Ontmoetingen met christenen in Oekraïne

De twee witte touringcars van Van Vlastuin vallen na één dag Oekraïne al bijna niet meer op tussen de vieze zwarte auto’s en bussen in Zhitomir. Zigzag rijden oude Lada’s en busjes om de vele gaten in het asfalt heen. Het liefst zonder vaart te minderen, maar soms staan ze toch opeens op de rem. Opspattend water en dronken lijkende automobilisten zorgen ervoor dat fietsen onmogelijk is. Je reist hier met de auto, taxi, trolleybus of te voet. Kiev, met zijn mooie kathedralen, gouden koepels en vele Mc Donalds, geeft een vertekend beeld van Oekraïne. De rest van het land doet troosteloos aan. Langs de hoofdweg van Kiev naar Zhitomir staan kraampjes met knuffels, eucalyptusbladeren, bezems en potten champignons. Bij wegen zonder straatverlichting is de onderste helft van de boomstammen wit geschilderd.

Gastvrijheid
Samen met nog vijf anderen logeer ik bij een dochter van de dominee. Haar gezin telt negen kinderen, maar zes gasten erbij is geen enkel probleem. Wij slapen op de kamer van de ouders. Vader en moeder liggen met dekens op de banken in de woonkamer. Over gastvrijheid gesproken... Eten komen we ook niet te kort, want elke avond krijgen we een drie- of viergangenmenu met daarna een groot stuk taart bij de koffie. Allemaal zelfgemaakt. Een kenmerkend gerecht is aardappelsoep. ‘s Morgens genieten we van onze zelf meegebrachte Hollandse kaas.

Knielen in de kerk
De zondagse diensten worden simultaan vertaald door Katja en Ira. Via koptelefoons luisteren we naar de meerdere korte preken. Van de Russische taal kunnen we in de kerk weinig meer verstaan dan de woorden ‘amen’ en ‘halleluja’. De twee diensten duren elk ruim twee uur. Maar vanwege de afwisseling zingenluisteren en staan-zitten-knielen vliegt de tijd voorbij. Er wordt veel gezongen. Met de hele gemeente en door verschillende koren. Ook de Nederlandse studenten brengen ingestudeerde liederen ten gehore. In het Nederlands, Engels en Russisch. Dat wordt erg gewaardeerd.

Vleesmarkt
Het programma zit vol. Een jongerenavond met de jeugd uit de kerk, twee dagen in Kiev en een bezoek aan de christelijke basisschool. Daar mogen de pabo-studenten in het Nederlands lesgeven aan Russisch sprekende kinderen. Het bezoek aan de bazar in Zhitomir is de moeite waard. Men verkoopt daar onder andere bontmutsen en matroska’s. Een bijzondere ervaring is het bezoek aan de vleesmarkt: een grote hal vol hompen vlees, dode kippen, varkenskoppen, weegschalen en stevige slagers. Er wordt flink onderhandeld. In gedachten Vleesmarkt Het programma zit vol. Een jongerenavond met de jeugd uit de kerk, twee dagen in Kiev en een bezoek aan de christelijke basisschool. Daar mogen de pabo-studenten in het Nederlands lesgeven aan Russisch sprekende kinderen. Het bezoek aan de bazar in Zhitomir is de moeite waard. Men verkoopt daar onder andere bontmutsen en matroska’s. Een bijzondere ervaring is het bezoek aan de vleesmarkt: een grote hal vol hompen vlees, dode kippen, varkenskoppen, weegschalen en stevige slagers. Er wordt flink onderhandeld.

Tsjernobyl
Op dinsdag rijden we door de verlaten dorpen in de Tsjernobylzone. Veel huizen zijn ingestort. De natuur heeft er vrij spel. Op 26 april 1986 voltrok zich een nucleaire ramp in de kerncentrale van Tsjernobyl. Het gebied rond Tsjernobyl is na de ramp afgesloten vanwege de hoge radioactiviteit. Alleen de 76-jarige Anastasia met haar hond en twee koetjes is er altijd blijven wonen. Ze is te eigenwijs om naar de bewoonde wereld te verhuizen. Het is ieder jaar weer spannend of de Driestarleerlingen Anastasia zullen ontmoeten. De touringcars krijgen het zwaar te verduren. Dit pad is duidelijk niet gemaakt voor groot verkeer. Toch bereiken we de enige bewoonde woning in dit eenzame en verlaten gebied. „Ah... ze is niet thuis”, is de eerste uitroep in de bus. Maar ons wachten wordt beloond. Nog redelijk fief komt Anastasia aangelopen. Een hoofddoekje om haar hoofd en warme laarzen aan haar voeten. Haar huisje staat vol met iconen, heilige beelden. Het dak is ingezakt, maar Anastasia weigert te verhuizen. We zingen haar wat liederen toe en houden vervolgens twee minuten stilte om te denken aan de Tsjernobylslachtoffers. Deze twee minuten zeggen veel over het eenzame leven van deze vrouw: het is stil in dit gebied. Doodstil.

Afscheid
Tijdens de afscheidsdienst op woensdagavond worden de eerste verzen van Hebreeën 13 aangehaald, over de broederlijke liefde en de gastvrijheid. In dit land hebben we echte liefde ervaren. Jezelf wegcijferen en alles over hebben voor een ander, voor dé Ander. Een student leest tijdens de afscheidsdienst de verzen 34 t/m 36 uit Mattheüs 25 voor, waarin de Heere Jezus zegt: Ik was een vreemdeling en gij hebt Mij geherbergd. Tegen de gemeenteleden in Zhitomir zegt hij: „Jezus zegt: Als je dit aan een van mijn broeders hebt gedaan, dan heb je het aan Mij gedaan. En daarom is dit afscheid hopelijk niet definitief, maar wil ik zeggen: tot ziens.Want ik hoop dat we elkaar straks terugzien in de hemel. En daarom wens ik jullie de vrede van God toe!”

Voor de klas
Help! Waar zijn we aan begonnen! Hoe kunnen we ons nu verstaanbaar maken voor de klas in een vreemd land, waar ze onze taal niet spreken?! We kwamen tot de volgende conclusie:Wij kunnen hún taal niet spreken en dus moeten ze ónze taal maar leren spreken. Een lesje
Nederlands dan maar. Een geknoopte sjaal, twee pennen als voelsprieten en... Rupsje nooit genoeg is geboren. Ja, je moet toch roeien met de riemen die je hebt! Met armen, benen en geluid kom je een heel eind. Al zingend leren we de kinderen de dagen van de week aan. Schitterend, wat hebben wij genoten! De uitspraak van de kinderen en vervolgens onze
‘Russische’ uitspraak bracht komische tafereeltjes met zich mee. Maar glimmende oogjes doen je als juffrouw heel veel, daar wil je natuurlijk ook alles voor doen! Dus lezen we het prentenboek voor, ook al is het in het Nederlands. Uitleg daarbij is niet nodig, de kinderen begrijpen de onbekende Nederlandse woorden gewoon! De taalbarrière die wij voorzagen, is
nauwelijks aanwezig.Wij voelen wat de kinderen voelen, hoe het is om een vreemde taal te leren. Zo zie je maar dat leeftijden soms wegvallen, wanneer je iets onbekends moet leren. Kortom: ervaringen rijker!

Sarieke Hoepel(r) en Gerrieke Verrips(m)

EERBIED tegenover LOMPHEID
In Oekraïne bezochten we verschillende orthodoxe kerken. Zo zijn we bijvoorbeeld
in de Vladimirkathedraal in Kiev geweest. Dat was heel bijzonder want er begon net een dienst. De orthodoxe kerken kennen een strakke liturgie. De heiligen in de kerk werden
door de diverse priesters gezegend met wierook. De mensen die in de kerk stonden, kregen deze wierook ook naar zich toe, ze maakten een buiging en sloegen een kruis. Ook wij werden ‘gezegend’, maar we bleven star en stijf rechtop staan.
We zijn het niet eens met de manier waarop die mensen hun godsdienst bedrijven. Het is heel veel vormendienst. Maar toch sprak mij één aspect uit hun dienst wel aan. En dat is de
eerbied waarmee de mensen zo’n dienst bijwonen; ze zijn er helemaal bij betrokken. Ze beseffen heel goed dat ze in een heilig gebouw zijn. Ze luisterden heel aandachtig naar de priester en voor de diverse heiligen in de kerk bleven ze even staan en prevelden een
gebedje. Tijdens de dienst in een nonnenklooster liep ik rond met mijn handen in m’n zakken. Op een gegeven moment trok een non mijn handen uit m’n zakken, want dat straalde geen
eerbied uit!
Hier valt een les uit te trekken voor alle kerken in ons land. In onze kerken spreekt soms de reformatorische lompheid meer dan de eerbied. Hoevelen gebruiken Gods Heilig Woord niet als een kussentje om het been tegen de bank te kunnen zetten? Hoevelen vallen niet in slaap? Hoevelen draaien bij het uitgaan van de kerk niet alvast een sjekkie? Hoevelen...? Vul het zelf maar in. Hoevelen komen er met ware eerbied in de kerk?

Adrian Romijn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen