Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

DE BELIJDENIS VAN EEN GEBROKEN KERK (5-SLOT)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

DE BELIJDENIS VAN EEN GEBROKEN KERK (5-SLOT)

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

In zijn boek over de Dordtse Leerregels spreekt dr. W. Verboom op diverse bladzijden zijn blijdschap uit over het reformatorisch gehalte van die Leerregels. Dat geldt volgens hem vooral als de Dordtse vaderen de kracht van het Woord van God belijden en als ze de nadruk leggen op de welgemeendheid van de Evangeliebediening. Dr. Verboom hoort hierin iets terug van het Woordgebonden spreken van de reformatoren. Het sola fide (alleen door het geloof) en sola Scriptura (alleen de Schrift) van de Reformatie is dus ook ten volle de belijdenis van Dordt.

Ik wil hier graag en van harte mee instemmen. Canon 2, 5 spreekt over de belofte van het Evangelie die “zonder onderscheid moet verkondigd en voorgesteld worden, met bevel van bekering en geloof.” Ik zeg het dr. Verboom na dat dit artikel van grote zuiverheid is en een illustratie van het kostbare reformatorische erfgoed [228],

Enkele bladzijden verder is canon 3/4, 7 aan de orde. Daarin wordt beleden dat het Gode behaagt mensen zalig te maken “door de kracht van de Heilige Geest en door het Woord of de bediening der verzoening”. Als toelichting lees ik dat wanneer het Evangelie van de Messias klinkt de bediening van de verzoening plaatsvindt. Dit is de koninklijke weg waarlangs de Heere mensen wil vernieuwen. Ook van dit artikel zegt dr. Verboom uitdrukkelijk dat het uitmunt in reformatorische eenvoud en schoonheid [235].

Wie een enkele bladzij omslaat, komt nog zo’n instemmend getuigenis tegen. En opnieuw is het ook namens mij gezegd. Het is bij canon 3/4, 8. Vanwege de heldere inhoud citeer ik haar geheel: “Maar zovelen als er door het Evangelie geroepen worden, die worden ernstig geroepen. Want God betoont ernstig en waarachtig in Zijn Woord wat Hem aangenaam is, namelijk dat de geroepenen tot Hem komen. Hij belooft ook met ernst allen die tot Hem komen, de rust der zielen en het eeuwige leven.” In zijn toelichting wijst de schrijver erop dat de remonstranten op dit punt een zwaar verwijt aan de calvinisten richtten. Ze zeiden dat het onmogelijk is dat de Heere mensen die Hij van eeuwigheid verworpen heeft, ooit welgemeend kan roepen als Hij hun het Evangelie doet verkondigen. De Heere heeft voor hen immers de zaligheid niet bestemd. Welnu, dan laat Hij, volgens de remonstranten, het heil hun ook niet aanbieden. De Dordtse vaderen echter vinden dat een onjuiste conclusie. Wanneer de Heere het Evangelie laat verkondigen, dan doet Hij dat volkomen ernstig en welgemeend. Het is Zijn geopenbaarde wil dat zondaren tot Hem komen. Hij belooft zelfs ieder die tot Hem komt de rust der zielen en het eeuwige leven. Dr. Verboom concludeert dat ook dit artikel glanst van reformatorische kwaliteit [236].

Ik meen dat hier goede dingen worden gezegd. De krachtige en heldere belijdenis van Gods eeuwig voornemen komt niet in mindering op de onbevangen en onbekrompen prediking van Gods Woord. Het behaagt de Heere dat zondaren tot Hem komen. Hij heeft geen lust aan de dood van de goddeloze. Maar Hij heeft daaraan lust dat deze zich bekeert en leeft. De Heere wacht om genadig te zijn. Hij heeft het betuigd dat Hij tot het zaad van Jakob niet heeft gezegd: “Zoek mij tevergeefs!” Dat alles mag en moet gepredikt worden. De belijdenis van de eeuwige en soevereine raad des Heeren doet geen enkele afbreuk aan de prediking van het Evangelie als de bediening der verzoening. De Dordtse Leerregels tonen het: voluit wordt de dubbele predestinatie beleden, uitkomend in verkiezing en verwerping, maar even helder klinkt de prediking van het Evangelie door, gericht aan allen en een ieder die zich onder het gehoor ervan bevinden.

niet meer preken...

Maar nu doet zich iets merkwaardigs voor. In zijn boek distantieert dr. Verboom zich van de dubbele predestinatie, zoals de Leerregels die belijden. De vorige keer schreef ik er al over. Wat de verkiezing tot zaligheid betreft, zo schrijft hij, gaat Gods besluit aan het mijne vooraf. Verkiezing is van eeuwigheid en uit enkel genade. Maar als het over de verwerping gaat, gaat het besluit van de mens aan het besluit van God vooraf. Alleen als ik Hem verwerp, zal Hij mij verwerpen.

Vanwaar deze correctie, ja deze omkering van ‘Dordt’? Het is vanwege de prediking, zegt dr. Verboom. Als ‘Dordt’ gelijk heeft, dan kan ik niet meer preken. Als het waar is wat de Leerregels belijden aangaande de verwerping van eeuwigheid, dan kan ik vanaf de preekstoel niet meer preken dat de Heere aan allen Zijn genade aanbiedt. Hoe kan God nu de zaligheid aanbieden aan degenen die Hij verworpen heeft? Aldus de mening van de schrijver, gepubliceerd in het Reformatorisch Dagblad van 24 november 2005, in een gesprek over zijn nieuwverschenen boek.

Opvallend is dat dr. Verboom hier een motief hanteert dat hij blijkens pagina 236 van zijn boek al bij de remonstranten had aangetroffen. Ik citeerde het zojuist. Dubbele predestinatie van eeuwigheid en Evangelieprediking zijn niet te combineren; die spanning is te groot. Zo zeggen Arminius en de zijnen het. Zo zegt dus ook dr. Verboom het. En dat terwijl de Synode van Dordt beide laat staan.

Die spanning tussen predestinatie en prediking is op twee manieren af te zwakken. 1. Allereerst door aan de ene kant de predestinatie hoog te houden, maar anderzijds de belofteprediking en de aanbieding van de zaligheid te beperken tot de uitverkorenen. Zo gebeurt het in bepaalde delen van de gereformeerde gezindte. Deze lijn noemen we het hypercalvinisme. 2. Dr. Verboom doet het op een andere manier. Hij kiest op dit punt de lijn van de remonstranten. Ter wille van de Evangelieprediking versmalt hij de leer van de verwerping. Hij reduceert haar tot Gods reactie op des mensen ongeloof. Maar beide ‘oplossingen’, de hypercalvinistische en de remonstrantse, doen aan de waarheid van Gods Woord tekort. En beide wijken af van de gereformeerde belijdenis.

en toch preken!

Ik zou een pleidooi willen voeren voor een prediking waarin het soevereine welbehagen van de Heere een fundamentele plaats heeft. Getrouw aan de Heilige Schrift. Waarin het de mensen gezegd wordt dat het genade is om genade te ontvangen. En waarin telkens duidelijk zij dat de bron van de zaligheid in de eeuwigheid ligt, in het hart van de rechtvaardige en barmhartige God. Een prediking waarin onmiskenbaar blijkt dat zelfs de zonde van ongeloof en bekering de Heere niet verrassen. Hij ontfermt Zich diens Hij wil en Hij verhardt dien Hij wil. Immers, het is niet desgenen die wil, noch desgenen die loopt, maar des ontfermenden Gods...

Ik voer een pleidooi vooreen prediking waarin zowel de dodelijke onmacht van de mens alsook zijn hardvochtige onwil tot de zaligheid getekend worden. Niemand is uit zichzelf in staat en evenmin gewillig om tot God en tot Zijn Christus te komen. Slechts het onweerstaanbare werk van de Heilige Geest kan hem vermurwen en verbreken.

Tegelijkertijd bepleit ik een prediking waarin het Evangelie van Gods genade ruim en rijk wordt aangeboden. Een prediking waarin de kabinetten van de evangelische beloften voor allen zeer wijd zijn geopend. Alsof er geen dubbele predestinatie zou zijn - terwijl het de prediking is waardoor de Heere Zijn eeuwige besluiten gaat uitvoeren. En alsof de mens geen hard en Godevijandig hart met zich meedraagt - terwijl het is door de prediking van het Evangelie dat de Heere die harten gaat verbreken, of verharden...

Enerzijds mogen de predikers niets afdoen van het schuldige onvermogen en de zondige onwil van de mens om tot God te gaan. En ze mogen ook niets afdoen van de verborgenheid van Gods eeuwige raad. Maar anderzijds hebben ze de plicht krachtig en dringend te nodigen tot het heil in de Heere Jezus Christus. Ze mogen niet nalaten de zaligheid die in Hem is aan te bieden, tot zelfs aan de meest verdorven zondaar toe. De prediking moet een appèl op het hart zijn. En een proclamatie van de bereidwilligheid van de drie-enige God om verloren zondaren te zaligen.

een gelijke volmacht

Maar hoe zit het dan met Gods eeuwige besluiten? Staan die een onbelemmerde prediking en genade-aan-bieding niet in de weg? Het antwoord is ontkennend.

Als voorbeeld haal ik de Schotse prediker Ralph Erskine aan. Zijn belijdenis aangaande de predestinatie was geen andere dan die in onze Dordtse Leerregels is verwoord. Ik weid daarover hier niet verder uit. U leze slechts zijn verklaring van de Catechismus van Westminster (De kennis der zaligheid, deel I. Oostburg z.j., pag. 72-77). Maar tegelijkertijd erkende Erskine dat deze leer van de persoonlijke verkiezing en verwerping de algemene roeping van het Evangelie niet beperkt. Want, zo zegt hij, de opdracht van Christus aan Zijn apostelen betreft de schepselen als zodanig, “niet zoals ze verkoren of verworpen zijn, maar zoals ze verloren zondaren zijn van Adams geslacht; daarom hebben allen die het Evangelie horen een gelijke volmacht om te geloven” [a.w., pag. 77].

Zo functioneerde het ook bij hem en bij vele andere gereformeerde predikers. Als voorbeeld daarvan haal ik een gedeelte aan uit de preek van Ralph Erskine over Genesis 49: 10, ‘de vergadering der volken tot Si on’.

“Het is een duivelse redenering om te zeggen: ‘Ik weet niet of ik een uitverkorene ben en daarom hoef ik niet tot Christus te komen.’ Maar het is daarentegen een Goddelijke redenering om te zeggen: ‘Ik weet niet of ik een uitverkorene ben en daarom zal ik tot Hem komen, opdat ik het weten mag, omdat het anders onmogelijk is dit te kunnen weten.’ De verkiezing is in Christus: ‘Gelijk Hij ons uitverkoren heeft in Hem.’ Daarom kan zij buiten Hem niet gezien of gekend worden. Nu zult u misschien zeggen: ‘Maar als ik niet uitverkoren ben, zal ik geen genade ontvangen om te komen.’ Het is zeker, dat wanneer u geen wil hebt om te komen, u dan ook geen genade hebt om te komen. Maar omdat u niet komen wilt, wie zult u anders van uw vijandschap moeten beschuldigen dan uzelf die niet tot Christus komen wilt? Zult u klagen dat u geen genade hebt om te komen en nochtans het Evangelie van genade verwerpen, hetgeen u alleen gewillig maken kan? Waarom zult u dan sterven, o huis lsraëls? (...)

Al is het dat u tot op deze dag nog nooit bent gekomen, zo bent u nochtans nü welkom om in te komen, hoewel u al uw dagen hebt buiten gestaan. (...) Al is het dat u zo onwillig bent als nooit tevoren, en al is het dat u vanwege uw kwaadwilligheid tegen Hem, op het punt zou staan om in de poel van vuur en sulfer neer te storten, weet nochtans, o duivelse vijand van God en van Christus, dat Hij u roept om tot Hem te komen, zeggende: ‘die wil, die kome.’ O, wilt u niet tot Mij komen? Waarom zou u sterven? ‘Zo waarachtig als Ik leef, zo Ik lust heb in uw dood. Maar Ik heb oneindig meer lust in uw komen tot Silo, in Wie al Mijn deugden en eigenschappen verheerlijkt zijn en waarin Ik een welbehagen heb.’ En zo deze roeping de verborgen wens en de begeerte in uw ziel ontsteekt, zeggende: ‘O, dat Hij kome om mij bijeen te vergaderen!’, ziet, Zijn vergaderende armen zijn tot u uitgebreid en u zult Hem zo welkom zijn, als ooit een ziel Hem geweest is van het begin van de wereld af.”

N.a.v.: Dr. W. Verboom, De belijdenis van een gebroken kerk. De Dordtse Leerregels - voorgeschiedenis en theologie. Uitgeverij Boekencentrum te Zoetermeer. ISBN 90-239-1064-8. Paperback. 320 pag. Prijs22,50.

Dit artikel werd u aangeboden door: Bewaar het Pand

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 6 juli 2006

Bewaar het pand | 12 Pagina's

DE BELIJDENIS VAN EEN GEBROKEN KERK (5-SLOT)

Bekijk de hele uitgave van donderdag 6 juli 2006

Bewaar het pand | 12 Pagina's