De houten broek

Verantwoorde ontspanning met een leerzame inhoud. Zo kunnen we het boekje De houten broek gerust bestempelen. Ingewijden weten meteen wat met een houten broek wordt bedoeld: de preekstoel. Anders gezegd: de kansel. Het valt me steeds weer op dat roomsen uitsluitend over ‘preekstoel’ praten en niet over kansel (hoewel de preekstoel in de roomse eredienst praktisch nergens meer gebruikt wordt), en wij gereformeerden hebben het over allebei. Maar dit terzijde.

De auteurs D. van der Stoep en H.H. Felderhof gaven hun in de oorlogsjaren verschenen boek ook zo’n titel mee: In de houten broek, na de oorlog gevolgd door een tweede deel: Opnieuw in de houten broek. Daarin stonden indrukken van kerkdiensten, om zo te zeggen van links naar rechts. In het boekje dat ter recensie voor me ligt gaat het niet over dwars door de staalkaart, of zo u wilt de veelvervige rok, van in kerkelijk Nederland bijgewoonde kerkdiensten, maar over preekstoelervaringen, preekstoelbelevingen en preekstoelverrassingen. Anekdotes over de preekstoel, meldt de ondertitel. En daar is eigenlijk alles mee verklaard. Zo’n honderd bladzijden belichten de preekstoel van alle kanten. Ook van de Bovenkant, waar alleen de zegen vandaan kan komen. Dertig korte stukjes, die de auteur tussen 2000 en 2006 heeft gepubliceerd in het regionale kerkblad De Bazuin, in de tijd dat hij aan de hervormde gemeente te Montfoort verbonden was.

Leerzaam, en herkenbaar voor mensen op en onder de preekstoel. Of dat nu een dienstdoend predikant is of een preeklezende ouderling, of een luisterende gemeente, de preekstoel is de plaats waarop het Woord open gaat en door de bediening van de Heilige Geest ook harten. Een wondere plaats voor het wondere ambt. Opzien en er tégen opzien gaan zo dikwijls hand in hand. Dat krijgt aandacht in dit boekje: De boze gaat mee de kansel op, en Angsten op de kansel. Twee hoofdstukjes uit de praktijk van het ‘kanselvolk’ en de weerslag op het kerkvolk! Preeklezende ouderlingen die als een berg tegen hun dienstwerk opzien wordt een advies aangereikt: ‘Nuchter zijn! Je pakt een preek van Wulfert Floor of Van der Groe en… lezen maar! Dat is toch even iets anders dan een preek voorbereiden.’ Dat laatste zal waar wezen, maar uit de praktijk van het preeklezen weten we dat het kan stormen onderaan de kanseltrap. En ook een leespreek dient terdege te worden voorbereid, hoewel onvergelijkbaar met het preken door een voorganger. Ook aan de buitenkant van de preekstoel besteedt ds. Van Kooten aandacht: het kanseldeurtje, de zandloper, de leuning en de hoogte van de preekstoel. Die varieert van drie treden tot ruim 13 meter. Het bezinnende element ontbreekt in dit boekje niet. ‘We gaan nooit zo de kerk uit als we erin kwamen (…). Het is echter altijd tot (meerder) voordeel of tot verzwaring van het oordeel’ (blz. 23).

We komen veel bekende namen tegen. Ik noem er een paar: de predikanten J.H. Koster, L.G.C. Ledeboer, Petrus Plancius, Huntington, Joh. van der Poel, R. Kok sr., dr. C. Steenblok, Maarten Luther, H. van Herwaarden, H. Moded, C. Smits en I. Kievit. Interkerkelijk. Totaal verschillende figuren, met één gemeenschappelijkheid: de kansel.

Eén kleine correctie: Ds. J.H. van Zelle heette gewoon J.H. Zelle. Over dit wonderlijke buitenbeentje heeft drs. P. Rouwendal destijds een uitstekend artikel in Oude Paden gepubliceerd.

Het is een aansprekend boekje geworden en het kost geen enkele moeite om het achterelkaar uit te lezen. De Elspeter pastor heeft opnieuw een bewijs geleverd van zijn grote kennis van de breedte van de kerkgeschiedenis. Met oog voor mooie details!

Ds. M. van Kooten De houten broek. Anekdotes over de preekstoel. Paperback, 103 pagina’s. Prijs EUR. 9,95 ISBN 97890336 31948. Uitgeverij De Banier, Apeldoorn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen