Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De Ziekentroost

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De Ziekentroost

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

In het eerste artikeltje hebben we beschreven wat er aan de Ziekentroost voorafging. Onder het kopje 'Reformatorische lijdensbegeleiding' stonden we stil bij Wilhelmus Gnapheus, van wie in 1531 'Een troost ende spiegel der siecken' verscheen. We hebben ook stil gestaan bij het bijbels karakter van Calvijns geestelijke hulpverlening: hij verwijst voortdurend naar beelden uit de Bijbel, dringt aan op het lezen en overdenken van de Bijbel en legt sterke nadruk op de leer als regel des geloofs. Dit bijbels karakter treffen we ook aan in de Ziekentroost. In dit artikeltje gaat het over de schrijver ervan.

Cornelis van Hille en de Ziekentroost
Ds. Cornelis (Jodoci) van Hille Sr. - ook wel Hillenius of Verhill genoemd - werd op 20 februari 1540 geboren te Yperen in de Zuidelijke Nederlanden. Terzijde zij opgemerkt, dat wij de voortgang der Reformatie met name te danken hebben aan vertegenwoordigers uit de Zuidelijke Nederlanden (denk b.v. aan Guido de Brés en Petrus Dathenus). Cornelis van Hille werd in 1568 gedaagd om te Brussel zich voor de Inquisitie te verdedigen voor zijn reformatorische gezindheid. Om het vuur van de vervolging te ontgaan, wijkt hij dan uit naar Engeland met zijn moeder (vader is overleden) en tal van stadsgenoten.
Waarschijnlijk studeert hij vanuit Norwich (Engeland) in Genéve. In 1575 wordt hij predikant van de Hollandse vluchtelingen-kerk in Yarmouth (Engeland). Hij is de eerste predikant van Haamstede en Burg in Schouwen (1576). Vandaar vertrekt hij naar Oudenaarden in Vlaanderen (1577) en vanaf de jaren tachtig dient hij Gent. Deze stad is in die tijd een bolwerk van de Calvinisten. Daaraan maakt Parma in 1584 een einde, waarna de predikanten gezamenlijk de stad verlaten. Kort daarop treffen we hem aan als derde predikant van Rotterdam, waar hij tot zijn dood heeft gestaan.
Als predikant van Rotterdam wordt hij verschillende keren afgevaardigd naar de Zuid-Hollandse synode. Nog op 9 september 1598 en volgende dagen woont Ds. Van Hille Sr. in Dordrecht de vergadering van die synode bij.
Aan het einde houdt hij de 'vermaninghe'. Tussen 11 en 18 september 1600 is hij op zestig- jarige leeftijd overleden. Ds. Van Hille Sr. was een geleerd en vroom predikant, één der sieraden van de Reformatie. Hij is ,,in de historie der Reformatie als één der braafste leeraren van de zestiende eeuw wel bekend", lezen we in 'Kort verhaal der Reformatie van Zeeland' van Ds. W. te Water (1776). Zijn zoon Cornelis van Hille Jr. was eveneens predikant en o.a. afgevaardigd naar de Nationale Synode van Dordrecht (1618-1619).
In het bijzonder moet Van Hille Sr. geëerd worden als schrijver van de 'Siecken Troost'.
Dit „zoo regt evangelische en bemoedigende geschrift" verscheen in 1571 te Norwich (Engeland). In de Ziekentroost probeert Ds. Van Hille de mens - met zijn zwakheden en ziekten - te verstaan vanuit de Schrift. Daarmee probeert hij deze mens een bijbels beeld van zichzelf te geven. Deze visie van Ds. Van Hille ligt dus geheel in de lijn van Calvijns zielzorg, waarover we in het vorige artikeltje schreven.
Dit geschrift is „in alle hoogachtinge geweest by aanzienlyken en geringen, geleerden en eenvouwigen, die zig in nood en doodsgevaar bevonden", aldus Ds. Te Water. In de laatste nacht voor de terechtstelling kon Johan van Oldenbarnevelt niet in slaap komen. Toen verzocht hij de Haagse predikant Hugo Beyerus voor hem wat uit de Ziekentroost te lezen.
Van Oldenbarnevelt verklaarde dat hij „in 'tzelve geloof onzer kerke, in dien Ziekentroost vervat, zoude sterven". Een soortgelijke bekentenis deed de raadpensionaris voor zijn gevangenschap aan de bekende Festut Hommius. In het vierde en vijfde artikeltje zullen we nog nader ingaan op de Ziekentroost.
Daar dit werkje geweldige bijval vindt, besluit Ds. Van Hille deze materie „tot veler simpelen en eenvoudiger troost" uit te breiden tot een boekje. Zo verschijnt in 1579 te Gent de Grote Ziekentroost: 'Den Siecken Troost / twelck is ene onderwysinge / vanden rechten Ghelooue / inden wech der salicheyt / om gewillichlijck te sterven'.
Ds. Van Hille voegt daaraan ook toe 'Den Cleenen Sieckentroost', sommige gebeden en liederen en een 'Christelick Sermoen vande gelucksalicheyt der ghener die in den Heere sterven'.
De schrijver is erg ingenomen met deze bewerking en uitbreiding. Hij had echter eens moeten weten hoe de navolgende geslachten ermee zouden leven! Dit uitgebreider werkje haalde het kerkboek niet en is zelfs goeddeels uit het zicht verloren. In het derde artikeltje zullen we daarom iets over de inhoud van dit boekje schrijven.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Saambinder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 28 november 1985

De Saambinder | 8 Pagina's

De Ziekentroost

Bekijk de hele uitgave van donderdag 28 november 1985

De Saambinder | 8 Pagina's