Dr. H.F. Kohlbrügge

INLEIDING.

Zoals bekend, werd door mij in onze laatste jaarvergadering over deze theoloog een referaat gehouden. Op verzoek volgt het hier in een reeks artikelen.

Enkele gedeelten zijn ten gerieve van onze lezers en lezeressen vereenvoudigd.

Onze tijd houdt van actualiteiten. U kunt er van verzekerd zijn, dat voor dergelijke „dingen" altijd grote belangstelling bestaat.

Men zij echter voorzichtig. Zo gemakkelijk wordt de band van het heden met het verleden losgemaakt. En juist hieraan lijdt onze tijd, waardoor men het verband der historische feiten niet meer ziet. Ook het voorbije vormt toch schakels in de ontwikkelingsgang der mensheid, bijzonder op het erf van Christus' Kerk.

Voor deze tijd acht ik zeer nodig de bestudering van de 19e eeuw, v.v.; bijzonder die van ons land; of wilt ge Groot-Nederland.

Op theologisch terrein is mijn onderwerp wel zeer actueel. In onze tijd staan de problemen der heilsorde sterk op de voorgrond. Vooral rechtvaardiging en heiligmaking met de controversen dienaangaande tussen de Reformatie — Rome — Barth.

In die strijd wordt ook telkens genoemd: Kohlbrügge. Zeker kerkhistoricus zegt van hem: „Groot is tot op deze de invloed zijner theologie, maar ook de bestrijding; hij werd ten onrechte beschuldigd van antinomianerij!"

Ik haast mij er bij te voegen dat men K. (—Kohlbrügge) niet moet verwarren met zijn volgelingen, de Neo-Kohlbrüggianen. Die zijn een totaal verkeerde weg ingeslagen. Daarom wilde ik op deze „pastor" eens de aandacht vestigen.

Ouderen in onze kringen hebben zijn vertaalde werken (vooral predikaties) wel gelezen; de meeste jongeren kennen hem niet, of alleen bij name.

„Maar, " zegt een duits theoloog „over Kohlbrügge te schrijven, heeft zijn bijzondere moeilijkheden; echter ook zijn bijzondere bekoring."

Toch heb ik het onderwerp gekozen, om een prikkel te doen zijn ter verdere en nadere bestudering.

I. Levensschets. Heinrich Friedrich Kohlbrügge werd in 1803 geboren te Amsterdam. Zijn vader, Herman Gerhard K, was van duitse origine en bezat een zeepziederij, eerst te Edam, later in de hoofdstad.

K.'s vader behoorde tot de Hei'steld-Lutherse Gemeente, doch was geen belijdend lid; zijn moeder was waarschijnlijk Gereformeerd; de jonge K. werd althans gedoopt in de Amsterdamse Geref. Kerk.

De jongen had een sombere jeugd; 't was de tijd van Napoleon en door diens maatregelen (het Cont. Stelsel) werd het bedrijf lamgelegd.

Frits vertoefde in zijn jeugd veel bij zijn grootmoeder, Anna van der Horst, te Edam.

Zij was een degelijke, hollandse vrouw, een echte Oranjeklante. De invloed op haar kleinzoon is zeer groot geweest. Maar ook die van zijn vader, die hoog vereerd werd. Daar te Edam is de bekende Bernard ter Haar, later predikant-dichter op school zijn bankgenoot geweest.

In zijn jeugd leed K. een paar jaar aan oogziekte. Hij moest voortdurend in een donkere kamer verkeren en hieraan schrijft men toe zijn sterke verbeeldingskracht, zijn achterdocht, zijn overgevoeligheid.

Hij moest hier toch op indrukken leven.

„Scherp onderscheiden en vaste lijnen trekken is dan ook nooit K.'s kracht geweest", zegt Dr v. Lonkhuyzen. Na zijn schooljaren kwam hij in de zeepziederij. Maar van jongsaf had hij begeerte om predikant te worden en na de bevrijding kreeg hij verlof om te studeren. Hij bezocht nu achtereenvolgens de Latijnse School en het Athaeneum. In 1825 stierf zijn goede vader. De man was door bedrog van iemand in zijn zaken totaal geruïneerd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen