HERVORMINGSDAG

Het beginsel der Reformatie

De 31e oktober is de gedenkdag der Hervorming. Dat is de datum, waarop wij gedenken hoe Luther op 31 oktober 1517 zijn 95 stellingen aansloeg aan de deur van de slotkapel te Wittenberg en daarmede de stoot mocht geven tot de Reformatie. De inzet van de Kerkhervorming was niet allereerst een hervorming van de kerk, doch de herontdekking van het Evangelie.

Wat is de inhoud van het Evangelie? In het Evangelie wordt geopenbaard de rechtvaardigheid Gods en de zaligheid, in volkomen overeenstemming met de Wet. In de Reformatie ging het om de rechte verhouding tussen Wet en Evangelie, of met andere woorden: hoe word ik rechtvaardig voor God? Met grote klaarheid hebben de reformatoren Luther en Calvijn wederom het getuigenis van Paulus doorgegeven, n.l. de rechtvaardiging van de goddeloze om niet, door de verlossing, die in Christus Jezus is.

In Rom. 3 wijst de apostel Paulus er op wat de Wet zegt en welke de ware inhoud van het Evangelie is. Het Evangelie van vrije genade wordt dan recht verstaan als eerst de sprake van de Wet Gods door de Heilige Geest is ontdekt. De zaligmakende ontdekking door de Wet doet de hand op de mond leggen en het rechtvaardig vonnis aanvaarden, dat de gehele wereld voor God verdoemelijk is, dat er niemand rechtvaardig is en uit de werken der Wet geen vlees zal gerechtvaardigd worden voor God.

Het schriftuurlijk beginsel der Reformatie wordt dan door de apostel samengevat in het 21e vers: „Maar nu is de rechtvaardigheid Gods geopenbaard geworden zonder de wet, hebbende getuigenis van de wet en de profeten". „Maar nu", zegt de apostel, nadat de mond is gestopt, „is de rechtvaardigheid Gods geopenbaard geworden zonder de wet". Van welk een machtige tegenstelling getuigt de apostel voor een schuldig en verloren volk, dat door Gods Geest ontdekt aan erf- en dadelijke zonden de mond gestopt de eisende rechtvaardigheid Gods leert toevallen en omhelzen, „Maar nu" wordt geopenbaard de volbrachte rechtvaardigheid van Christus. Dat is het beginsel der Reformatie: zalig worden alleen uit genade, door bekendmaking en toepassing. Christus alleen heeft de zonden van Zijn volk gedragen en volkomen verzoend aan het kruishout; geen verdienstelijkheid van de goede werken voor God.

Hoe is de rechtvaardigheid Gods geopenbaard geworden? In de volheid des tijds, in de dood en in de opstanding van Christus. Aan Hem werden de zonden bezocht en werd het vonnis der Wet voltrokken; door Christus is het recht der Wet volkomen vervuld. Maar nu wendt zich de rechtvaardigheid Gods ten goede van een schuldig en doemwaardig volk. „Zonder de Wet", zegt de apostel; dat betekent niet, dat God de Wet opzij zet en dat deze rechtvaardigheid Gods de Wet verzet. O neen, het oprecht gemaakte volk van God gaat met de apostel uitroepen: „Doen wij dan de wet teniet door het geloof.' Dat zij verre, maar wij bevestigen de wet". „Zonder de wet", het wil zeggen: buiten alle werken der wet door de mens om. Maar nu wordt Gods volk zalig, zonder enige verdienste hunnerzijds, uit louter genade. De grote waarheid, dat God de zondaar rechtvaardigt alleen uit genade, was de kracht geworden tot Luthers bekering, deze onderwees hij voortaan aan de hogeschool en predikte hij in de slotkerk te Wittenberg. Die waarheid gaf ook de stoot tot de Hervorming.

Hoe zijt gij rechtvaardig voor God? Dat is naar het beginsel der Reformatie de centrale vraag. En het antwoord der Reformatie luidt: alleen door een oprecht geloof in Christus. Rome leert de vrede te verwerven met inschakeling van de mens, dan is het geloof een verdienende hand. Welk een bange strijd heeft het Luther gekost om. vrede met God te verkrijgen met uitschakeling van de mens, niet door zijn eigen gerechtigheid, doch door een geschonken gerechtigheid van een Ander. En welk een zalige verwondering is het Luther geworden, toen hem de volmaakte gerechtigheid van Christus door God werd toegerekend en hij deze met de ledige hand des geloofs mocht ontvangen en aannemen. Na de verbrijzeling door de Wet mocht Luther de ware inhoud van het Evangelie verstaan: „nu is mijn zonde Zijn zonde en nu is Zijn gerechtigheid mijn gerechtigheid! "

Volgens Rome is het geloof een bepaalde deugd of als een voorbereiding voor het ontvangen van de genade, die door middel van de kanalen van de sakramenten wordt uitgegoten in de ziel. Rome heeft ook het accent verlegd van het Woord naar de sakramenten. De hervormers hebben de nadruk weer gelegd op de verkondiging van het heilig Evangelie, dat een kracht Gods is tot zaligheid, een ieder die gelooft. Wat is het beginsel der Reformatie? Er staat geschreven! De apostel Paulus beroept zich ook op Gods Woord, als hij verder zegt: „hebbende getuigenis van de wet en de profeten" d.w.z. dit wordt bevestigd door het gehele Oude Testament. Dit is niets nieuws. Immers de gehele schaduwdienst onder Israël, de psalmen en de profeten getuigen ervan, dat de rechtvaardigheid ' Gods er alleen is door de verzoening der zonden. Daarom heeft de Reformatie weer ernst gemaakt met het gezag der Heilige Schrift, als het levende Woord, waarin God Zichzelf openbaart tot Zijn eer en de zaligheid der Zijnen. Wat was de kracht der Reformatie? De eenvoudige, bevindelijke waarheid, welke velen door Gods Geest leerde, dat geen weg tot God is dan door die van het verloren zondaar zijn door de Wet, alleen in de weg van verootmoediging. Of zoals Luther in de 7e van zijn 95 stellingen duidelijk uitsprak: God vergeeft aan niemand de schuld, die zich niet tevoren verootmoedigt.

Hoe zullen wij de betekenis der Reformatie voor vandaag verstaan? Alleen door het herontdekken van de waarheid, dat God begenadigt om niet, zonder enige verdienste onzerzijds. Dat is dus een bevindelijke kennis, door Gods Woord en Geest. Ware reformatie ook nu is er dan alleen, als de bedekking van het Evangelie wordt weggenomen door de prediking van de Wet en het Evangelie van vrije genade. Is de roomse kerk veranderd? Men spreekt wel over genade — geloof - de beloften Gods. Men meent de inzet van de Reformatie wel te verstaan. De roomse kerk is met alle veranderingen in wezen toch dezelfde gebleven, als zij in het stuk van de rechtvaardigmaking altijd blijft pogen een plaats te geven aan de medewerking van de mens. Alle veranderingen houden niet in een terugkeer tot de bedoelingen van de Reformatie. Eerder voltrekt zich een verandering in vrijzinnige richting, waarin het Evangelie vervlakt dreigt te worden tot een religieus humanisme. Wanneer in de Nieuwe Catechismus o.a. gesproken wordt over Erasmus en Luther, dan blijkt het, dat de sympathieën duidelijk liggen aan de kant van Erasmus: „zijn evangelische verdraagzaamheid kan ons vandaag veel leren". '^^: -

Bij het bewaren van de erfenis der Reformatie kan het gesprek met Rome dan ook alleen verantwoord zijn, als dit geschiedt op de grondslag der reformatoren, n.l. van het Evangelie van Gods soevereine vrije genade. Was de Reformatie niet een vergissing? Sommigen zeggen het, omdat zij niet zien, dat in de roomse kerk het wezen van het Evangelie wordt verloochend en bestreden n.l. de rechtvaardigmaking van de goddeloze. Zij, die de Reformatie een vergissing noemen en nu het lied der valse eenheid zingen, belijden een ander Evangelie, terwijl er geen ander is.

De Reformatie was Gods werk. Zijn goedheid, toen Hij Zijn kerk uitleidde uit het diensthuis van Rome. In onze belijdenisgeschriften zien wij de schatten van het reformatorisch erfgoed stralen. Hoe zullen wij deze erfenis bewaren en daaruit leven? Dan is allereerst nodig, voor jong en oud, dat wij ons daarin verdiepen en weten wat Gods kerk belijdt. Het gevaar is zeker niet denkbeeldig, dat wij zeggen, dat we de waarheid hebben en daarmee klaar zijn. Maar de kerk is gereformeerd, omdat zij steeds weer gereformeerd moet worden. Noodzakelijk toch is ons, dat wij voor het eerst en bij vernieuwing de inhoud van deze leer beleven. In het hart van de mens is een voortdurende vijandschap en afkerigheid tegen de prediking van de vrijmachtige genade en de rechtvaardigmaking van de goddeloze. Dat God God is en wij mensen zijn, die alleen van genade kunnen leven, stuit de eeuwen door op weerstand. Van nature willen wij van de schatten der Reformatie niet weten en ook Gods kinderen moeten met schaamte wel erkennen zo dwaas en blind te zijn en steeds weer de verkeerde weg op te willen. De Heere Zelf, Die Zijn wandelingen heeft in het midden van Zijn kerk, leeft en reformeert door Zijn Woord en Geest. Daarom moge het herdenken van de gezegende Hervorming wel tot het gebed opwekken: Heere, grote Reformator, reformeer ons, zo zullen wij gereformeerd zijn! De ware kinderen der Reformatie leven uit dat beginsel:

Alle roem is uitgesloten!
Onverdiende zaligheên
heb ik van mijn God genoten,
'k Roem in vrije gunst alleen.

Aagtekerke

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen