Wormpjes, hoe kom je eraan en hoe kom je eraf?

Aarsmaden of Oxyuren zijn kleine wormpjes, de mannetjes 3-5 mm, de vrouwtjes maximaal 1 cm, die bij de mens in de dikke darm leven en daar heel onschuldig een hapje meeëten. Als zodanig veroorzaken ze ook geen last. Wel lastig worden de vrouwtjes op het moment dat ze hun eitjes gaan leggen. Dit doen ze namelijk niet in de darm, maar op de huid rondom de anus. Door het naar buiten kruipen, meestal 's nachts, kunnen ze heftige jeuk veroorzaken, die tot krabben en slecht slapen leidt, waardoor Keesje moe en prikkelbaar wordt. De eitjes zijn kleverig en blijven aan de vingers en onder de nagels plakken. Vervolgens worden ze overgebracht op deurknoppen, speelgoed, andere handen enz. Zo vindt besmetting van mens op mens plaats. Door duimzuigen, nagelbijten en met ongewassen handen eten, komen de eitjes via de mond het maagdarmkanaal binnen, waar ze vervolgens uitkomen en zich tot nieuwe maden ontwikkelen. De voortplantingscyclus is rond. (Het verhaal dat neuspeuteren op de aanwezigheid van wormen wijst, is dus niet juist. Wel is het zo, dat door neuspeuteren eitjes van onder de nagels in de mond terecht kunnen komen...) Behandeling is vrij eenvoudig: Éénmalig een tabletje Vermox, en dit na 14 dagen herhalen, is meestal voldoende om de hele populatie aarsmaden uit te roeien. Daarnaast zijn andere maatregelen uiteraard belangrijk: kortgeknipte nagels, handen wassen, regelmatig een schone onderbroek, etc. Toch kunnen de wormpjes zeer hardnekkig zijn. Vaak vindt opnieuw besmetting plaats via andere gezinsleden of klasgenootjes. Daarom behandelen we meestal ook het hele gezin.

Spoelwormen
„Kijk eens, dat zat in de luier van Mieke!" Met een bhk van afgrijzen plaatst moeder Jakobs een jampotje op de balie. Erin een levenloze, bleke worm met het formaat van een flinke regenworm. Een echte spoelworm dus, in het medisch jargon Ascaris genoemd. Deze worm kan tot zo'n 30 cm lang worden en leeft voornamelijk in de dunne darm, waar hij zich met darminhoud voedt. Een volwassen vrouwtjesworm kan per dag tienduizenden eitjes produceren, die met de ontlasting worden uitgescheiden. Deze eitjes zijn uitermate sterk; ze kunnen buiten het menselijk lichaam zelfs jarenlang levensvatbaar blijven. Toch zijn ze op het moment dat ze het lichaam verlaten nog niet besmettelijk; eerst moeten ze enige weken tot maanden in een vochtige en zuurstofrijke omgeving (vochtige grond bijv.) verblijven. Wanneer zo'n eitje hierna via de mond in het lichaam terechtkomt, lost in de darm de eischaal op en komt er een larve vrij.

Via de longen
Nu gebeurt er iets merkwaardigs. Deze larve kan zich niet zomaar in de darm tot een nieuwe spoelworm ontwikkelen, maar dringt eerst de wand van de darm binnen. Vervolgens komt hij via lymfevaatjes in het bloed terecht, waar hij zich laat meevoeren naar de longen. Hier verlaat hij de bloedstroom, en dringt via het longweefsel de longblaasjes binnen. Via de kleinere luchtwegen komt hij in de luchtpijp terecht. Wanneer hij wordt opgehoest en doorgeslikt, komt hij voor de tweede maal in het maagdarmkanaal terecht en pas nu vindt de ontwikkeling tot volwassen worm plaats. De reis door bloed en iongen duurt ongeveer een week; de groei tot volwassen worm ongeveer twee maanden. Op veel plaatsen in de wereld zijn kinderen massaal met spoelwormen besmet. Slechte hygiënische omstandigheden, open riolen, hoge temperaturen, ongewassen rauw voedsel e.d. zijn de oorzaak. Ook in Nederland kwam tot enkele tientallen jaren geleden de spoelworm soms in grote hoeveelheden voor; met name waar de "beerput" als mest voor de groentetuin werd gebruikt. Een dergelijke besmetting leidde soms tot ondervoeding. Tegenwoordig betreft het meestal slechts een enkele worm, die via een verdwaald eitje het lichaam is binnengekomen. Dit geeft geen klachten, alleen schrik op het moment dat een worm het lichaam verlaat. Meestal geven we echter toch wat tabletjes Vermox, waarmee dan echt alle spoelwormen het loodje leggen.

Volgende keer: de lintworm. i< />

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen