Een leerzaam boekje

Geschriften, afkomstig uit de begintijd van de reformatie, zijn altijd dé moeite waard om te onderzoeken. Van alle zijden wordt immers beweerd, dat de oude hervormde leer onder de liefhebbers van de oude waarheid niet of nauwelijks meer gevonden zou worden. Met belangstelling lazen we daarom een boekje, getiteld: „Twee geschriften uit de begintijd van de Gereformeerde Kerk in Nederland." Op grond van de titel zou kunnen worden veronderstelt, dat ze uit de eerste tijd van de Doleantie stammen, doch ze zijn van veel oudere datum, namelijk uit de begintijd van de Reformatie in onze gewesten. Het ene geschriftje heet „Een torte undersouckinghe des gheloofs" en het andere „Corte belijdinghe , des gheloofs." Ze zijn beide in facsimiledruk in het boekje opgenomen. Prof. dr. D. Nauta liet ér een brede toelichting aan voorafgaan.

Genoemde geschriften zijn oorspronkelijk te Emden verschenen, de „undersouckinghe" in 1555 en de , .belijdinghe" in 1566. Ze zijn echter geheel verschillend van opzet en inhoud en er bestaat dan ook geen onderling verband tussen de beide uitgaven.

Het eerste., geschriftje was inzonderheid be­ doeld voor de jongeren, of, in elk geval, voor degenen die tot de gemeente en tot het Heilig Avondmaal wensten te worden toegelaten. De titel wijst daar reeds op. De schrijver was de predikant Marten Micron (de Kleine), die de nederduitse vluchtelingengemeente te Londen diende en later met deze gemeente naar de omgeving van het duitse Emden vluchtte. De afzonderlijke uitgave is waarschijnlijk in het licht gegeven, om de bij de gemeente in gebruik zijnde manier om voor de dienaren der gemeente een getuigenis van het geloof af te leggen, meer algemeen bekend te maken, om daarmee ook andere gemeenten van nut te zijn. De opsteller heeft de uitgave niet lang

overleefd. In het jaar 1559 stierf hij in het bij Efflden gelegen plaatsje Norden aan de pestziekte.

De aard van het werkje is zodanig, dat het duidelijk niet als een soort catechismus dienst moest doen. Het diende om, zoals reeds gezegd, diegenen te onderzoeken, die zich bij de gemeente wilden voegen. De plechtigheid van dit onderzoek vond plaats des namiddags na de predikatie, zoals Micron in zijn „Christelijke ordinanties" verhaalt. De „undersouckinghe" bevat onder andere de Wet des Heeren, de geloofsbelijdenis en het Onze Vader, met een korte uitleg daarvan, voorgesteld in vraag en antwoord. Naar men zegt iï in onze Heidelbergse Catechismus invloed van dit geschriftje aan te wijzen.

Wat we betreuren, is, dat Prof. Nauta de opmerking maakt: „Het is in allerlei opzicht verouderd en achterhaald." Achterhaald betekent toch zoveel als: onjuist gebleken. Voor degene echter, die niet meeloopt met allerlei wind van leer, is deze „corte undersouckinghe" nog steeds geheel overeenkomstig de waarheid. Het versterkt ons alleen maar in de overtuiging, dat het zo gesmade bevindelijke christendom door Gods genade nog bij die waarheid is gebleven.

Het tweede werkje, de „corte belijdinghe", is geheel anders van karakter. Het is weliswaar een belijdenis des geloofs, maar ook mede bedoeld als een onderwijzing in de zuivere leer en een waarschuwing tegen de roomse dwalingen. Ook wordt erin gewaarschuwd tegen de rooms-katholieke geestelijken. Het draagt geen officieel kerkeUjk stempel, maar schijnt toch in groten getale, vooral in de zuidelijke nederlanden, verspreid te zijn. Het wekte van roomse zijde scherpe reacties op, getuige een drietal geschriften, die ertegen zijn uitgekomen.

Prof. Nauta spreekt als zijn vermoeden uit, dat Mamix van Sint ^degonde de auteur van de „corte belijdinghe" is, omdat er overeenkomsten zijn met diens „Biencorf." Het is in elk geval iemand geweest met een grote kennis van zaken. Gaarne wensen we dit boekje in handen van allen, die belang stellen in de oude leer der hervorming. De geschriften zelf zijn in oud-hollandse druk, maar dit moet toch geen bezwaar zijn. Onze jeugd moet zoveel leren in onze dagen en dat gaat ze goed af. Dan moet het ook mogelijk zijn het oud-hollands te leren. Daardoor wordt een schat van geschriften van oude schrijvers voor ons toegankelijk. Ik heb wel eens gelezen, dat als ten tijde van de hervorming iemand door God werd bekeerd, hij dan leerde lezen, om Gods Woord te kunnen onderzoeken. En zo is het ook nu: als de liefde er is, zal de druk geen bezwaar zijn. Het boekje is verschenen bij Buijten en Schipperheijn te Amsterdam en kost ƒ 4, 90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen