Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

BOEKBESPREKING

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

BOEKBESPREKING

MIDDELEEUWSE BOUWKUNST

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Ze staan er nog de oude Friese kerken. Hun zadeldaktorens en spitsen bepalen' het karakter van het Friese land en zijn er niet uit weg te denken. In hun vorm doen ze denken aan de soberheid van de vroege christenheid, die na officiële erkenning als staatsgodsdienst hun eerste kerkgebouwen, de basilica, bouwden in de soberste vorm. Deze basilica bestonden' uit een middenstuk (=. middenschip), omgeven dooi-twee zuilenrijen, met aan werszijden twee smalle zijschepen. Typisch is ook dat er weinig ramen werden aangebracht.

Men verdeelt de kunst van de middeleeuwen na de kerkbouw van de vroege christenen in romaanse en gotische stijl. De eerste loopt tot in de twaalfde eeuw, daarna begint de gotiek. De romaanse kerkelijke bouwkunst komt tot volledige ontplooiing door het gebruik van een stenen' overwelving voor de hoofdruimte van het kerkgebouw. De plattegrond van de romaanse kerk heeft gewoonlijk een duidelijke kruisvorm en is mede ontstaan door de romaanse burchtenbouw waaraan het massieve karakter ontleend is. De bekende tufstenen romaanse kerkjes zijn alle éénbeukig, zij bleven echter slechts gedeeltelijk bewaard. Friesland bezit de meest zuivere romaanse kerkjes in bak-en tufsteen.

In het boekje „Langs oude friese kerken" vindt men van vele van deze en andere kerken een globale oriënterende beschrijving. De Friese kerken zijn in deze gids verdeeld over een zestal routes die op kaartjes zijn aangegeven. Bij het uitzetten van de routes is naar een evenwichtige verdeling van belangrijke en minder belangrijke kerken over de zes trajecten gestreefd.

Na iedere routebeschrijving volgen' zestien pagina's foto's van de in de route genoemde kerken. In een aantal gevallen zijn vergelijkende foto's opgenomen b.v.: binnen-en buitenzijde van een kerk (Kollum), overzicht en detail (Engwierumj. Jammer dat in deze uitgave weinig wordt gezegd over de Friese kerkbouw in het algemeen en de achtergronden' van de romaanse en romano-gotische bouwkunst. Daarover vindt men meer in o.a. „Vroomheid in hout en steen" (B.B.B.); „Kunstreisboek van Nederland" (Van Kampen) en Van Gelder: „Gids voor de Nederlandse kunst" (prisma 500).

Tenslotte moet ernog gewezen worden dat de Stichting Alde Fryske Tsjerken onder het motto „Laat ze niet verloren gaan" vele kerken, die dreigen te verdwijnen, overneemt, en ze na restauratie als bedehuis laat funktioneren of ze een andere bestemming geeft.

Drs. H. Steensma: „Langs oude groninger kerken"'. Uitgave onder auspiciën van de Stichting Oude Groninger kerken bij Bosch en Keuning N.V., Baarn, 159 pag. ingenaaid, prijs ƒ 8, 50.

Overal ziet U ze staan in het wijde Groninger land, de oude Groninger kerken. Ze bepalen het landsschapsbeeld, geven een eigen karakter aan hun dorp en boeien door bouw-en schilderkunst. In hun uiterlijk zijn'ze door de buiten aangebrachte steunberen vaak ruiger dan de Friese kerken. De steunberen zijn één van de uiterlijke kenmerken van de gotische kerken.

Deze gotische vormen deden in de' Lage Landen hun eerste intree in Vlaanderen. De overgangsvormen tussen de romaanse en gotische stijlen zijn in Groningert

duidelijk waarneembaar, in het geheel van de Nederlandse kerkbouw in de Middeleeuwen neemt Groningen een unieke plaats in door de grote concentratie van de romano-gotiek. Een bouwstijl met rijke muur versieringen, fraai gevormde gewelven, en vele schilderingen. We zien dat het koepelvormig kruisgewelf werd vervangen' door de omhoogstrevende boog waardoor de gewelven lichter en ruimer worden.

Over al deze kerkert vertelt ons „Langs oude groninger kerken". Ook dit bosk is vooral bedoeld voor hen die zelf de provincie intrekken, maar geeft ook een schat aan informatie voor de liefhebber van de middeleeuwse kerkelijke kunst in ons land. Vele deelnemers aan de jeugdkampen te Roden zullen zich het prachtige kerkje te Miawolde herinneren. Deze uit de 12e eeuw daterende kerk wordt uitvoerig beschreven'. Van het interieur zijn ook enkele foto's opgenomen o.a.: de grote marmeren graftombe, in 1665 vervaardigd door Rombout Verhulst; de prachtig gesneden preekstoel uit 1711; de panelen, gesierd met de vier evangelisten en hun symbolen. Op de hoeken ervan staan de figuren van Voorzichtigheid, Gerechtigheid, Liefde, Hoop, Geloof en Standvastigheid.

De indeling van deze gids is hetzelfde als in het boekje over de Friese kerken. Hetzelfde 'bezwaar geldt ook hier: te weinig algemene achtergrondinformatie. Daar staat echter een zeer gedetailleerde beschrijving van de plaatselijke kerken tegertover. Onmisbare gidsen bij het bezoeken van de kerkelijke bouwkunst in eigen land; daarnaast in samenhang met de reeds eerder genoemde werkjes én dit themanummer goed bruikbaar bij een onderwerp over kerkbouw op de jeugdvereniging.

J. H. Mauritz,

Dit artikel werd u aangeboden door: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 15 september 1972

Daniel | 24 Pagina's

BOEKBESPREKING

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 15 september 1972

Daniel | 24 Pagina's