Uw Naam worde geheiligd

Dominee, wilt u als inleiding eerst een korte beschrijving van het gebed geven?

We moeten oppassen bij het beantwoorden van deze vraag om de vorm niet te overschatten. Het gaat in de eerste plaats om het wezen. Vroeger zeiden ze wel: 'Er wordt meer gebeden met de pet op, dan met de pet af', doelend op de zogenaamde 'schietgebeden' tijdens het werk. Dan is er geen vorm, maar wel het wezen van het gebed. Ik zou het gebed willen aanduiden als het naderen tot God om onze geestelijke en lichamelijke noden, met belijdenis van eigen onwaardigheid en pleitend op Christus' verdiensten, Hem voor te stellen, in het vertrouwen en dus ook belijdend dat Hij ons verhoren wil naar Zijn welbehagen.

Waarom staat het gebed in de Catechismus in het stuk van de dankbaarheid?

Het is de belangrijkste blijk van een godvruchtig leven als je Gods nabijheid niet missen kunt en dan ook telkens zuchtend tot Hem vlucht. Het gebed wordt wel de 'ademtocht van de ziel' genoemd, omdat iedereen die geestelijk leven ontvangt niet meer zonder kan. Wie denkt dat het stuk van de dankbaarheid ergens achteraan komt bij een waarachtige bekering, vergist zich. Al is er orde in het geestelijk leven, en al is de orde van ellende, verlossing en dankbaarheid niet alleen logisch maar ook Bijbels, toch zijn er van het eerste begin af aan al vruchten van het nieuwe leven. Het gebed is dus een eerste vrucht van het levenwekkende werk van de Heilige Geest en het blijft de belangrijkste vrucht. Terecht zegt onze Heidelberger er dan ook van: 'het voornaamste stuk der dankbaarheid'.

Is de volgorde van het 'Onze Vader' willekeurig?

Nee. Het volmaakte gebed heeft ook een volmaakte volgorde. God weet alle dingen op orde te zetten in ons leven en Hij leert ons dit ook voor ons gebed. Het is opmerkelijk hoe deze orde ontstaat in het leven van iemand die bekeerd wordt. Gods eer wordt dan belangrijker dan onze zaligheid. Ik heb een vrouw gekend die ernstig ziek was en vreesde verloren te gaan. Altijd als ik haar sprak, kwamen er drie dingen naar voren. Het eerste was een groot verdriet over haar leven, dat niet tot eer van God was geweest. Ook al had ze een onbesproken leven geleid, toch ging het meer om eigen eer dan om Gods eer. Het tweede dat me steeds opviel was, dat ze steeds sprak over de noodzakelijke bekering voor haar kinderen en voor zichzelf. Het derde was haar houding tegenover haar dodelijke kwaal, of liever: tegenover Gods hand daarin. Ze was leem in Gods handen en gaf zich helemaal over aan Zijn wil. Ik bespeurde hierin de drie eerste beden van het Onze Vader. Ik heb toen al tegen haar man gezegd: God heeft de zaken in haar leven op orde gezet, Hij zal niet achterblijven en haar de begeerte van haar ziel geven. En zo is het gebeurd. De Heere heeft in haar ziek- en sterfbed Zijn Naam wonderlijk verheerlijkt. Wel moeten we oppassen om deze zaak niet voorwaardelijk te maken in de zin van: als dit nog niet op orde staat, is er niets van God bij. Vroeger is die discussie er al geweest tussen Wilhelmus à Brakel en Pierre Yvon, een labadist. Brakel stelde nadrukkelijk dat iemand in zijn eerste overtuigingen wel meer bekommerd kon zijn om de zaligheid of de rampzaligheid dan om de eer van God en dat die zaken ook later op orde gesteld konden worden.

Wat heeft het voor ons leven te zeggen dat deze bede als eerste genoemd wordt?

Het leert ons dat Gods eer voor ons het allerbelangrijkste moet zijn. Van nature is dat niet zo. In de wereld draait het allemaal om eer van mensen. Zelfs in de godsdienst zijn we van nature uit op eigen eer. Dat komt omdat we onszelf en niet God liefhebben boven alles. Het is ontdekkend en vernederend als de Heere ons laat zien dat we eerrovers zijn.

Onze Catechismus wijst op het belang van de eer van Gods Naam ook bij de bespreking van de zonden tegen het derde gebod en zegt dat er geen groter zonde is die God meer vertoornt dan de zonde tegen dit gebod. En als het bitterste lijden en het sterven van de Heere Jezus nadert, bidt Hij: 'Vader verheerlijk Uw Naam'. En dan komt er een stem uit de hemel: 'En Ik heb Hem verheerlijkt en Ik zal Hem wederom verheerlijken'. Wat blijkt dat het de Vader en de Zoon bij het borgwerk van Christus toch om de eer van Gods Naam gaat. En in het hogepriesterlijk gebed zegt de Heere Jezus: 'Ik heb U verheerlijkt op de aarde; Ik heb voleindigd het werk dat Gij Mij gegeven hebt om te doen'. Christus verheerlijkt als Borg Gods deugden, bij het verdienen van de zaligheid. Hij zal het door de Heilige Geest ook doen bij de toepassing, leder die bekeerd wordt, krijgt de eer van Gods Naam lief.

Welke Naam van God wordt in deze bede bedoeld?

De grote God openbaart Zich in al Zijn Namen, hoewel de Naam 'Ik zal zijn Die Ik zijn zal' de voornaamste is. Daar ligt dus de rijkste betekenis in. Toch gaat het bij al Gods Namen om Zijn heilig goddelijk Wezen. Wie een Naam van God lastert, tast Hem Zelf aan. Wie het tegenovergestelde zoekt: de heiliging van Gods Naam, zoekt de eer van Gods heerlijk en heilig Wezen. Het derde gebod wordt dus overtreden bij het lasteren van welke Naam van God ook. leder van Gods Namen moet met de grootste eerbied gebruikt en geheiligd worden.

Wat is het heiligen van God?

Het lijkt iets heel abstracts, maar toch is het iets dat er iedere dag in ons leven zou moeten zijn. Ten diepste gaat het om een Hem toeschrijven wat Hem toekomt. Laat ik duidelijker proberen te zijn. Je leven en gezondheid moet je dagelijks aan God toeschrijven. David zegt: "Ik loof U, omdat ik op een heel vreselijke wijze wonderbaarlijk gemaakt ben". En ook de talenten die je kreeg of niet kreeg en al wat er gebeurde of gebeurt in je leven of in deze wereld: we moesten overal God achter zien. Onze Catechismus verwijst dan naar de deugden van God die in Zijn werken zichtbaar worden. Dat moeten we opmerken en daarin moeten we God verheerlijken, Hem ervoor roemen en prijzen, zoals in Psalm 103: 22 staat: Looft den HEERE, al Zijn werken, aan alle plaatsen Zijner heerschappij. Loof den HEERE, mijn ziel. Zo moeten we Gods almacht zien in de schepping, in de natuur; Psalm 19: De dag aan de dag stort overvloediglijk sprake uit. Zijn wijsheid in alle kunstwerken der schepping en onderhouding ervan; maar vooral ook in Zijn leiding met Zijn kinderen. Zijn goedheid is op al Zijn werken: Psalm 145: 5-7: Ik zal uitspreken de heerlijkheid der eer Uwer majesteit, en Uw wonderlijke daden. En zij zullen vermelden de kracht Uwer vreselijke daden; en Uw grootheid, die zal ik vertellen. Zij zullen de gedachtenis der grootheid Uwer goedheid overvloediglijk uitstorten; en zij zullen Uw gerechtigheid met gejuich verkondigen. Zijn gerechtigheid in Zijn straf over goddelozen en het behoud in Christus, de schuldovernemende Borg. Zijn barmhartigheid zoals Psalm 145: 8-10 ervan zegt: Genadig en barmhartig is de HEERE, lankmoedig en groot van goedertierenheid. De HEERE is aan allen goed, en Zijn barmhartigheden zijn over al Zijn werken. Al Uw werken, HEERE, zullen U loven, en Uw gunstgenoten zullen U zegenen. Ze is bijzonder over degenen die God vrezen. Gods waarheid zoals ze in Zijn Woord blijkt en in de vervulling van Zijn beloften. En Christus is de Weg, de Waarheid en het Leven.

Hoe kun je Gods Naam heiligen als je als jongere in een omgeving werkt of studeert waarin geen begrip is voor een christelijke levenshouding?

Ik denk dat er meer van een waar christelijk leven uitgaat dan van veel mooie woorden. Want als je goede dingen zegt en je leven een aanfluiting is, dan vloeken deze zaken met elkaar. Zoek trouw en ootmoedig je werk te doen en laat zien dat je om andere mensen geeft, ja, ze liefhebt. Ook is heel belangrijk dat je jezelf niet boven ze stelt. Minachting voor anderen wordt gauw gevoeld.

Maar een ongelovige kan toch ook netjes leven. Heiligt die dan ook Gods Naam?

Het draait in de wereld allemaal om menseneer. En als we God niet liefhebben, zoeken we Zijn eer niet, maar menseneer. Ik denk dat we daarom ook niet alleen maar zwijgend onze weg moeten gaan, ook al kan een ootmoedig leven in Godsvreze een ware prediking zijn.

Eén van de eerste adviezen die ik bij een schroomvallig gesprek over het zielenleven van mijn vader kreeg was: vraag de Heere om een vrijmoedige geest. We mogen wel vertellen wat ons beweegt, of Wiens eer we zoeken en Wiens wil we liefhebben en waarom.

Wat is het verband tussen het kennen van God en het heiligen van Hem?

We zullen God niet heiligen als we Hem niet kennen. Hij openbaart Zich in Zijn Woord en in Zijn werken. Het mag ons dagelijkse gebed wel zijn: Heere mag ik U leren kennen en ook mezelf, opdat ik niet doorga Uw eer te roven. God te leren kennen zal zeker ook zijn: Hem lief te krijgen. En Hem lief te krijgen betekent ook: te verlangen naar de verheerlijking van Zijn Naam.

Als Gods ons iets toont van Zijn heerlijke deugden in Zijn werken, zowel in de natuur als in de genade, dan mag dit ook opleiden tot Hem, aan Wie we dit toeschrijven, opdat Hij verheerlijkt worde! Het is een opklimmen van de weldaden tot de Weldoener.

Is er verschil tussen heiligen, roemen, prijzen?

Meestal wordt dit onderscheid niet duidelijk aangegeven. Je zou onder 'heiligen' kunnen verstaan: God erkennen in Zijn werken, ze Hem toeschrijven; 'roemen' is dan Hem er lof voor geven, Hem ervoor eren; 'prijzen' is dan Hem verheffen boven al het geschapene. Evenwel overlappen deze drie begrippen elkaar duidelijk en ik denk niet dat je dwaalt als je ze naast elkaar gebruikt.

Als u zondagmiddag over deze catechismusvraag moest preken, welke boodschap zou u voor jongeren hieruit naar voren halen?

Hoewel ik de aandacht van de jeugd graag trek onder de prediking, zal het toch ook zo zijn dat ze voor vol willen worden aangezien? Dat betekent dat ze ook naar heel de preek moeten luisteren en de boodschap voor de ouderen niet zoveel verschilt van die voor hen. In de praktijk spreek je de jongeren nog wel eens aan met de gedachte: dan luisteren de ouderen wel mee. Je probeert de zaken wel zo concreet mogelijk voor hen te maken.

Bij deze catechismusvraag zou ik graag willen wijzen op het grote gevaar van de vervlakking in de godsdienst van onze tijd. Niet weinig remonstrants-gezinden spreken over liefde en dringen een bekering op waarbij het meer om onze wil dan om Gods wil schijnt te gaan en meer om onze koninkrijkjes dan om het Zijne. Laten we toch beseffen dat al Gods deugden verheerlijking verdienen, Zijn soevereiniteit en rechtvaardigheid niet minder dan Zijn goedheid, genade en barmhartigheid. Ik zou ze willen opwekken te vragen om ware Godskennis, opdat Hij om ons niet gelasterd, maar geëerd en geprezen worde.

Dominee, heel hartelijk dank voor dit gesprek en de betrokken wijze van antwoorden, en we hopen dat veel jongelui zo Gods Naam mogen heiligen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen