KERK EN KERKRECHT

Om in alle kerken, van de steden zowel als van het platteland, alle jaar visitatie te doen en toe te zien of de leraars, kerkeraden en schoolmeesters hun ambt trouwelijk waarnemen, bij de zuiverheid der leer verblijven, de aangenomen orde in alles onderhouden, en de stichting der gemeente, mitsgaders de jonge jeugd naar behoren, zoveel hun mogelijk is, met woorden en werken bevorderen.

DE WIJZE DER VISITATIE

De dag en het uur der kerkvisitatie moet tevoren aan de gemeente bekend gemaakt worden. Dit is nodig opdat het doel van de visitatie bereikt zal worden, namelijk dat ook de gemeente er bij betrokken wordt.

Aanvankelijk was het wel de gewoonte dat in veel gemeenten door de kerkeraad alle mansleden in het kerkgebouw werden samengeroepen om de visitatoren in de gelegenheid te stellen ook een onderzoek in te stellen naar de gehele toestand van het kerkelijk leven.

Gemeenteleden die in oppositie waren, konden dan vermaand en bestraft worden, in geschillen tussen kerkeraad en gemeenteleden kon bemiddeld worden, alsmede ook in geschillen tussen de gemeenteleden onderling. Hoewel deze wijze is verdwenen, is toch het beginsel gebleven, dat de kerkvisitatie moet geschieden op een manier waarbij het kontakt met de gemeenteleden mogelijk moet blijven. De leden der gemeente zijn als leden van het lichaam van Christus geroepen mee te beoordelen of de ambtsdragers handelen naar het Woord van Christus. Daarom moeten zij gelegenheid hebben om eventuele bezwaren, moeilijkheden, geschillen met de visitatoren te kunnen bespreken.

Rutgers in zijn „Kerkelijke Adviezen" (deel I, blz. 309) wijst er echter op dat deze bespreking met de visitatoren geheel iets anders is dan formeel inbrengen van klachten of aanklachten bij kerkelijke vergaderingen, en 't geen juist bijzonder geschikt is om zulke formele kerkelijke procedures, die doorgaans veel schade doen aan het geestelijk leven, te voorkomen. Wel hebben de visitatoren te voren te onderzoeken of de klager eerst pogingen aangewend heeft om met de betrokken persoon of kerkeraad de bezwaren uit de weg te ruimen. Is dit niet zo dan moet eerst dit verzuim hersteld worden, voordat de visitatoren zich met de zaak inlaten. Zo ja, en is de poging echter mislukt, dan kunnen de visitatoren alsnog proberen de partijen te verzoenen. Wel moet daarbij duidelijk voor ogen gehouden worden, dat visitatoren niet mogen optreden als een soort superintendenten of als een kerkelijk bestuur. Ze hebben ais deputaten van de classis alleen het recht van advies en niet van beslissing.

Anderzijds kan toch door de adviezen en de vermaningen van de visitatoren, en deze moeten steeds met wijsheid en onpartijdigheid gegeven worden, een grote invloed uitgeoefend worden ten goede. Er kan een heilzame werking van uitgaan om de vrede en de liefde onderling te bevorderen. Juist hierom spreekt dan ook art. 44 dat: „De oudste, ervarenste en geschiktste" predikanten gekozen moeten worden.

Als de visitatie plaats vindt, moeten de leden van de kerkeraad aanwezig zijn. Het karakter van deze vergadering is een vergadering van de kerkeraad met de deputaten van de classis. De voorzitter van de kerkeraad heeft de leiding, hij opent de vergadering en geeft daarna de visitatoren gelegenheid om hun werk te doen. Zij mogen dan in hun werk niet verhinderd worden.

In buitengewone gevallen, als er een zeer ernstige situatie in een gemeente ontstaan is, kan de classis het wenselijk achten, dat er een buitengewone kerkvisitatie wordt gehouden. Dan neemt de classis de leiding om met de kerkeraad te onderhandelen en de kerkeraad heeft dan gehoor te geven aan de leiding der classis. Dit moet echter wel uiterste noodzaak zijn en ook dan moet men steeds bedenken dat het niet mag zijn om heerschappij te voeren over het erfdeel des Heeren. Het behoud van de gemeente moet het doel en oogmerk zijn en de elementaire beginselen van het Geref. kerkrecht mogen niet geschonden worden. Geen drijven of doordrukken van één of enkele personen op de classis mag de oorzaak zijn om zulk een buitengewone kerkvisitatie te houde^. Dan is het nadeel meestal groter dan het voordeel, ook als de broederlijke geest ontbreekt. Het huidige „geval Arnhem" in de Chr. Geref. Kerken is een teken aan de wand, een baken in zee om te waarschuwen dat men van boven af de rechten van de plaatselijke gemeenten niet opzij moet drukken. De Synode van Groningen 1603 bepaalde: de visitatoren zullen in het bijzonder ondervragen hoe het met de pastor, desgelijks met de kerkeraad inzake de kerk gesteld is, zonder de een of de ander zoeken te beschamen of in zijn autoriteit aan te tasten.

's Gravenhage

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen