De les van de derde mei

De uitslag van de verkiezingen zal geen grote verrassing meer (geweest) zijn, na alle peilingen van de laatste weken. Evengoed betekent ze een ongekende aardverschuiving. Blijkbaar is een groot deel van de kiezers op drift geraakt. Het historische van deze verkiezingen is de bezegeling van de ontkerstening. Na 1945 hebben we nog twintig jaar de situatie gehad, dat zo'n 55 procent van ons volk op een christelijke partij stemde. Vandaag is dat, schat ik, zelfs geen 30 procent meer. Het is bepaald niet onmogelijk dat het CDA buiten de regering zal worden gehouden. In elk geval zal niet meer het CDA, maar D'66 de sleutelpositie hebben bij de vorming van het nieuwe kabinet.

Doorbraak
De ouderen onder ons zijn nog vertrouwd met "de doorbraak". Dat was een leus van de in 1945 opgerichte Partij van de Arbeid. Aan de verzuiling van ons volk op godsdienstige grondslag moest een einde komen. De muren moesten worden doorgebroken. Die doorbraak werd toen geen succes. Ik herinner mij nog een commentaar na de Kamerverkiezingen van 1948 in "Trouw", dat eindigde met de woorden: „En de doorbraak is failliet. Dat juichen wij toe." Te vroeg gejuicht. 1966, het jaar dat op zoveel punten aan te wijzen is als het beshssende jaar van de culturele revolutie in Nederland, werd al in 1967 vertaald in een zware nederlaag voor de christelijke partijen. De fusie van KVP, AR en CH betekende, zo moeten we nu zeggen, alleen maar een tijdelijke vertraging van dat proces. Kunnen wij blij zijn met de val van het CDA? Ik zou het zijn, wanneer die grote winst had betekend voor betere christelijke partijen. Maar de meesten die het CDA vandaag de rug toekeerden, stapten over naar niet-christelijke partijen. Het CDA is opgezet als een middenpartij. De C sloeg meer op Centrum dan op Christelijk. De Bijbel had er steeds minder gezag. In feite was het CDA niet meer echt christelijk sinds niet-christenen, moslims, hindoes, atheïsten op gelijke voet in de partij mee mochten doen. Hoe kan men verwachten dat die zich zullen inzetten voor de doorwerking van Gods geboden omdat ze (want daar gaat het toch om!) van God zijn!

Cultuurchristenen
Het CDA wilde vast blijven houden aan "inspiratie vanuit het Evangelie van Jezus Christus", en tegelijk een brede volkspartij van het midden zijn, om ondanks de voortgaande ontkerkelijking zoveel mogelijk mensen vast te houden, ook de "cultuurchristenen". Het heeft niet gebaat. Het CDA zal nu wellicht in de oppositie terechtkomen. Dan raakt het nog zwaarder in de problemen. Want hoe en op welke punten zal het zich als kleurloze middenpartij kunnen profileren tegenover een paarse coalitie? Natuurlijk kan het dat. Wanneer het de C weer echt inhoud gaat geven. Maar politiek gezien is dat niet aanlokkelijk. Want daarmee wint men de weglopers niet terug. Het is een wijdverbreid misverstand, dat wanneer een partij verloren heeft bij de verkiezingen, er een zondebok moet worden aangewezen. Dan moeten er pohtieke koppen rollen, de lijsttrekker was een verkeerde keus, de campagne was niet goed opgezet, enz. Maar de oorzaak kan weleens elders liggen. En dat is hier het geval. Blijkens een recent rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau ziet nog slechts 20 procent van ons volk de relatie van geloof en politiek als wezenlijk. Zoals het ook nog maar slinkende minderheden zijn die naar de kerk gaan, in de Bijbel lezen, bidden. Het CDA had veel eerder moeten beseffen dat aanpassing dan niet de oplossing is. Daarom kunnen we onmogelijk blij zijn met deze uitslag, ook al hebben de kleine protestantse partijen zich redelijk gehandhaafd. We zullen de gevolgen merken, de komende jaren.

Loutering
Toch zou deze uitslag ook winst kunnen betekenen. Zij zou het begin kunnen worden van een loutering. Wij zijn al te zeer gewend geraakt, over politiek te praten in termen van macht. Als je echt wat wilt bereiken in de politiek, moet je concreet aan stemmen en aan aantallen zetels denken, want politiek is nu eenmaal neuzen tellen, politiek is macht. Het leek een succesformule waarmee het CDA twintig jaar opereerde. De partij is eraan ondergegaan. Maar dat denken heeft ook de andere christelijke partijen besmet. Laat de val van het CDA ons een les zijn. Belangrijker dan zetelaantallen is de kracht van het beginsel, ofwel de geloofwaardigheid van de partij. Wij zijn als SGP (en Terdegelezers die een andere keuze maakten, mogen hier de naam van hun partij invullen) alleen dan geloofwaardig, wanneer wij in alle eenvoud blijven bij het Woord van God. Tot de wet en tot de getuigenis. Zo zij niet spreken naar dit woord, zo zij het oor gaan lenen aan allerlei wat het misschien goed doet in deze tijd, zij zullen geen dageraad hebben.

Salomo
Salomo heeft het wat geprobeerd met de CDAformule. Lees zijn geestelijke, maar ook politieke testament, het boek Prediker maar. Hij is er met schuld uitgekomen. IJdelheid der ijdelheden, het is al ijdelheid, hij heeft zijn schuld beleden en zijn les geleerd: En van alles wat gehoord is, is het einde van de zaak: Vrees God en houd Zijn geboden, want dit betaamt alle mensen. Geen dageraad. Het wordt heel donker in Nederland. Let maar wat er in de komende jaren gaat gebeuren met de dag des Heeren. De sabbat zal een teken zijn. Mocht er maar iets beleefd worden van de inhoud van ons volkslied. Oorlof, mijn arme schapen die zijt in grote nood. Uw Herder zal niet slapen, al zijt gij nu verstrooid. Tot God wilt u begeven! Zijn heilzaam Woord neemt aan! Als vrome christen leven, 't zal hier haast zijn gedaan. Wij wensen onze voormannen wijsheid, ootmoed en veel zelfverloochening toe om in volharding deze boodschap ons volk voor te blijven houden. P.S. Wij leven zo vlug en we vergeten zo snel. Na het schrijven van bovenstaande zag ik Terdege van 6 april, met Beurtelings van ds. Van Kooten. In dit geval vind ik het niet erg, integendeel, ik ben er blij om, dat we weer op hetzelfde aambeeld slaan!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen