LUISTEREND LEVEN

Drs. C. Aalders, Dr. P. A. Elderenbosch, Dr. C. Graatland, Dr. J. M. Hasselaar, Dr. P. Jonges, Prof. Dr. G. van Leeuwen, Prof. Dr. P. J. Roscam Abbing, LUISTEREND LEVEN, Studies over evangelische spiritualiteit op instigatie van de Raad voor de zaken van Kerk en Theologie, 290 blz., f 17, 50, Boekencentrum N.V., 's-Gravenhage, 1971

Het boek geeft een aantal studies over spiritualiteit, waarbij deze nader wordt aangeduid als evangelische spiritualiteit. Dat zal een afgrenzing betekenen ten opzichte van de rooms-katholieke spiritualiteit. Een aparte studie over wezenlijke karaktertrekken van de evangelische in onderscheiding van de laatste had niet mogen ontbreken, de geschiedenis biedt stof genoeg: Thomas, Ignatius, Franciscus van Sales om slechts iets te noemen. Moderne rooms-katholieke vormen van spiritualiteit bieden ook materiaal genoeg voor een verhelderende vergelijking.

Maar ook zonder dat is deze uitgave van de Raad voor de zaken van Kerk en Theologie een rijk boek geworden. Centraal staat de vraag: „hoe beleeft en praktiseert een christen in onze tijd zijn geloot? ".

Een inleidende studie van dr. P. Jonges behandelt het thema: luisterend leven. Modern is de visie op de vragende mens, denk aan de inzet van de nieuwe roomskatholieke catechismus. Terecht schrijft Jonges, dat een mens moet leren om levende vragen te stellen, men zou kunnen zeggen, dat de wezenlijke vragen ons door de Heilige Geest worden geleerd. Openheid moet worden geboren. Inderdaad lost een natuurwetenschappelijke ondervraging van de werkelijkheid geen enkele levensvraag op (blz. 20), maar is een mens klaar met een „openheid naar dat aspect van de werkelijkheid waaraan wij de naam geven van God"? Is de God van de bijbel een aspect van onze werkelijkheid?

Fundamenteel is het artikel van dr. C. Graafland over het luisterend kennen van God. De schrijver stelt daarbij de bevindelijke praxis op de voorgrond. De bijbelse notie van het kennen van God („dit is het eeuwige leven"), immer in de gereformeerde traditie benadrukt als hét centrale gegeven der christelijke religie, ontvangt in het heldere stuk van Graafland een belichting, die de oude zaken ook voor moderne (maar wat is dat? ) mensen doet herleven. Aan de kennis van God als een geheel eigensoortige werkelijkheid, gaat de openbaring van God vooraf. Het werk van de Heilige Geest brengt ons bij de verlossende daden van God en doet ons daarin delen. Zo wordt het objectief karakter van het heil gewaarborgd. De bevindelijkheid van het leven bestaat juist in deze verworteling in het pro nobis. Zo wordt de heilsgeschiedenis geschiedenis voor ons. Maar wordt zij zo ook „duizendmalen herhaald"? (blz. 37). Of is de heilsgeschiedenis zó uniek, dat

de onze erdoor als een geheel eigensoortige geschiedenis op gang wordt gebracht, waarbij God in het leven van al Zijn kinderen recht laat ervaren aan Zijn eigen individualiserend scheppingswerk?

Prachtige dingen worden gezegd over het specifieke van de oudtestamentische vroomheid, over het trinitarisch karakter van de geloofservaring, over de groei van de Godskennis en de middelen daartoe, waarbij het Woord centraal staat. In de bevinding van het geloof zijn het Woord van God en God zelf èèn, omdat het door het actualiserende werk van de Geest de sprekende God zelf is.

Naar mijn gedachte is de studie van dr. Graafland fundamenteel. DASrin wordt het wezen van evangelische spiritualiteit getekend, zoals het in de gereformeerde traditie gekend en beleefd is.

De ethische aspecten van het luisterende leven worden door prof. Roscam Abbing aan de orde gesteld onder het opschrift: Antwoordend leven. Hier is geen verabsolutering van de ethiek. Zij wordt getekend als leven in relatie met God, in geloof, hoop en liefde. Antwoord is slechts mogelijk als reactie op het Woord Gods. Maar dat wordt niet gelioord, zonder dat zich ook een tegenstem laat horen. Daarover schrijft prof. Van Leeuwen: spiritualiteit is een aangevochten zaak. Dat is zelfs het essentiële van christelijke spiritualiteit.

Komen het lichamelijke en het historische niet volledig op de achtergrond, wanneer men spiritualiserend bezig is? Dr. J. M. Hasselaar en drs. C. Aalders laten aan de hand van een aantal psalmstudies zien, dat er méér in het geding is dan de enkeling en het innerlijke en het spontane: de gemeente is er, en het openbare leven en het geordende bestaan. Zij vallen niet buiten de spiritualiteit.

In het laatste hoofdstuk behandelt dr. P. A. Elderenbosch gestalten waarin spiritualiteit tot openbaring komt, het dienen van God in Geest en waarheid.

De bundel als geheel doet weldadig aan. Hier is geen theologie van de spiritualiteit, zoals er zo vele dééltheologieën het licht zien, maar een kennen van God. „Want wat is Godskennis anders dan de theo-logie zelf, heilige God-geleerdheid", (Graafland, blz. 61).

A.

W.van'tS.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen