Generale Synode van Haarlem-Noord (10).

U had misschien niet verwacht opnieuw een artikel onder dit opschrift aan te treffen. Met de verslaggeving van de vergaderingen van de Generale Synode zijn we immers gekomen tot het sluiten van de synode. Toch willen we nog even terugzien op het verloop en stilstaan bij de betekenis van deze synode. Het is niet eenvoudig om in een verslag precies aan te geven wat er op de synode allemaal gaande was. Wanneer verschillende broeders uit allerlei delen van het land een aantal weken bij elkaar zijn in vergadering, is ook van belang de onderlinge ontmoeting. We spreken elkaar en eten met elkaar. Deze contacten en de wijze waarop ze verlopen hebben weer hun invloed op het vergaderen met elkaar. Dit is moeilijk op papier weer te geven. Zij die van hun belangstelling blijk gaven, hebben iets van de sfeer op de synode kunnen proeven.

De beschikbare ruimte laat niet toe om alle besluiten compleet te vermelden. In de verslaggeving vindt u een summiere weergave waar de belangrijkste zaken in zijn vermeld. Inmiddels is het besluitenboekje verschenen. Daarin staan al de besluiten letterlijk afgedrukt. Het is voor ieder nuttig en voor ambtsdragers zeker geboden om daarvan kennis te nemen.

Laat voorop mogen staan dat deze synode veel werk heeft verzet. De agenda van de synode was gevuld met belangrijke onderwerpen. In de commissies is veel goed voorwerk gedaan. Er kon in een goede geest worden vergaderd. Bij verschil van inzicht is intensief getracht elkaar te zoeken. Vele voorbeelden zijn aan te voeren van voorstellen die op deze wijze tot stand zijn gekomen. Ik acht dit een waardevolle zaak. Ieder wordt gedwongen zich rekenschap te geven van zijn standpunt. De voorstellen worden niet tot besluit verheven omdat we het toch met elkaar eens waren. Dat zou ook geen voorbeeld zijn van echte eenheid. Je wordt bewaard voor absolutering van eigen gedachten. Voor de deputaatschappen zijn constructieve besluiten genomen. De deputaatschappen kunnen vooruit met het uitvoeren van de hun opgedragen taak. Dit heeft grote waarde voor de voortgang van het kerkelijke leven. Er is veel in comité vergaderd. Het vergaderen achter gesloten deuren gebeurt als het over personen gaat. Dit geschiedt tot hun bescherming. De financiële zaken en de bezwaarschriften worden ook per definitie in comité behandeld. Zonder in details te treden moet worden gezegd dat bij comiteza- ken soms groot verschil van mening naar voren kwam.

Deze synode (de 105e van onze kerken sinds de Afscheiding) heeft in 16 zittingen vergaderd. Daarmee is zij een zeer lange synode geworden. De synode van 1953 kende ook zestien zittingen, maar die werden gehouden gedurende zes dagen. De synode van 1989 kon het werk nog in tien zittingen afronden. Negen jaar of drie synodes later zijn er zes dagen meer nodig om de agenda af te werken. Dit heeft ten dele te maken met onze verscheidenheid, die groeit. Meerdere malen moest een commissie zich opnieuw buigen over voorstellen die vanuit de synode werden ingediend. Als de tendens van langer vergaderen zich voortzet, moet overwogen worden of het geen aanbeveling verdient een andere vorm van synodaal vergaderen te kiezen. Het vergaderen vraagt immers heel veel van de afgevaardigden. Een grote hoeveelheid informatie moet worden verwerkt. Daarbij komt de spanning tijdens het vergaderen, en het plaats geven aan gevoelens van onbehagen als de besluitvorming heeft plaats gevonden op een andere wijze dan was gehoopt.

Hoe veel goeds er ook van de synode valt te zeggen, toch heerst er geen blijdschap. De verdeeldheid is duidelijk gebleken en niet minder geworden. Ik denk dat er geen synodelid is die zonder pijn terug denkt aan deze synode. Er zijn besluiten genomen die ingrijpend zijn voor leden van onze kerken persoonlijk. Verwachtingen die men heeft gesteld van deze synode, zijn niet uit gekomen. Grote teleurstelling leeft bij hen die naar hun gevoelen zijn beschadigd in hun persoon of werk.

Daarnaast zijn er beslissingen gevallen over kerkelijke zaken die heel gevoelig liggen. Zulke besluiten zijn niet met vreugde ontvangen, kunnen integendeel met moeite worden verwerkt. Dit komt het kerkelijk samenleven niet ten goede.

Vanuit de pers is inmiddels bekend geworden dat verschillende kerkenraden op de volgende Generale Synode bezwaar aantekenen tegen sommige besluiten. Dit is op zichzelf niet erg. Deze kerkenraden hebben het volste recht in appel te gaan of revisie van besluiten aan te vragen. Dit is kerkordelijk zo vastgelegd. Het geeft echter wel aan dat verschillende besluiten blijkbaar onaanvaardbaar zijn voor deze kerkenraden. Daar ligt een stuk moeite voor het als kerken samenleven met elkaar.

Als we proberen de balans op te maken met betrekking tot bij voorbeeld de oecumene, geeft dit een zeer trieste uitkomst. De synode constateert dat jarenlang door deputaten intensieve besprekingen zijn gevoerd, maar dat dit niet heeft geresulteerd in een bepaalde eenwording. Het uitblijven van zo’n resultaat hangt mede samen met de interne verscheidenheid van de kerken. Niettemin blijft het bijbelse gebod om de eenheid te zoeken, geldig. Op plaatselijk niveau zijn er soms goede interkerkelijke contacten terwijl dit landelijk niet het geval is. Hier ligt een stuk spanning: samenspreking op plaatselijk niveau mag niet geblokkeerd worden, maar ook geen bedreiging vormen voor de eenheid van het kerkverband.

De contacten met het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond zijn beperkt tot het stimuleren van elkaar in het uitdragen van het bijbels-gerefor- meerd gedachtengoed in ons land. Met elkaar zoeken naar kerkelijke eenheid heeft helaas geen zin.

De Gereformeerde Bond gaat immers. ondanks kritiek, toch mee in een verenigde kerk die er zal komen als product van het SOW-proces. Op de volgende synode zal een besluit worden genomen over participatie in het COGG. Dit vloeit voort uit het feit dat deelname aan het COGG veel te vrijblijvend is.

Alleen met de Gereformeerde kerken Vrijgemaakt zijn er zinvolle samen- sprekingen. Op een aantal wezenlijke punten zoals de toe-eigening des heils en de gemeentebeschouwing is overeenstemming bereikt. Dat is op zichzelf zeer verblijdend. Bij de vrijgemaakte kerken leven echter vragen over de positie van de samenwerkings- gemeenten, de functionering van het Schriftgezag. Kwesties als liturgie en de manier van samenleven in onze kerken zullen nog aan de orde komen. Er moeten in voorzichtigheid nog heel wat stappen worden gezet. Of een federatie van de vrijgemaakte en onze kerken in het verschiet ligt, valt te betwijfelen. Bovendien is het de vraag of hetgeen op deputatenniveau bereikt kon worden, ook zo leeft in de plaatselijke kerken. Daarnaast zijn er in de vrijgemaakt-gereformeerde kerken ook ontwikkelingen gaande die ons doen vragen wat de koers van deze kerken in de toekomst zal zijn. Ter synode is hierop gewezen.

Ingrijpend is het besluit om de samen- sprekingen met de commissie van de Nederlands Gereformeerde kerken te beëindigen. Zoeken naar kerkelijke eenheid is niet meer nuttig. De regeling in de kerkorde voor het gestalte geven aan eenheid met kerken van gereformeerd belijden, is niet meer van toepassing op de relatie tot de Nederlands Gereformeerde Kerken. Deze beslissingen zijn gegrond op het feit dat er verschillen zijn gebleven m.b.t. de toe-eigening des heils, en dat er bezwaren zijn tegen het Akkoord van Kerkelijk Samenleven in de Nederlands Gereformeerde Kerken. Tevens heeft de Ned. Geref. kerk het diakenambt open gesteld voor de zusters der gemeente. Er is geen reden meer om contact te zoeken met de Nederlands Gereformeerde Kerken.

Wie had enkele jaren geleden ooit kunnen denken dat een synode tot deze uitspraak zou komen?

Zij die gedurende al die jaren al bezwaren hadden tegen nauwer samenleven met de Nederlands Gereformeerden zullen in dit besluit veel herkennen. De Nederlands Gereformeerde kerken bevinden zich in een ont-wikkeling die steeds verder afbrengt van het gereformeerd belijden. De confessie wodt meer gezien als een samenvatting van ons antwoord op Gods spreken, dan dat het een weergave is van Gods Woord, met kerkelijk gezag. Als dan de binding aan de belijdenis los wordt, komt er ruimte voor opvattingen die niet overeenkomstig het gereformeerd belijden zijn. Dat is het trieste van deze ontwikkeling. In dit licht gezien is het besluit dat onze synode nam niet te betreuren. We zijn als kerken immers geroepen in gehoorzaamheid aan Schrift en belijdenis onze weg te gaan?

Met de oecumene binnenland is het dus slecht gesteld. Heel de Gereformeerde Gezindte wordt hierdoor geteisterd. Elke kerkgemeenschap tobt met problemen en tegenstellingen binnen eigen muren. Ieder ziet zich voor de taak gesteld om aan de jeugd de rijkdom van de gereformeerde belijdenis over te dragen. De godsdienstige invloeden die niet volgens of zelfs in strijd zijn met het gereformeerd belijden, nemen zeer toe. Om hiertegen stelling te nemen hebben we elkaar hard nodig. Samenwerking op dit gebied zal mogelijk meer vruchten afwerpen dan samenspreking die gericht is op het komen tot structurele eenheid. Allen die door Gods genade op hetzelfde fundament mogen staan, zijn in wezen een. Misschien worden we door grote nood wel naar elkaar toegedreven.

Het lijkt beter (tijdelijk) af te zien van het zoeken naar (kerkelijke) eenheid. Wat zouden we hebben gewonnen als op elk kerkgebouw hetzelfde naambordje zou staan, zonder dat van wezenlijke eenheid sprake is? De Heere geve een ontwaken door Zijn Heilige Geest. Een reveil in het verstaan en beleven van wat gereformeerd is, zou een rijke zegen zijn.

Een volgende keer hopen we deze terugblik D.V. nog te vervolgen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen