Het voor en tegen van kindernevendiensten

KLEINE KRONIEK

Ze komen niet veelvuldig voor in de kerkelijke kringen waarin de lezers van het Gereformeerd Weekblad verkeren: kinder(neven)diensten. Dat lijkt mij echter geen reden om ons niet te bezinnen op de argumenten pro en contra zulke nevendiensten. We kunnen toch niet volstaan met zonder meer te stellen dat we erop tegen zijn en dat het nu eenmaal in onze gemeente nooit zo is geweest. Een goed voorbeeld van evenwichtige beoordeling trof ik aan , , Bij de Tijd" van december. Jetze J. D. Baas schrijft allereerst over de praktijk:

„Met een aantal mensen uit andere kerkgenootschappen sprak ik over hun ervaringen met de zogenaamde kinder(neven)diensten.

In veel kerken waar deze kinderdiensten worden gehouden, zijn het eigenlijk geen aparte , , kerk"diensten. Bij de mensen met wie ik daarover contact heb gehad, ging het aldoor over een gewone kerkdienst voor kinderen en volwassenen. Alleen tijdens de preek gaan de kinderen naar een apart zaaltje waar de preek in eenvoudige woorden wordt vertaalt. Meestal wordt daarbij ook nog een lied aangeleerd en verwerkingsmateriaal aangeboden: een kleurplaat of een vragenblad. Op het signaal van de koster dat de preek voorbij is, gaat men weer terug naar de kerkzaal. Over het algemeen is men zeer tevreden over de gang van zaken. In geen van de bovengenoemde gevallen is er sprake van twaalfjarigen die niet meer naar de gewone kerk willen, of zoiets. En van het opheffen van de kinderdiensten was helemaal niets bekend. , , Zo doorgaan", was het devies.”

Samen onder het ene Woord?

Vervolgens noemt Baas het argument dat het vaakst wordt gebezigd contra kindernevendiensten.

„Eén van de argumenten tegen de kinderdienst is dat we de kinderen, op het moment dat ze uit de dienst gaan, onder het ene Woord vandaan halen. God spreekt zijn Woord tot de ongedeelde gemeente. Als we die gemeente uit elkaar gaan halen in allerlei groepen is de eenheid niet meer zichtbaar. De kinderen horen er gewoon helemaal bij! Als we de kinderen door de kinderdiensten bij de preek vandaan houden, zouden ze de indruk kunnen krijgen dat het Woord vooral voor volwassenen is. En niet voor hen.

Daar tegenover kun je dan weer aanvoeren dat het Woord dat door de dominee bediend wordt, op een eenvoudige wijze wordt uitgelegd aan kinderen. Is dat dan minder? Steken ze er zo juist niet meer van op dan wanneer ze in de kerk wat zitten te tekenen of te draaien? Leren we ze zo juist niet luisteren naar het Woord? Daar wordt dan toch net zo goed het Woord bediend, alleen op een aangepast niveau.

Bovendien, bij de zegengroet, de wet, de bijbellezing en de zegen aan het einde van de dienst, is het toch wel weer die ene gemeente. Daar zitten de kinderen dan gewoon weer bij. In dit verband zou ik daarom ook wel de opmerking kwijt willen dat we hierin de preek niet boven de rest van de dienst moeten uittillen. Alsof de rest maar bijzaak is. Dan doen we onze God ernstig te kort. De overige elementen van de eredienst spreken toch zeker niet minder van Hem! Het moge duidelijk zijn dat ook op het argument van , , onder het ene Woord" nog veel is af te dingen.

Een kritische vraag die we hier nog aan toe kunnen voegen is: telt het argument van de ongedeelde gemeente en het ene Woord opeens niet meer mee als we voor de kleinere kinderen in de kerk een crèche organiseren? Zij horen toch ook bij de gemeente? ”

Baas relativeert dus dit argument en ik ben geneigd daarin met hem mee te gaan. Enkele malen maakte ik zelf als voorganger diensten mee waarin de kleine kinderen tijdens het zingen vóór de preek naar een bijruimte verdwenen en na de preek terugkeerden. Ze maakten dan toch belangrijke elementen van de eredienst mee. Maar er is een ander argument waarop Baas volle nadruk legt en dat mij sterk aanspreekt. Hij gaat in op opmerkingen van mensen die de kinderdienst graag ingevoerd zouden willen zien omdat kinderen zich volgens hen toch maar vervelen in de kerk. Ze vragen: , , Wat gebeurt er nu voor kinderen in de kerk? ”

Hierop reageert Baas:

„Uit onderzoeken over kerkverlating onder jongeren komt , , de moeilijke kerkdienst" nooit als een echt argument naar voren. Van wezenlijk belang bij kerkverlating is in bijna alle gevallen de houding van de ouders. Hoe is hun geloofsbeleving? En hoe uiten zij dat thuis, maar ook door hun houding in de kerk? Voor veel kinderen is de houding van de ouders van doorslaggevend belang. Hoe beleven zij hun geloof? Hoe spreken zij daarover, wat betekent dat voor hen? Hoe laten ze dat zien in heel hun leven? De Here besteedt aan die geloofshouding van de ouders in zijn Woord ook wel degelijk aandacht.

We gaan daarvoor in gedachten weer even terug naar de berg Horeb en de tijd daarna. Op die berg gaf de Here zijn leefregels aan heel het volk. Zonder aparte uitleg voor de kinderen. Maar wat zegt Hij wel in Deuteronomium 6? Ouders, laat je kinderen zien hoe belangrijk die regels voor het leven zijn. Er staat zelfs in vers 7: Prent die regels er bij je kinderen in! Praat erover als je opstaat, als je onderweg bent, als je neerligt. Daarmee wordt bedoeld: ouders, laat het in heel je leven zien: het is mijn lust en mijn leven de Here te dienen.

Zie je zelf de schatten wel die daar uitgedeeld worden?

De weg naar het hart van de kinderen loopt dus voornamelijk via de ouders. Daar wil de Geest van God de ouders dus voor inschakelen. Door aparte kinder diensten in te stellen loop je het gevaar dat je het praten over je geloof maar overlaat aan anderen: de leerkracht op school en de juf van de zondagse kinderdienst. Daarin schuilt mijns inziens het grootste gevaar van de kinder diensten. Het ontneemt de ouders hun taak. Een taak die ze door de Here Zelf opgedragen is. Waar ze bovendien beloften voor afgelegd hebben. En het afschuiven is hier echt geen denkbeeldig gevaar. Je ziet om je hen hoeveel ouders de geloofsoverdracht nu al - ten onrechte - overlaten aan het gereformeerde onderwijs: „Daar leren ze de kinderen de geloofsinhouden wel!" De kinderdiensten kunnen die houding van de ouders alleen maar versterken.

Dat brengt me tot de volgende stelHng: kinderdiensten vormen een aanslag op de eerste verantwoordelijkheid van ouders ten opzichte van hun kinderen.

Nu is het natuurlijk zo dat er meestal maar één kinderdienst per zondag is, of zelfs nog minder, één per maand bijvoorbeeld. Dan lijkt deze steUing minder op te gaan. Toch ben ik ervan overtuigd dat het overdragen van de taak van , , uitleg van de preek" naar een ander dan de ouder, een groot gevaar inhoudt. Men spreekt dan op den duur steeds minder met de kinderen over het persoonlijke geloof. Het komt steeds verder buiten de wereld van jou en je kind te staan. En dat moeten we voorkomen.

Het is bovendien voor de geloofsbeleving van de kinderen juist veel sterker om de kinderen dichter bij de gewone diensten te betrekken. Ze horen er helemaal bij.

Er rust dan een zware taak op de schouders van de ouders: je kinderen de dienst van de Here voorleven. Hoe ga je naar de kerk? Hoe praat je daarover? Hoe zit je in de kerk? Hoe doe je mee? Hoe praat je over de kerkdiensten, na afloop? Zie je zelf de schatten wel die daar uitgedeeld worden? Zet ze anders voor jezelf eerst eens op een rijtje. Dan kun je er daarna zo heerlijk met je kind over praten. Zo bijvoorbeeld: , , Michiel, de Here houdt heel veel van ons en mama houdt ook veel van de Here. Hij wil dat we in zijn huis komen. Hij wil ons zegenen. Hij wil daar laten horen hoeveel Hij van papa, mama en Michiel houdt. Ga je met me mee naar zijn huis? ”

Een kind doet graag zijn vader en moeder na. En als u veel liefde voor de Here uitstraalt, pakt het kind daar vast wat van mee.”

Een scherpe, maar rake stellingname. Kinderdiensten doen tekort aan de ouderlijke verantwoordelijkheid inzake geloofsopvoeding. Wanneer we op die grond kindernevendiensten afwijzen, stelt dat ons wél voor de opdracht de kinderen rond de kerkgang zo goed mogelijk te begeleiden. En de voorgangers hebben de taak er heel veel aan te doen om de kinderen erbij te laten horen. Zij moeten Gods liefde ook voelen doorstralen in de eredienst. Ook voor hen moet de boodschap van zonde en genade, van verlorenheid en redding herkenbaar en verstaanbaar gebracht worden.

V.

J.H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen