Sinterklaas

In het ‘Swart register van duysent sonden’ van Jacobus Hondius wordt onder nummer 464 het volgende genoemd: „Zondigen zodanige ouders, die lidmaten zijnde, nochtans op zekere tijd des jaars voor hun kleine kinderen enige snoeperijen, wat poppegoed en andere dingen die hen aangenaam zijn in de schoorsteen laten vallen of ’s nachts in hun klederen, kousen en schoenen steken en dan des morgens hun kinderen een deel leugens wijs maken van een zekere paapse sint, genaamd Sinterklaas, zeggende dat Sinterklaas dat gedaan heeft, en maken zich alzo schuldig aan die paapse superstitie en afgoderij en planten die hun kinderen in.”
Hondius schreef dat in 1674 in een van de Hoornse pastorieën. Hij en vele andere collega’s uit zijn tijd hebben in hun dagen heftig tegen het vieren van Sinterklaas geprotesteerd. Inderdaad is er veel rondom Sinterklaas wat ronduit te verwerpen is. Ten diepste is het een vermenging van het heidendom van onze voorouders met het rooms-katholieke christendom.
Sinterklaas wordt doorgaans afgebeeld op een paard, rijdend op het dak. De voorvaderen meenden dat de oppergod Wodan zo op zijn paard (Sleipnir genaamd) door de lucht zweefde en zijn raven uitzond op de aarde, die hem moesten influisteren wat er allemaal gaande was. Daarmee is ook de link gelegd tussen Sint en de zwarte pieten. Het voor de schoorsteen zetten van de schoen, gevuld met hooi voor het paard van Sinterklaas, wijst nog op de off ers die aan Wodans paard werden gebracht. De afbeeldingen op taaitaai en speculaas wijzen op de koeken met godenafbeeldingen die vroeger werden geconsumeerd.

Bij de kerstening van ons land is niet direct alles verdwenen wat met het vooroudergeloof te maken had.
Toen het vereren van de roomskatholieke heiligen steeds meer terrein ging winnen, kwam er een combinatie tussen gebruiken die herinnerden aan het vroegere heidendom en christelijke gebruiken. Zo verging het ook Nicolaas van het in Turkije gelegen Myra. Er zijn heel veel legenden rond deze bisschop, die op het Concilie van Nicea in 325 mede de Godheid van Christus verdedigde en (zeggen sommigen) uit verontwaardiging boekrollen smeet naar de arianen, die de Godheid van Christus loochenden.
Dat het een gulle gever is geweest, daar zijn alle geschiedschrijvers het over eens. Over de invulling van zijn goedgeefsheid bestaat echter nogal wat meningsverschil. Een van de bekendste overleveringen is dat hij een zak geld voor de deur zou hebben gegooid bij een arme man, die zijn dochters aan wilde zetten tot prostitutie, om het hoofd boven water te houden. Nog bonter is de legende dat hij zelfs doden tot leven verwekt zou hebben. Feit is dat de ‘goed heiligman’ na zijn dood op 6 december 350 spoedig bovenmatig vereerd werd. Heel wat kerken zijn aan hem gewijd. De verering van de bisschop van Myra met zijn bekende mantel, mijter en kromstaf werd op den duur tot het volksfeest Sinterklaas.

U mag van mij geen reclame verwachten voor dit feest. Zo scherp als Hondius het verwoordde, zou ik het anno 2013 ook weer niet willen doen. Dan is de toenemende belangstelling voor de kerstman, in plaats van de geboorte van Christus, veel verontrustender. In Amsterdam draagt Sinterklaas geen mijter met een kruis maar een mijter met het wapen van de hoofdstad, om zo de islamieten niet met een christelijk symbool te confronteren. Over ergernis aan het kruis gesproken...
Wij deden thuis vroeger wel aan Sinterklaas. Heel eenvoudig overigens. En ik bewaar er goede herinneringen aan. Menig goed leesboek is me op die avond cadeau gedaan.
Wat mij betreft mag er rondom de vijfde december bij alle consumptie van boterletters, taaitaai, speculaas, suikergoed en marsepein best even bij Nicolaas van Myra stilgestaan worden. Met name bij wat hij beleed op het Concilie van Nicea, waarvan de Geloofsbelijdenis van Nicea achter in ons kerkboek het product is. Ik denk dat we daar Sinterklaas het meest recht mee doen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen