Geloven met gevolgen

In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw was er sprake van een brede betrokkenheid van reformatorische christenen bij de vervolgde kerk, die zich toen veelal in communistische landen bevond. De benarde situatie van christenen in landen als China en de voormalige Sovjet-Unie was algemeen bekend. Op vrouwenverenigingen werden acties gehouden om kaarten te schrijven naar gevangenen. Het smokkelen van Bijbels naar landen van het Oostblok kon rekenen op financiële steun en op praktische betrokkenheid.

Na de val van het communisme in Oost-Europa en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie nam de aandacht voor de vervolgde kerk - in algemene zin gesproken - af. Alsof met de val van het IJzeren Gordijn christenvervolging ophield te bestaan. De laatste jaren is daar echter een merkbare verandering in gekomen. Een van de oorzaken hiervoor is de groeiende aandacht van de christelijke pers voor de situatie van de vervolgde kerk. Voor kranten als het Reformatorisch Dagblad is dit een bewuste keuze geweest. Ook de voortgaande secularisering in Nederland en de toenemende zichtbaarheid van de islam in de Nederlandse samenleving zorgen ervoor dat christen-zijn ook in ons land niet altijd meer vrijblijvend is. Christelijke principes worden steeds minder begrepen of getolereerd. Deze ontwikkeling leidt onder christenen in ons land tot meer interesse en inlevingsvermogen in de situatie van vervolgde christenen in andere delen van de wereld. En die situatie is zorgwekkend in een groeiend aantal landen wereldwijd.

Andere aanblik

Onder de communistische regimes van de vorige eeuw werd het beeld van christenvervolging veelal gevormd door christenen die onder moeilijke omstandigheden lange gevangenisstraffen uitzaten of jarenlange dwangarbeid moesten verrichten in strafkampen in streken als Siberië. Het ondersteunen van deze vervolgde christenen, zoals bijvoorbeeld door het smokkelen van Bijbels, kende vaak een geheimzinnig karakter.

Vandaag de dag zijn het in sterke mate radicale moslims en islamitische overheden die het christenen moeilijk maken. Ik doe hierbij niets af aan de moeilijke situatie van christenen in landen als Noord-Korea, Vietnam en sommige delen van India. Maar in het merendeel van de landen waar christenen actief vervolgd worden, is een grote rol weggelegd voor de islam. De aanblik van de vervolgde kerk is daarmee veranderd. In de berichtgeving over de vervolgde kerk staat niet langer langdurige gevangenschap centraal, waarvan vaak sprake is onder communistische regimes. We lezen nu berichten over het vermoorden van christenen en over aanslagen op kerken. Dit levert schokkende beelden op die ons, mede door nieuwe communicatiemiddelen, steeds sneller bereiken. De afschuwelijke gevolgen in de levens van christenen die vervolgd worden, zijn hierdoor steeds duidelijker zichtbaar.

Terwijl het in de jaren zeventig en tachtig vaak moeilijk was om communistische landen in te reizen - laat staan om christenen te ontmoeten - bevindt de vervolgde kerk zich tegenwoordig meer dan eens in landen en gebieden waar we vanuit Nederland vrij gemakkelijk naar toe kunnen reizen. Vorig jaar was ik bijvoorbeeld in het noorden van Nigeria in een kerkje waar een aantal weken ervoor een bloedige aanslag op christenen was gepleegd. De bloedspetters waren nog zichtbaar op de muur. Ik sprak met nabestaanden en met christenen die bij de aanslag gewond waren geraakt. Dit soort bezoeken brengt de pijn en het verdriet van de vervolgde kerk heel dichtbij.

Politieke druk

Zowel op landelijk als op Europees niveau wordt door politici van de SGP en de ChristenUnie - en soms ook van het CDA - met regelmaat aandacht gevraagd voor de precaire situatie van vervolgde christenen. Het is goed dat dit gebeurt. Soms leidt het tot zichtbare resultaten. Met betrekking tot een toenemend aantal islamitische landen is het wapen van politieke druk echter niet bijzonder krachtig. Vaak ontbreken simpelweg economische en diplomatieke betrekkingen die enige mate van dialoog of druk mogelijk maken. Ook de bereidheid van kabinet en Tweede Kamer om zich in te zetten voor de rechten van vervolgde christenen, is tanende. Minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans (PvdA) vindt niet dat het beschermen van godsdienstvrijheid hogere prioriteit heeft dan het beschermen van andere mensenrechten. Dat zei hij onlangs in het debat met de Tweede Kamer over godsdienstvrijheid.

Als directeur van Stichting De Ondergrondse Kerk (SDOK) bezoek ik regelmatig christenen in landen als Pakistan, Egypte, Oezbekistan en Nigeria. Geconfronteerd met hun pijn en verdriet zou ik na terugkomst van mijn reizen elke ambassade willen aflopen om te pleiten voor een verbetering van de positie van deze christenen. Toch is het organiseren van politieke druk niet een primaire doelstelling van SDOK.

Als ik de Bijbel lees, kan ik niet anders dan constateren dat vervolging onlosmakelijk verbonden is met het volgen van Christus. Het geloven in Hem heeft gevolgen. Een bekende Bijbeltekst in dit verband is II Timotheüs 3 vers 12: En ook allen die godzaliglijk willen leven in Christus Jezus, die zullen vervolgd worden. Ook op diverse andere plaatsen in het Nieuwe Testament komt duidelijk naar voren dat de verspreiding van het Evangelie gepaard gaat met tegenwerking en vervolging. Jezus sprak daar duidelijke taal over toen Hij Zijn discipelen voorbereidde. De realiteit hiervan werd snel zichtbaar. Grote delen van het Nieuwe Testament zijn in gevangenschap geschreven. Apostelen en andere christenen uit de Vroege Kerk werden om het leven gebracht. Die lijn heeft zich voortgezet en zet zich tot op de dag van vandaag voort. Vervolging is een werkelijkheid, verbonden aan de verspreiding van het Evangelie door de wereld.

Trekken we deze lijnen vanuit Gods Woord door, dan kunnen we niet anders dan vaststellen dat het streven naar een wereld waarin christenen niet vervolgd worden Bijbels gezien geen enkele kans van slagen heeft. Moeten we ons op politiek niveau dan maar niet meer inzetten voor vervolgde christenen? Zeker wel, aangezien we ook de taak hebben om als leden van hetzelfde Lichaam van Christus voor elkaar zorg te dragen. Het pleiten bij een bepaalde ambassade voor de vrijlating van een christen die in het land van deze ambassade gevangen zit vanwege zijn of haar geloof, is daarom een mogelijkheid die we moeten aangrijpen. Maar deze politieke inzet zal altijd in het kader moeten staan van de wetenschap dat we ten diepste als christenen in deze wereld geen rechten, maar een roeping hebben. Een roeping om de Heere na te volgen, het Evangelie te verkondigen en Hem trouw te blijven, ongeacht de gevolgen.

Vervolging in Nederland?

Ook voor christenen in Nederland wordt in zekere zin het klimaat guurder. Je hebt achterhaalde ideeën als je pleit voor de bescherming van het ongeboren en het aftakelende leven. Het leven volgens waarden en normen die de Bijbel ons aanreikt, vindt steeds minder herkenning en soms zelfs zichtbare tegenstand. Hoe gaan wij als christenen om met deze veranderingen? Wat is onze reactie? Ik wil allereerst heel duidelijk stellen dat wanneer de eer van Gods Naam en Zijn heiligheid in het geding zijn, we nooit onze mond kunnen en mogen houden.

Maar hoe zit dat als ons als christenen bepaalde rechten, bepaalde mogelijkheden worden ontnomen waardoor ons leven wellicht wat minder comfortabel wordt? Wat is dan onze reactie? Ook dan mogen we onze stem laten horen. Maar belangrijk is wèlk geluid we dan laten horen. Laat ik als voorbeeld de positie van de gewetensbezwaarde ambtenaar noemen. Als onze enige reactie in dit soort kwesties is dat we naar de rechter gaan om te pleiten voor onze vermeende rechten, dan schieten we tekort. Dit soort kwesties moeten we juist gebruiken om te laten horen en te laten zien wat ons drijft en Wie ons drijft. Anders zijn we alleen maar bezig om onszelf te beschermen. Laten we dit goed in ons achterhoofd houden als de speelruimte voor christenen de komende jaren wellicht verder wordt ingeperkt en er maatregelen genomen worden die ons pijn doen. Ik herhaal nog maar eens mijn stelling: in deze wereld hebben we als christenen ten diepste geen rechten, maar een roeping.

Trouw belangrijker dan vervolging

Een bekende uitspraak van Richard Wurmbrand, grondlegger van het werk van SDOK, luidt: Hands that are chained can bless well. Uit eigen ervaring kan ik zeggen hoe waar dit is. Christenen die fysiek, tastbaar, zichtbaar lijden omwille hun geloof in Christus, hebben een belangrijke boodschap voor ons. Ze sporen ons aan tot toewijding, volharding, trouw. Het feit dat Paulus in gevangenschap zat, leidde ertoe dat andere broeders meer vertrouwen kregen om overvloediger het Woord onbevreesd te durven spreken (Filippenzen 1 vers 14).

De getuigenissen van vervolgde christenen kunnen een verlangen oproepen om in een zelfde situatie te verkeren als hen. Hun vertrouwen op de Heere, een vertrouwen dat beproefd is in de praktijk van het leven, kan ons heilig jaloers maken. Toch moeten we hier mee oppassen. We moeten niet de pijn, de zorgen, de moeite en het verdriet van vervolgde christenen onderschatten door ‘te verlangen naar vervolging’. De diverse ontmoetingen die ik heb gehad met geestelijk en lichamelijk gewonde christenen maken mij hierin heel voorzichtig. We moeten ook oppassen om de mate van vervolging tot een kenmerk van een waar geloof te maken. Dat is het niet. Het gaat niet om de mate waarin we vervolging (hebben) doorstaan. Wat telt, is of we trouw zijn in het volgen van de Heere, Zijn naam belijden. De mate van vervolging die christenen treft, verschilt van land tot land, van situatie tot situatie. De mate waarin we geroepen worden om Christus na te volgen in de praktijk van ons dagelijkse leven, is voor iedereen gelijk.

Christenen die met ernstige vormen van vervolging te maken hebben, kunnen ons daarbij veel leren. In Markus 13 vers 33-37 spoort Jezus Zijn discipelen - en daarmee ook ons - aan tot waakzaamheid: Waakt en bidt! We moeten wakker blijven, niet in slaap vallen. De situatie en het getuigenis van onze vervolgde broeders en zusters zijn een belangrijke prikkel voor ons om niet in slaap te vallen. Het is daarom voor iedere christen in Nederland belangrijk om te weten wat er met leden van het Lichaam van Christus elders in de wereld gebeurt.

Wat kunnen wij doen?

Als het dan zo is dat vervolging door Jezus is voorzegd, dat de apostelen zich zelfs verblijdden dat ze waardig waren geacht om omwille van Zijn naam smaad te lijden (Handelingen 5 vers 41) en dat we heel veel kunnen leren van vervolgde christenen, hoeven we dan niets voor hen te doen?

Voor het antwoord op deze vraag is het belangrijk dat we ons realiseren dat vervolging van Gods kinderen ten diepste een geestelijke strijd is. De kern van vervolging is niet dat het gaat om ons als persoon, om onze kleding of om onze principes. Jezus zegt: Maar al deze dingen zullen zij doen om Mijns Naams wil, omdat zij Hem niet kennen, Die Mij gezonden heeft (Johannes 15 vers 21). En omdat het een geestelijke strijd is, moeten we geestelijke wapens gebruiken. Daarom is gebed voor onze vervolgde broeders en zusters het eerste en het belangrijkste wat wij kunnen doen. Volharden in gebed voor hen.

Behalve door gebed, kunnen we naast vervolgde christenen staan met onze praktische hulp om hen daardoor te bemoedigen en te versterken om trouw te blijven. Dit heeft een grote betekenis. Paulus was verheugd dat de gemeente in Filippi aan hem dacht. De goederen die zij naar hem stuurden toen hij gevangen zat, waren voor hem een welriekende reuk, een aangename offerande (Filippenzen 4 vers 18). Meer nog, Paulus schrijft dat het Gode welbehaaglijk was. Het behaagt de Heere dus als we met praktische hulp naast onze vervolgde broeders en zusters staan. Een belangrijke aansporing. Doordat we naast vervolgde christenen staan mogen wij tegelijkertijd delen in hun zegen.

Drs. Edwin Baelde, directeur Stichting De Ondergrondse Kerk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen