Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Koraalboek Van Krieken: eenvoudiger dn Worp, maar nogal tijdgebonden

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Koraalboek Van Krieken: eenvoudiger dn Worp, maar nogal tijdgebonden

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

Onlangs verscheen een heruitgave van een koraalboek bij de Psalmen en Lofzangen van G.B. van Krieken (1836-1913). De bekende Kamper organist W.H. Zwart voorzag het boek van een voorwoord en nam tijdens een presentatieconcert in de hervormde kerk van Ameide het eerste exemplaar in ontvangst. Wie was G.B. van Krieken? Gerardus Bartus van Krieken werd te Oude-Tonge geboren en studeerde bij de Rotterdamse organisten Tours en van Eyken. In 1854 volgde hij Van Eyken öp als organist van de hervormde Zuiderkerk aan de Glashaven te Rotterdam, waar een fraai Batz-orgel stond. Waarschijnlijk werkte het instrument inspirerend... ook Van Eyken maakte ooit een koraalboek bij de Psalmen. Kerk en brgel werden verwoest in 1940. Van Krieken componeerde o.a. örgelwerken, cantates en liedeten. Zijn bekendste leerhng was Jan Zwart, die veel bewondering had voor Van Kriekens gevoelvolle koraalspel tijdens de erediensten.Ik kan niet nalaten om op te merken dat Jan Zwart zijn leermeester toch wel ver heeft overtroffen. Immers, het werk van Jan Zwart was niet alleen gevoelvol, maar sloot ook meer aan bij de beste tradities van de orgelkunst.

Romantisch
Bij het doorspelen van het koraalboek viel het me op hoezeer Van Krieken een kind van zijn tijd was. Tevergeefs zoekt men iii zijn voorspelen naar oude en beproefde vormen als bijv. de canon, de fuga, het trio en het duo. Hij maakte van zijn voorspelen zoetige romantische muziekjes, gevoelvol, dat wel, niaar de koraalmelodie is er niet of nauwelijks in te herkennen. Wellicht is dat ook de bedoeling geweest, want ten dienste van de gebruiker gaf hij in z'n "Voorbericht" aan welke voorspelen in dezelfde toonaard zijn geschreven, zodat men kon afwisselen. „Men raadplege voor Psalm 1 de voorspelen in d-majeur, voor Psalm 2 die in d-mineur", aldus Van Krieken. Typerend voor de componeertrant van zijn dagen is ook het veelvuldig gebruik van zgn. septiem-akkoorden. Een negental veelgezongen psalmen kreeg twee bewerkingen in verschillende toonsoorten, en Van Krieken gaf ook aan op welke plaatsen de voorspelen bekort kunnen worden of eventueel uitgebreid, met gebruikmaking van het naspel. De koralen zijn niet-ritmisch genoteerd, zodat organisten die een ritmisch zingende gemeente moeten begeleiden het boek niet kunnen gebruiken in de erediensten.

Worp
Onwillekeurig dringt zich een vergelijking op met het overbekende en nog altijd veelgebruikte koraalboek van J. Worp. We moeten dan vaststellen dat diens werk meer allure heeft. Het boek van onze "kloeke orgelmeester" Van Krieken is daarentegen weer eenvoudiger speelbaar voor de doorsnee-organist, want voor de correcte vertolking van Worps voorspelen is echt wat vaardigheid vereist. Toch kan ik het "Koraalboek bij de Psalmen en Lofzangen" van Gerardus Bartus van Krieken slechts met schroom aanbevelen. De heruitgave is wel keurig verzorgd qua bindwerk en notengravure, maar de muzikale inhoud is te veel een voorbeeld van koraalkunst uit voorgoed vervlogen tijden.

"De Melodieën der Psalmen en Lofzangen" door G.B. van Krieken; uitg. J. de Koning, Merel 52,2986 BC Ridderkerk; / 57,50.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 december 1993

Terdege | 80 Pagina's

Koraalboek Van Krieken: eenvoudiger dn Worp, maar nogal tijdgebonden

Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 december 1993

Terdege | 80 Pagina's