Het doel van de catechese

Net als onder de prediking is het noodzakelijk, dat de Heilige Geest Zich paart aan de woorden. Dat betekent dus dat jongeren, die trouw de catechese volgen en in hartelijke betrokkenheid afronden, tijdens dat proces niet als vanzelf Gods genade deelachtig worden. Maar het betekent evenmin dat de catecheet mag volstaan met de overdracht van een beetje verstandelijke kennis.
Dit Bijbels onderricht vindt nog plaats, omdat het welbehagen des Heeren door Christus’ hand gelukkig voortgaat. Wie zou niet uitzien naar de vruchten des Geestes op het onderwijs? Op grond van Gods Woord mag verwacht worden, dat uit het zaad der gemeente Gods kinderen zullen voortkomen. In de doop ligt de belofte, dat de Heere zal werken onder het zaad der gemeente. Naar Zijn vrijmacht niet aan iedere gedoopte, maar in de lijn der geslachten zal Hij Zijn uitverkorenen onder hen vergaderen.” (Rapport Generale Synode 1986, toelichting blz. 21). Geheel terecht wordt er dan ook op de visitatie gevraagd of er vruchten op het catechetisch onderwijs te bespeuren zijn.

Zorgvuldigheid
Omdat het gewicht van de catechese zo groot is, kunnen we als volwassenen ook hele grote fouten maken. Catechetisch onderwijs kan onder Gods zegen tot het behoud van onze jongeren zijn. Ditzelfde onderwijs kan ook voor jongeren juist een aanleiding worden om de kerk te verlaten. Meer dan eens heeft een ervaring op de catechisatie voor jongeren de deur dicht gedaan.
Nu blijven onze jongeren persoonlijk verantwoordelijk voor de beslissingen, die zij nemen. Zij doen heel wat als zij tot zo’n keuze komen. Maar het moet ons als ambtsdragers ook wel afhankelijk maken. Deze Bijbelse opdracht vereist van ons ootmoed en zelfkennis, een teer gebedsleven, de hartelijke vreze des Heeren en een hartelijke liefde tot de jeugd. Wie is tot deze dingen bekwaam?
Dit zijn zaken, die onze commissie niet in de handen heeft. Dat geeft onze beperkingen aan. We kunnen komen met een klinkende methode, maar als het bovenstaande ontbreekt, is het slechts een pleister op de wond.

Catechese in de geschiedenis
Het is hier niet de plaats voor een uitvoerige weergave van de geschiedenis van de catechese. Maar gezien de Bijbelse opdracht heeft de catechese vanaf de vroeg-christelijke kerk plaatsgevonden. Tijdens de Reformatie heeft de kerk deze taak heel duidelijk ter hand genomen. De catechese heeft een wezenlijke plaats in de ambtelijke bediening gekregen.
Daarom beginnen wij niet iets nieuws.
De catecheet van nu kan terugvallen op een rijke erfenis. Ook op het gebied van methoden behoeven wij het wiel niet meer uit te vinden. In de zeventiende en achttiende eeuw kwamen er verschillende catechisatieboekjes op de markt. Sommigen gingen uit van de Heidelbergse Catechismus, zoals het ”Kort Begrip” van ds. H. Faukeel. Anderen volgden een eigen lijn, zoals het tot vandaag toe bekende vragenboekje van ds. A. Hellenbroek: ”Voorbeeld der Goddelijke waarheden”.

Taak van de commissie
Wij willen ons niet vermengen met degenen die naar verandering staan.
Maar we hebben wel de Bijbelse opdracht om de jongere te onderwijzen naar de eis zijns wegs. Dat vraagt onder meer:

• Kennis van de oude leerstukken.
• Kennis van de tijd waarin wij leven.
• Kennis van de jongere, die voor ons zit.

Het is onmogelijk om met een catechisatiemethode bezig te zijn en ons niet te bekommeren om de actuele context van de catechisant.

Aan de andere kant wil de commissie voortdurend voor ogen houden dat in de catechese niet de catechisant, maar Gods Woord centraal staat: ‘Alzo zegt de Heere…’ Nog steeds moeten we het ‘laten klinken van bovenaf’. Dat ligt namelijk opgesloten in het woord ‘catechetiek’. Dat is: doen klinken, doen horen van bovenaf, van de katheder af, van de kansel af met gezag spreken. En dat gezag is niets anders dan afgeleid gezag van de hoogste Ambtsdrager, Jezus Christus. Hij heeft Zijn ambtsdragers bevolen de jeugd te onderwijzen in de leer. Ze spreken dan ook namens Hem en dat betekent dat ze gevolmachtigd zijn het onderwijs te geven.
Hun woord heeft zeggingskracht; niet vanuit hen, maar vanwege de Opdrachtgever!

Dienstbare middelen
Niet het doel heiligt de middelen. De middelen moeten dienstbaar kunnen zijn aan het doel anders zijn de beste middelen waardeloos. Dat vraagt een voorzichtige afweging in de uitwerking, rekening houdend met de eigen plaats, die onze kerkelijke gemeenten hebben.
De taak voor de commissie is niet eenvoudig. Er kan verschil zijn tussen een stadsgemeente en een plattelandsgemeente. We beseffen dat de methode in beide gevallen bruikbaar moet zijn.
Ook kan er groot verschil zijn tussen de ambtsdragers, die het onderwijs geven. We beseffen dat we ons doel voorbij schieten als we een methode aanleveren waar de eenvoudige, godvrezende ambtsdrager geen raad meer mee weet. Aan de andere kant beseffen we ook dat de verlegenheid bij jongeren en ambtsdragers soms zo groot is dat er wel iets moet gebeuren. We hopen dat u ons wat vertrouwen wil geven om daaraan gestalte te geven.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen