Jean Taffin 1529 - 1602

Wie was hij. deze Taffïn? Hij was een invloedrijk gereformeerd predikant uit de tijd van de Reformatie in dc Nederlanden. Geboren te Doornik (Zuidelijke Nederlanden) in 1528. Achtereenvolgens was hij predikant te Antwerpen (1557). Aken (1559). Metz (1561), weer Antwerpen (1565). Heidelberg (1569). sinds 1573/'74 hofprediker en vertrouweling van Prins Willem 1. tegelijk weer predikant te Antwerpen (1578). Haarlem (1586). Amsterdam (1590 tot aan z'n dood in 1602). Jullie begrijpen, dat dit een opsomming is in vogelvlucht, 't Is onmogelijk om op twee pagina's dit veel bewogen en arbeidzaam leven te schetsen. Het zal blijven bij een keuze. Ook zijn geschriften moeten helaas summier worden aangeduid. Dat Taffin vooraanstaand was en invloedrijk in z'n tijd blijkt uit deelname aan de volgende synoden: F.mden (1571). Dordrecht (1574. 1578) en Middelburg (1581).

Van rooms naar protestant

De ouders van Taffin zijn vermogende mensen en daardoor kan hij een goede opleiding krijgen. Hi j brengt het zelfs tot bibliothekaris van kardinaal Granvelle. de vertrouweling van Filips II. cn krijgt door deze funktie ook allerlei ..ketterse boeken" onder ogen. Geleidelijk wint de Heere hem in voor de ..nieuwe leer". Jullie begrijpen dat z'n positie bij Granvelle onmogelijk wordt. Hij wijkt uit naar Frankfurt in 1557 waar hij definitief kiest voor de zijde van de Reformatie. Na een lange zwerftocht komt hij via Antwerpen. Aken en Straatsburg in Genève. waar hij gestudeerd heeft onder Calvijn en Beza. Geordend predikant wordt hij pas in Metz. waar hij eerst als hagepreker. maar al heel spoedig in de kerk een plaats krijgt. Hij preekt meer dan eens voor duizenden toehoorders. Antwerpen trok hem bijzonder aan en samen met de bekende Moded (Hermannus) neemt hij daar de herdersstaf op. Maar bi j dc komst van Alva wordt hem de grond te heet onder de voeten en moet hij vluchten naar Duits grondgebied, waar hij zijn werk voortzet onder de frans-sprekendc vluchtelingengemeenten.

Hofprediker

In het jaar van Leidens ontzet. 1574. krijgt hij opnieuw te maken met de Nederlanden. Prins Willem van Oranje heeft hem leren kennen en neemt hem in dienst als hofprediker. Wat houdt dat in'.' Hij houdt iedere dag voor de Prins en zijn gevolg een huisgodsdienstoefening en wordt tevens belast met de zorg voor de (Waalse) gemeente, daar waar de Prins zich ophoudt. In deze funktie is hij van grote betekenis geweest voor de opbouw van een normaal kerkelijk leven. Tegelijkertijd is hij de schakel tussen het Hof en de kerken. Uit hoofde van zijn funktie mag hij ook tal van synodes bijwonen als vertegenwoordiger van de hoge overheid. Taffin was een man van orde. Dit blijkt onder andere uit een brief, die hij schrijft (in het latijn) aan zijn ambtgenoot ds. Arcnt Comelisz te Delft. Het gaat erom. dat Cornelisz ernst moet maken met de invoering van de op de synode te

Middelburg aanvaarde kerkorde. Ik citeer: ..Ik vraag mij af. war de

oorzaak is van een zo lange vertraging. De ernstige en verderfelijke wanorde, die zich onlangs bij U heeft voorgedaan, heeft de Prins aanleiding gegeven vandaag ds. Villiers en mij te vragen hoe het komt dat zich onder de dienaren des Woords telkens onenigheden en zelfs strijd voordoen. Toen hebben wij geantwoord, dat sommige predikanten, die op gemakkelijke wijze tot het ambt zijn toegelaten - vooral zij die eens monnik geweest zijn - en die afkerig zijn van de vroomheid en de zuiverheid van de religie, allerlei verzinnen tegen de kerkorde om deze gehaat te maken en tenslotte om, met terzijde stelling van de kerkorde, met meer vrijheid te leven en hun dwalingen te verspreiden, waarbij zij intussen de betrouwbare, vrome en geleerde predikanten, wie het welzijn der kerk ter hane gaar. van heerszucht en te grote strengheid betichten ".

Vervolgens vroeg Oranje zich af welk middel tegen dit kwaad aangewend zou kunnen worden.

„Wij hebben geantwoord, dat aan deze kerkorde de hand gehouden moet worden, opdat, als deze èn door de Prins èn door de Staren bevestigd is, alle gemeenten door het gezag van de Overheid verplicht worden zich aan deze kerkorde te houden "....

Uit dit alles mag toch wel duidelijk blijken, dat hij een man was van grote invloed. Maar dit geldt ook later nog. toen hij door bezuinigingen, het hof moest verlaten. Opnieuw trekt hij dan naar Antwerpen, maar weer wordt hij verjaagd, nu door landvoogd hertog van Parma. En zo treffen we hem de laatste zeventien jaar van z'n leven in de Noordelijke Nederlanden aan. waar hij enige rust mag genieten na een leven van zwerven en vaak opgejaagd te zijn. Aanvankelijk wordt hij Waals predikant te Haarlem en later in Amsterdam. Daar is hij in 1602 overleden.

De Waalse gemeenten

Hoe zijn in de Nederlanden de Waalse gemeenten ontstaan? Vanuit de frans-sprckende vluchtelingen. In die tijd had iedere grote stad wel een Waalse gemeente. Het zal duidelijk zijn. dat het juist voor die gemeenten belangrijk was om hun eigen predikanten tc behouden. Laat er echter geen misverstand zijn: dogmatisch was er tussen de Nederlandse cn Waalse gemeenten geen verschil. Beide groepen waren van overtuigend calvinistische signatuur.

Een indrukwekkend prediker

Volgens Servatius moet Taffin als prediker grote indruk hebben gemaakt. Hij zegt van hem: „Geladen bovenal als hij is met heilig vuur en begaafd met enorme welsprekendheid, behoeven we ons niet te verwonderen dat hij zijn talenten als prediker der nieuwe leer openlijk ontplooit en spoedig grote scharen onder zijn gehoor heeft. Zijn taal is verzorgd en boeiend, zijn woorden geselen openlijk de zonden van zijn tijd en drukken uil wat in hel volk leeft ".

Dit aanwijzen van de zonden en het in praktijk brengen van de godzaligheid doet hem zijn tijd vooruit zijn. Niet onterecht wordt hij wel gerekend als de man. die de stoot gegeven heeft tot de „Nadere Reformatie", die we gewoonlijk met Teellinck laten beginnen. Ook zijn geschriften wijzen in die richting. Hij bevindt zich als het ware op het snijpunt van Reformatie en Nadere Reformatie. Dat maakt hem in zijn positie ook kerkhistorisch interessant.

Zijn geschriften

In het kort wil ik nog iets zeggen over zijn geschriften. Het eerste, kleinere werkje is: „Van de Merckteekenen der kinderen Gods". Als titelblad heeft dit Romeinen 8 vers 16 en 17: De Heilige Geest getuigt met onze geest.

Het tweede gaat in tegen de Wederdopers: „Onderwijsinghe teghens de dwalinghe der Wederdooperen". Dit boekje verscheen in 1590.

In het kader van Taffins ethiek verscheen de enige preek, die we van Taffin hebben: Vermaning tot liefde en aalmoes. En van dc schuldige plicht om de armen te vertroosten. Konkreet ziet Taffin dc liefde van en tot God. die zichtbaar moet worden in liefde tot alle mensen, vooral de armen. Met name in Haarlem en

Amsterdam waar de rijken zich koud houden, heeft hij met kracht vuur in geblazen om die kilheid en koude te verdrijven. Zijn hoofdwerk is: „Grondich bericht van de Boetveerdigheijt des Levens". Het woord boetvaardigheid is wat buiten ons taalgebruik geraakt cn wordt vaak weergegeven door bekering. Wat heeft Taffin met zijn boek voor? Het hele christenleven moet een voortgezette bekering zijn. afkeer van alle kwaad en toekeer tot al wat eerlijk en waar is. Niemand is tc vergevorderd om dat niet meer nodig te hebben, dus in dezen geen perfectionisme. Rechtvaardiging cn heiliging horen bij elkaar.

Een christelijk leven is geen doel in zichzelf, maar heeft voor God wel waarde, zoals onze Heidelberger zegt: Maar maakt deze leer niet zorgeloze en goddeloze mensen? Neen zij: want hel is onmogelijk, dat. zo wie Christus door een waarachtig geloof is ingeplant, niet zou voortbrengen vruchten der dankbaarheid.

Jean Taffin. een onvermoeid strijder voor de „nije leer", nam een belangrijke positie in tussen Reformatie en Nadere Reformatie. Dc godzaligheid is niet iets wat aan de binnenkant kan blijven. Hij hamert op het aambeeld van piëtas praxis. De praktijk der godzaligheid in het leven van alle dag. Zeker een zaak. die we anno 1989 niet mogen vergeten.

Ik eindig met een citaat uit één van zijn werken: ..Het gebed is de hand van het geloof waardoor we uil Gods schatkamer pullen. Hel verheft het hart naar de hemel, het „ververst" de gedachtenis aan Gods beloften: het brengt zo rust en vrede. Het opent de weg lot God, leert ons vertrouwelijk met Hem spreken. Het doet ons de wereld (zonde) verachten en weet die te overwinnen. Vurig gebed is de ziel van de ziel. vrucht van de Heilige Geest en zegel van onze wedergeboorte. De Geest zelf bidt in ons. Dat God ons verhoort om Christus' wil betekent, dat ons gebed als het ware door Zijn mond tot God komt ".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen