens haar tournee door de provincies. Met burgemeester Vonhoff deed zij bij die gelegenheid Des Pays-Bas aan. „Dat waren mooie tijden", mijmert Schellart. „Het was een statig hotel, maar jammer genoeg is het verwaterd." Die uitspraak is de jonge eigenaar Hans de Gast iets te boud. Tussen de bedrijven door schuift hij even aan aan ons tafeltje, de zaktelefoon binnen handbereik. Volgens hem logeren er op deze historische plek nog wel degelijk hoge gasten. Alleen mag daar uit veiligheidsoverwegingen geen ruchtbaarheid aan worden gegeven. Wel heeft hij voor de securiteit een 'tweede' gastenboek aangeschaft.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen