Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Hei ontstaan van ons PSALMBOEK

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Hei ontstaan van ons PSALMBOEK

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

IV.

Bourgeois en Maitre hebben onder de zegen des Heeren aan de Kerk der Reformatie een onschatbare dienst bewezen. De wijzen gingen er bij het volk vlug in. De waarde van Calvijns; psalmboek is nooit schoner uitgekomen dan in de eerste eeuw van zijn bestaan. Ze werden gezongen in de dienst, in de huizen, langs de wegen en op de brandstapel. In 1558 begonnen enkelen in het openbaar te Parijs een psalm van Calvijn te zingen. Weldra, zong ieder mee en werd het een aangrijpende, massale psalmbetoging. Vanwege de vlucht, die de Reformatie mede door het psalmgezang-kon nemen, haatten de tegenstanders ze meer dan iets anders. De historieschrijvers zeggen, dat de Camisards met behulp van stokken en psalmgezang goede regimenten versloegen ten tijde van Lodewijk XIV. Maar {er zake!

Wat heeft dit nu allemaal met ons psalmboek te maken? Alles, niet meer en niet minder, zoals uit het vervolg zal blijken. Daarom heb ik er ook wat uitvoeriger over geschreven.

Via Frankrijk en de Zuidelijke Nederlanden (België) vond het Calvinisme vrij snel zijn weg naar ons land. En toen de Kerkhervorming hier eenmaal vaste wortel had geschoten en er gepredikt werd in de „nije leer", kwam vanzelf de behoefte aan een gemeenschappelijk gezang. Maar hoe aan liederen te komen met geschikte woorden en wijzen?

In 1540 verscheen hier de eerste bundel psalmverzen van Willem van Zuylen van Nijevelt. De verzen uit dit boek werden „Souter liedekens" genoemd, dat zijn in dichtvorm gebrachte psalmen op de wijs van door en door wereldlijke liederen. Zo was om enkele voorbeelden te noemen, de wijs van ps. 66 uit de bundel van van Nijevelt overgenomen van het lied: „Ic seg adieu, wi twee wi moeten sceiden. De melodie van ps. 1 was de wijs van het toenmaals zeer bekende straatversje: „Een geselleken, dat tsavonts uijt vrijen gingen." Ps. 150 kreeg de wijs van: „Die bruijt en wou niet te bedde". Maar genoeg hiervan. In de roerige 16e eeuw kregen deze „Souterliedekens" de heftige liefde van onze vaderen. De geschiedschrijver Remond zegt: „ze werden van een ijegelijck begeert ende aenghenomen." Op den duur konden ze echter niet bevredigen en mede door hun dubbelzinnige wijzen brachten ze het niet tot kerkliederen. Tenslotte kwam er zelfs verzet tegen. Lucas de Heere klaagde, dat enige van de oude psalmen zijn gemaakt op lichtvaardige wijzen, waarbij het heilig Woord van God dikwijls is misbruikt geweest in dansen en andere wulpsheden. De gemeenten, die in Alva's dagen in waarheid hier onder het kruis zuchtten, begonnen te verlangen naar de psalmboeken van Calvijn uit Geneve, gedicht door Marot en Beza en getoonzet door Bourgeois en Maitre Pierre. En dat psalmboek kwam hier door Petrus Dathenus, u waarschijnlijk welbekend.

Als man van liet volk, vurig redenaar en moedig hervormer, was hij hier zeer geliefd. Geen wonder, dat men op hem pressie uitoefende, om de kerken van een psalmbundel te voorzien, temeer, omdat hij de gaven hiervoor bezat. Datheen bezweek tenslotte voor de aandrang en zijn psalmboek verscheen op 25 Maart 1566 onder de titel: „De Psalmen Davids, ende andere lofsanghen, uijt den Fransen Dichte in Nederlantsen overgeset."

Men moet nu goed begrijpen, wat deze bundel was. Het was Calvijns psalmboek, waarvan Datheen de Franse woorden van Marot en Beza vertaalde in het Nederlands, terwijl de wijzen hetzelfde bleven, dus van Maitre Pierre en Bourgeois. U ziet, we gaan al aardig naar ons hedendaags psalmboekje toe, want diezelfde wijzen hebben wij nu nog.

Dit artikel werd u aangeboden door: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 30 juli 1948

Daniel | 8 Pagina's

Hei ontstaan van ons PSALMBOEK

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 30 juli 1948

Daniel | 8 Pagina's