De voorbede

GEESTELIJK LEVEN

Het is een goed gebruik dat in de zondagse samenkomst van de gemeente de voorbede wordt gedaan voor ernstig zieken, voor degenen die in het ziekenhuis moeten worden opgenomen en voor hen die daar een operatie moeten ondergaan. En natuurlijk ook in verband met het sterven van gemeenteleden.

Elke gemeente heeft haar eigen regels voor het doen van de voorbede. Zo is het in elk geval in de kerken waartoe ik behoor. Ik heb nooit gehoord dat er in een geheel kerkverband algemeen geldende regels zijn. Neen, de kerkenraad beslist. Dat vind ik een goede zaak.

Dat er regels zijn vind ik terecht deze moeten dan wel bekend zijn in de gemeente.

Het maakt nogal wat verschil of de eigen predikant de voorbede doet dan wel een gastpredikant. Op dit verschil kom ik straks nog terug. Als eerste punt wil ik stellen dat om de voorbede gevraagd moet worden. Het zou onterecht zijn als het doen van de voorbede afhangt van de predikant. Dan kan er willekeur ontstaan. Voor de ene zieke zal de predikant het uit eigen beweging doen, voor de andere zieke niet. Waarom niet?

Staat hij verder van deze zieke en diens familie af, terwijl hij met het andere ge- meentelid meer bekend en bevriend is? Om willekeur te voorkomen is het een goede regel dat de kerkenraad laat weten: door de zieke zelf of door de familie moet om de voorbede gevraagd worden.

Met die regel is een dominee niet uit alle moeilijkheden. Uit mijn ervaring als gemeentepredikant weet ik dat sommige gemeenteleden te beschroomd zijn om de voorbede te vragen. Wat hen ook verhindert om die vraag te stellen, het is een feit dat zij er niet toe (kunnen) komen.

Wat moet de predikant dan doen? De regels van de kerkenraad strikt volgen, of eigener beweging toch de naam van zieke noemen en dan voorbede doen? In zo'n handelwijze kan iets van willekeur zitten. Het hangt dan meer van de dominee af dan van de familie of er voorbede wordt gedaan. Ik denk dat die conclusie in zekere zin terecht is.

Is er een tussenweg?

Die zou hierin kunnen bestaan dat de dominee zelf in contact met de familie of met de zieke de vraag ter sprake brengt of er voorbede gedaan moet worden. Dat lijkt me uitdrukking van een pastorale handelwijze. De dominee zal toch ziekenbezoek doen of met de familie contact hebben over het verloop van de ziekte, eventueel over ziekenhuisopname.

Welnu, in dit contact kan de predikant de vraag aan de orde stellen of de zieke (en de familie) het op prijs zou stellen dat er voorbede gedaan wordt. Dan ligt het initiatief wel bij de predikant. Hij helpt echter de zieke en de familie om de voorbede te vragen. Het kan ook zijn dat de familie des­

ondanks niet wil dat er voor de zieke gebeden wordt - hoe vreemd dat ook klinken moge.

In dit geval acht ik het onjuist dat de predikant eigener beweging toch met naam en toenaam voor de zieke bidt. De predikant kan natuurlijk altijd voor ernstig zieken in de gemeente bidden, zonder namen te noemen.

In het uiterste geval acht ik het mogelijk dat de predikant de naam van de zieke noemt en er bij zegt dat hij zich gezien de ernst van de situatie gedwongen voelt om voorbede te doen, zonder dat daarom gevraagd is. Ik zou deze mogelijkheid niet willen uitsluiten.

Er is ook een mogelijkheid aan de andere kant, namelijk dat er te vaak voor een en dezelfde persoon voorbede wordt gevraagd.

In mijn werk als predikant heb ik eenmaal het volgende meegemaakt: een zuster moest opgenomen worden in het ziekenhuis. Zij vroeg met het oog op die opname om de voorbede van de gemeente. De zondag daarop vroeg ze opnieuw voorbede met oog op de operatie. De week daarop vroeg ze dankzegging voor het welslagen van de operatie. En de daarop volgende week nog eens dankzegging voor haar thuiskomst.

De lezer zal het mij niet kwalijk nemen dat ik dat teveel vond. Ik vroeg me af of deze zuster het eigenlijk niet interessant vond om zo in de belangstelling van de gemeente te staan, door het vier maal vragen om voorbede en dankzegging.

Na goed overleg heb ik die vier keer teruggebracht tot twee keer. Zij stemde daarmee in, omdat ze wel begreep dat haar verzoek om de voorbede in vier diensten wat te veel was.

Dit ging over de voorbede door de eigen predikant.

Nu nog iets over de voorbede door een gastpredikant. Als rondreizend predikant overkomt het mij dikwijls dat ik de voorbede moet doen. Ik vermoed dat heel wat predikanten als gastpredikant met die vraag te maken krijgen. Juist met het oog op deze mogelijkheid tracht ik vroegtijdig in de kerkenraadskamer aanwezig te zijn van de gemeente waar ik die zondagmorgen moet voorgaan.

Dan vraag ik direct naar de afkondigingen en naar de voorbede. Ook al worden de afkondigingen door een ouderling gedaan, dan wil ik er toch graag van weten.

Het is prettig als een scriba in verband met de voorbede de naam en enkele details op papier zet. Dan kan de predikant zich enigermate instellen op degenen voor wie hij met de gemeente bidden moet.

Het overkomt mij dikwijls dat de scriba eigener beweging bij de naam al enige informatie voegt, over leeftijd, gezinsomstandigheden en ernst van de ziekte. Dat hoeft niet allemaal in het gebed vermeld te worden. De gemeente hoort dan wel dat de predikant iets van de zieke afweet. Dan kan hij - als ik het zo mag zeggen-gericht bidden. Ik vind het niet gemakkelijk als voorganger met en namens de gemeente te bidden voor iemand die ik niet ken. Juist daarom is informatie op een (nog) rustig moment voorafgaand aan de dienst een goede zaak. Ja eigenlijk onontbeerlijk. Daarom zullen predikant en scriba trachten tijdig in de kerkenraadskamer aanwezig te zijn. Dat behoort mijns inziens bij een goede voorbereiding op de te houden kerkdienst.

W.H.Velema, Apeldoorn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen