Functionerings- en beoordelingsgesprekken

steeds meer komt men in onderwijskringen termen tegen als functioneringsgesprek en beoordelingsgesprek. Deze woorden zijn niet in het onderwijs bedacht, maar komen uit het bedrijfsleven. Het is dan ook niet verwonderlijk, dat personeel van een onderwijsinstelling soms wat wantrouwend hier tegenover staat. "Doe ik het niet goed soms? " "Ik heb toch geen problemen? ' "Is het een voorbode van ontslag, wanneer ik word uitgenodigd voor een functioneringsgesprek? "

Het is goed wat meer duidelijkheid te geven over dit soort gesprekken om de onzekerheid hierover weg te nemen.

Oorzaken

Functionerings- en beoordelingsgesprekken zijn een duidelijk gevolg van de steeds verder gaande deregulering en decentralisering van het onderwijs. Besturen van onderwijsinstellingen zijn door deze tendensen meer dan voorheen werkgever geworden. Natuurlijk waren zij dat juridisch gezien altijd al, maar een bestuur kon door de veelheid van regels weinig eigen beleid voeren. Behalve bij benoeming en ontslag was er voor besturen niet veel speelruimte om personeelsbeleid te maken. Gebieden als taakbelasting, beloningsdifferentiatie, functiedifferentiatie bleven niet zelden buiten beeld. Wanneer men de regels uit Zoetermeer goed uitvoerde, kon men zich als bestuurder goed werkgever wanen. Nu scholen geconfronteerd worden met lumpsum-bekostiging, FBS en dat soort zaken, kan men niet meer volstaan met het alleen maar uitvoeren van de regels. Er wordt nadrukkelijk om beleid gevraagd, niet alleen vanuit de overheid, ook vanuit personeelsorganisaties. Functionerings- en beoordelingsgesprekken vormen voor de directie van een onderwijsinstelling mede een middel om een fundament te leggen onder een goed onderwijs- en personeelsbeleid.

Verschillen

Er moet vooraf duidelijk verschil gemaakt worden tussen functioneringsgesprekken en beoordelingsgesprekken.

Allereerst de definities:

Een functioneringsgesprek is een regelmatig terugkerend gesprek tussen een leidinggevende en zijn medewerker over het werk, de werksfeer, de werkuitvoering en de werkomstandigheden. Een beoordelingsgesprek is een regelmatig terugkerend gesprek tussen een leidinggevende en zijn medewerker over de kwaliteit van het werk van de medewerker als basis voor flexibele beloningen.

Het functioneringsgesprek Is derhalve een instrument, dat de leidinggevende helpt bij het vervullen van zijn leidinggevende taak. Hij en zijn medewerker besteden daarin regelmatig en systematisch aandacht aan het werk en komen in overleg tot afspraken over gesignaleerde belemmerende en bevorderende factoren in het werk. Er is dus duidelijk sprake van tweerichtingsverkeer Het is een tweezijdig gesprek op basis van gelijkwaardigheid. Niet alleen de kwaliteit van het werk komt ter tafel, ook, en vooral, de bevrediging, die de werknemer aan het werk ontleent. Dit hangt namelijk nauw samen met de kwaliteit ervan.

Voor de werknemer is het dan ook een middel om zich vrijelijk te uiten over de belemmeringen, die hij ervaart om tot die bevrediging te geraken. En juist dit laatste impliceert, dat aan de zorgvuldigheid van de leidinggevende met de zaken die boven komen de hoogste eisen mogen worden gesteld. De verslagen van deze gesprekken worden dan ook door beide gesprekspartners vastgesteld. Ze mogen niet blijven slingeren. De leidinggevende mag en moet de signalen, die hij in de functioneringsgesprekken krijgt wel gebruiken, ook naar zijn superieuren, maar nooit in de zin van: "Pieterse zei me onlangs in een functioneringsgesprek, dat.." Ook de werknemer zal met de resultaten van de gesprekken kies moeten omgaan. Wanneer hij vindt, dat aan zijn suggesties, gedaan in het functioneringsgesprek, te weinig gevolg wordt gegeven, zal hij dat onder vier ogen bij de betrokken leidinggevende moeten ventileren en niet bij collega's. Wanneer op deze manier van beide zijden met functioneringsgesprekken wordt omgegaan, kan dat voor de individuele werknemer, de individuele leidinggevende, maar ook voor de hele organisatie of de betrokken afdeling ervan bijzonder heilzaam zijn.

Flexibel belonen

Het beoordelingsgesprek is een basis voor flexibele beloningen. Daarbij moet niet altijd gedacht

worden aan geld, hoewel in caoonderhandelingen steeds nadrukkelijker gesproken wordt over ook financieel flexibele beloningen (het toekennen van toelagen, het toekennen van extra periodieken of het inhouden van een periodiek).

Er zijn ook andere manieren om te belonen. Denk aan het toedelen van bepaalde 'populaire' taken of het in staat gesteld worden bepaalde cursussen te volgen.

Wel is duidelijk, dat het houden van beoordelingsgesprekken alleen zin heeft, als met de uitkomsten ervan iets gedaan kan worden. Dit impliceert een beleid op flexibel belonen. Bij de meeste scholen zal dat nog in de kinderschoenen staan, of misschien zelfs dat niet eens.

Dit neemt niet weg, dat bij het toepassen van disciplinaire maatregelen niet zelden als eis gesteld wordt, dat er beoordelingsgesprekken geweest zijn, aan de hand waarvan men kan aantonen, dat de grond voor de disciplinaire maatregel, al door de leidinggevende in een eerder stadium is besproken met de betrokken medewerker Dit geldt vooral, wanneer het gaat over ontslag door disfunctioneren.

Op en rij

Tenslotte zet ik nog even de verschillen - en die zijn essentieel! - tussen een functioneringsgesprek en een beoordelingsgesprek op een rij:

Functioneringsgesprek

* accent op gesprek * evaluerend van karakter * gericht op de toekomst * leidinggevende is begeleider * werknemer is actief * tweezijdig gesprek

Beoordelingsgesprek

* accent op meetresultaat * waarderend van karakter * gericht op het verleden * leidinggevende is beoordelaa * werknemer is passief * eenzijdig gesprek

K. Jansen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen