De voorbereiding van Koniningedag 1994

De bedoeling was dat hij de organisatie van Koninginnedag 'erbij' zou doen, met hulp van twee mensen. Maar na 6 januari, de dag waarop het bericht kwam dat de Koningin haar verjaardag in Emmeloord zou meevieren, werd al snel duidelijk dat hij er full-time mee aan de slag moest gaan. Half januari is hij van zijn andere werkzaamheden vrijgesteld. En dus besteedde drs. J.E Harryvan, chef economische zaken, public relations en voorlichting, de laatste maanden al zijn werkdagen aan wat men in Emmeloord als "een unieke promotie" van de grootste landgemeente van Nederland beschouwt: de anderhalf uur die Hare Majesteit er doorbrengt. „Je moet een totaalprogramma aanbieden", zegt Harryvan in de taal van de moderne ambtenaar, „dat niet na het bezoek van de Koningin als een nachtkaars uitgaat." Het zwaartepunt ligt op de presentatie van de sterke kanten van Emmeloord en de tien groendorpen. Omdat het voor de Vorstin onmogelijk is tien groendorpen te bezoeken, komen de dorpen naar het centrum. Emmeloord profileert zich met "ruimte" en "hoogwaardige agrarische technologie". Dat is volgens Harryvan ook „de pay-off in de totale city-marketing campagne."

Evenwicht
Voor historicus Harryvan is dit het grootste evenement dat hij ooit heeft georganiseerd. „Wij spreken zelf van drie Koninginnedagen. De eerste is van tien uur tot half twaalf. In die tijd moet je de Vorstin een vlekkeloos programma aanbieden. Als tweede Koninginnedag beschouwen we de twee uur dat we op de televisie zijn. Het programma loopt synchroon met de rondgang van de Koningin, maar geeft toch een heel andere uitstraling naar het tv-kijkend publiekje moet heel nadrukkelijk uitgaan van het visuele aspect. De derde Koninginnedag is bestemd voor het toestromend publiek en voor onze eigen bevolking. Er wonen 40.000 mensen in onze gemeente en we verwachten 10- a 15.000 bezoekers. Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat moeten we allerlei festiviteiten en concerten organiseren. Het is een voortdurend TERDEGE 20 april 1994 zoeken naar evenwicht. Wat wil de Koningin en hoe presenteren wij dat naar buiten toe. Juist omdat er zoveel instanties en personen bij betrokken zijn, is het een heel complex puzzel- Als het plan definitief is, zal ongetwijfeld de vraag rijzen: waarom heeft dat nu ruim drie maanden geduurd? „Wat uiteindelijk op papier staat, is het zevende of achtste concept van het draaiboek. We zitten nu in de fase van het zesde concept", zegt drs. Harryvan in het "zenuwcentrum", een dag nadat de Koningin de vijfde versie heeft afgekeurd.

De Koningin beslist
Waarom zoveel versies? „We zijn begonnen met brainstormen", legt Harryvan uit. „Wat wil je waar hebben. Toen bleek dat het beveiligingsaspect niet voldoende was. Bij het tweede draaiboek was niet genoeg rekening gehouden met het publiek. Een paar jaar geleden schijnt dat in Rotterdam verkeerd te zijn gegaan. De mensen wilden de Koningin van dichtbij zien en klommen over de hekken. Voor de beveiliging was dat een groot probleem. De derde versie gaf de televisieploeg van de NOS en de persfotografen in het kielzog van de Koningin niet genoeg ruimte en mogelijkheden. Met het vierde concept dachten we een mix gevonden te hebben, waarmee iedereen die dag goed kan werken. Niettemin was een vijfde versie nodig, die onzes inziens aan een heleboel aspecten voldeed. Alleen de Koningin zélf vond dat ze te veel evenementen zou moeten aflopen. Ze wil minder activiteiten bijwonen. Wij waren ervan uitgegaan dat de Koningin ergens langs loopt, even kijkt en verder gaat. Maar de Vorstin vindt: „Als ik ergens langs loop, wil ik de gelegenheid èn de mogelijkheid hebben iemand een hand te geven en een praatje te maken." Als we dat allemaal in ons vorige draaiboek hadden moeten opnemen, was het een bezoek van iets meer dan anderhalf uur geworden", lacht Harryvan. Om er dan ernstig aan toe te voegen: „En de Koningin is natuurlijk degene die in principe alles bepaalt."

Schrappen en snijden
„Overleg met de Koningin gaat via het hof', vervolgt Harryvan. „De hofdame en de adjudant vertegenwoordigen Hare Majesteit bij onze besprekingen hier op het gemeentehuis. Zij nemen stukken mee en wij sturen regelmatig draaiboeken op. Wanneer het programma redelijk is uitgekristalliseerd, neemt de Koningin er kennis van en komt ze met haar opmerkingen. Nou, die fase hebben we gisteren afgesloten. Het betekent dat we weer aan de gang kunnen en binnen een dag of acht een nieuw draaiboek naar het hof kunnen sturen. Als we weten te schrappen en te snijden, is een verkorte versie in principe akkoord. Het wil niet zeggen dat we overal een minuutje van afknabbelen, hoor. We gaan echt activiteiten schrappen. Er moeten keuzes gemaakt worden." Harryvan wil wel een paar attracties verklappen. „Na de protocollaire ontvangst in het gemeentehuis begint het officiële programma. Er zijn activiteiten in spelvorm, onder andere een aardappelrace. Het zwaartepunt valt op de presentatie van bloembollen, glastuinbouw en high-tech. Nee, Emmeloord heeft geen klederdrachten. Door inpoldering viel de Noordoostpolder droog. De bewoners komen uit heel Nederland naar dit nieuwe land. Vandaar dat er nogal veel historische verenigingen zijn, want iedereen neemt zijn eigen cultuur mee. We denken aan een tableau vivant, een stukje wordingsgeschiedenis, met personen en gereedschappen van vroeger."

Normaal en extra
De poldertoren, een zestig meter hoge watertoren in eht centrum, zal de dagen voor en na Koninginnedag door studenten van de Rietveldacademie worden 'aangekleed'. Gerrit Th. Rietveld (1884-1964) was een van de acht architecten van de polder. Met name het dorp Nagele, waar alleen huizen met platte daken worden gebouwd, is direct op zijn tekentafel ontstaan. „We organiseren een 'normale' Koninginnedag, al gebeuren er extra dingen", vat Harryvan samen. Het eerste is trouwens de uitdrukkelijke wens van Hare Majesteit. Een van de uitspraken van het hof is: „Zou u dit ook doen als het een gewone Koninginnedag was?" Daarmee wil de Vorstin voorkomen dat het een opgeklopt feest wordt of dat in 1995 een gemeente extra in de bus moet blazen om het voorgaande jaar minimaal te evenaren." Daar is toch al sprake van, zo blijkt, want het organiseren van een feestelijke Koninginnedag met koninklijke familie kost tussen de anderhalf en drie ton. „Een aanslag op de reserve", zegt Harryvan zuinig. Veel extra geld gaat ziten in de beveilmiging, tribune, dranghekken en het omleiden van de drie buslijnen. Hij ontkomt er niet aan soms persoonlijke belangen of die van verenigingen aan te tasten. „Het is belangrijk dat positief naar voren te brengen", klinkt het diplomatiek. Harryvan hecht ook erg aan de eigen beveilibevolking. „Dat zijn de mensen met wie je na 30 april weer door dezelfde deur moet, die je tegenkomt bij het boodschappen doen, een concert of bij je dagelijkse bezigheden." Verder vormen het opknappen van diverse punten in het centrum, extra onderhoudswerkzaamheden en extra versieringen een aanslag op het budget. Maar de komst van de Koningin heeft voor Emmeloord natuurlijk ook voordelen. Echte tegenstanders van het koninklijk bezoek waren er niet. Alle partijen, inclusief-sinds de laatste verkiezingen- het eerste en enige Groen-Linksraadslid zijn unaniem van mening dat dit "een bijzonder feest" is. Harryvan: „De fractievoorzitters hebben direct een budget beschikbaar gesteld. We voeren regulier overleg en leggen na afloop verantwoording af.`

Boottochtje
Zo mogelijk nog positievere geluiden klinken op Urk. Hoewel de spanning van de naderende Koninginnedag ook hier flink voelbaar is, laat J. Brands, medewerker welzijn en onderwijs van de gemeente, zich niet uit het lood slaan. Vastberaden zegt hij: ,Je moet proberen een zo realistisch mogelijk tijdschema te maken, van tevoren af te wegen hoelang een bepaalde activiteit in beslag neemt, tien minuten, twaalf?" In afwijking van 'Emmeloord' doen de ambtenaren op Urk de organisatie naast hun gewone dagtaak. Hoeveel manuren daarmee gemoeid zijn, weet Brands niet, „maar het zijn er heel veel." Half januari is een organisatiecomité in het leven geroepen, waarvan behalve hij deel uitmaken: twee leden van de Oranjevereniging, de burgemeester, de gemeentesecretaris, de chef van de afdeling welzijnszorg en onderwijs en iemand van de rijkspolitie ter plaatse. Brands: „We zijn begonnen met het uitstippelen van de route." Dat blijkt op zich al een gigantische klus te zijn, want behalve een wandeling door het oude dorp vermeldt het draaiboek een bezoek aan een visserijpaviljoen -de Urker visafslag is de grootste van het continent-, een klederdrachtshow en een boottochtje door de haven. „Daarmee winnen we tijd", zegt Brands, „omdat we dan een bepaald stuk niet hoeven te lopen."

Spontaniteit
In de koninklijke route zijn ook twee kerken opgenomen. Van de 14.000 inwoners is 90% kerkelijk meelevend. Omdat de Urker graag mag zingen -de manifestatie op Hemelvaartsdag geniet zelfs internationale faam-, verzorgen koren en muziekverenigingen optredens. Vredesduiven worden losgelaten, omlijst door zang van het kleinste Urker koortje. De coördinatie van spelletjes voor en door kinderen gebeurt door de Oranjevereniging in overleg met de schoolhoofden. Op Urk past men de activiteiten van gewone Koninginnedagen zo veel mogelijk aan. Een voorbeeld: de aubade die anders 's morgens om tien uur voor het gemeentehuis uit duizenden kinderkelen klinkt, vormt nu de zanghulde ter afsluiting van het koninklijk bezoek. Om twaalf uur arriveert de Koningin per hofbus en zij vertrekt om half twee per helicopter. Tijdens haar verblijf op Urk stapt zij in "een alternatief vervoermiddel", dat nog een verrassing moet blijven. Hoewel ook op Urk elke minuut telt, weigert men elke spontaniteit uit te bannen. „Mensen willen de Koningin bloemen of een cadeautje aanbieden. Dat moet kunnen", volgens Brands. Je weet toch niet alles van tevoren, zegt hij laconiek. „Toen de Koningin hier in 1988 kwam om een visverwerkingsbedrijf te bezoeken, kon de hofauto op een gegeven moment niet verder rijden. Het was een doordeweekse dag, maar het zag zwart van de mensen. Dat tekent de Oranjegezindheid. De Koningin is uitgestapt en lopend naar het gemeentehuis gegaan."

Hotels volgeboekt
Urk verwacht op Koninginnedag 30- a 40.000 bezoekers. Daar moeten voorzieningen voor worden getroffen. De kosten voor het koninklijk bezoek zijn begroot op een ton. Daar staat tegenover dat ondernemend Urk er wel bij vaart. „Een dag nadat bekend werd dat de Koningin hier zou komen, waren alle hotels en pensions vol geboekt", zegt Brands veelbetekenend. Emmeloord en Urk blijken de meningen en stemmingen van de monarchie welhaast perfect weer te geven. De heren Harryvan en Brands ondergaan de organisatie dan ook als een spannende, doch eervolle bezigheid. „Wanneer krijg je ooit weer zo'n kans de provincie Flevoland aan Vorstin en volk te presenteren?"

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen