DELINKWENTIE EN RECLASSERING

In het algemeen kan worden gesteld dat de werkelijkheid ingewikkelder in elkaar zit dan op het eerste gezicht lijkt.

Dat geldt ook de samenleving vandaag. van

Je zou dusdanig over ons wereldje kunnen spreken, als zou de samenleving bestaan uit een puur slechte, althans afwijkende minderheid, die we eerst streng moeten straffen en later een genadige hand moeten toesteken, èn een gelukkig goede meerderheid, die braaf leeft.

Ik meen te moeten zeggen dat de werkelijkheid zo simpel niet in elkaar zit, en' dat delinkwentie en wat daar aan vast zit iets is dat in onze samenleving dwars door alle lagen van de bevolking heenloopt, en dat niet zonder meer parallel is met het al of niet gelovig christen zijn of het behoren tot een bepaalde maatschappelijke kaste.

De vragen naar het ontstaan van delinkwentie, en wat daaraan te doen is, inklusief het probleem van de straf, zijn bijzonder kompleks en niet volgens een algemeen geldende vuistregel te beantwoorden. Het bestek van een artikel als dit laat voor een min of meer uitputtende studie dan ook nauwelijks ruimte.

Ik wil er een paar woorden aan wijden.

Ten eerste wil ik stellen dat de koel berekende, van te voren uitgekiende misdaad — gelukkig — zelden voorkomt. Hoewel dit soort misdrijven, te denken valt aan goed voorbereide bankovervallen, vliegtuigkapingen e.d. ruimschoots de aandacht in de pers krijgen' en zodoende de indruk vestigen (een bepaald landelijk ochtendblad heeft hier een handje van) dat de georganiseerde misdaad hand over hand toeneemt, vormen deze delikten in werkelijkheid een zeer klein percentage van het totale aantal. De meeste misdrijven, die in mate van ernst meestal niet zo geweldig groot zijn — ik denk hierbij aan de talloze kleine diefstalletjes, gevallen van vernieling en eenvoudige mishandeling, etc. — worden gepleegd, niet door gladde beroepsmisdadigers, maar door doodgewone mensen zoals wij allemaal. De wereld van delinkwenten, restraften en straffers en reklasseerders is niet een wereld, die buiten de samenleving van ons, nette burgers, staat, en waar wij niet anders dan via kranten kennis van nemen en voor wie we mogen bidden of op reklasseringsdag een paar centen mogen afstaan. Degenen die voor delikten opgespoord, vervolgd, berecht en gestraft worden, vormen tesamsn slechts een klein gedeelte van het totaal aantal daders. Hiervan komt weer een gedeelte onder de hoede van de reklassering.

Ik moet hierbij aantekenen, dat door andere faktoren, b.v. de geringere mate van wat men noemt sociale weerbaarheid, zoals minder opleiding, minder kennis, minder bezit, de slagen het meest vallen in de laagste sociale klassen.

Ten tweede is het begaan van een misdrijf niet zelden het gevolg van eenzaamheid,

radeloosheid en onmacht. In gesprekken met (jeugdige) gedetineerden in huizen van bewaring is mij dikwijls duidelijk geworden dat het niet zelden verveling, zichzelf overschreeuwende bravoure, of enige mogelijkheid tot het verrichten van een prestatie — zij het in het negatieve — was, die .hen tot hun daad bracht. Daarnaast spelen verbittering, agressie tegen de maatschappij of ouders een rol, waardoor een bepaald misdrijf eerder als een kreet om hulp moet worden verstaan. Het is in dit verband opmerkelijk hoeveel delinkwenten, en zeker van hen die de gevangenissen bevolken, in hun (vroege) jeugd geestelijke beschadigingen hebben opgelopen, onvoldoende liefde van hun ouders hebben gehad, enz. Wanneer verder de buurt waar men woont, de omstandigheden waarin men leeft geen mogelijkheden tot opvang bieden, is het duidelijk dat een voedingsbodem ontstaat voor anti-maatschappelijk of krimineel gedrag.

Met al deze zaken krijgt de reklassering te maken. Wat kan zij hier aan doen? Niet, althans niet alleen', zoals in het artikel wordt gesuggereerd door te sleutelen aan de „patiënt" of hem te verbeteren, wat dit laatste ook moge inhouden. Deze visie, die hier naaï voren komt is 'die 'van de Charitas (liefdadigheid), zoals die aan het begin van deze eeuw nog bestond.

De moderne reklassering gaat van de gedachte uit, dat de kliënt met al zijn mogelijkheden en gebreken weer terugkomt in zijn omgeving en daarin verder moet leven. Gedragsbeïnvloeding haalt rauwelijks iets uit, zeker niet bij volwassenen die al geheel gevormd zijn, dat is wtil gebleken. Men probeert veeleer de zgn. sociale redzaamheid te vergroten', d.w.z. men probeert bij de kliënt diens „positieve" mogelijkheden zoveel mogelijk te versterken en hem steun te geven in zijn zwakke kanten. Daarbij is van primair belang dat de kliënt zelf enigermate zijn mogelijkheden leert inzien en ontwikkelen. Daarbij wordt geprobeerd allerlei maatschappelijke vaardigheden, tot het simpele weten hoe een girobiljet of een aanvraagformulier voor de bijstand ingevuld moet worden, bij te brengen of te vergroten.

Is dit verkeerd? De auteur van een eerder gepubliceerd artikel „reclassering" stelt dat mondigheid, inspraak, zelfontplooiing zaken zijn die in strijd zijn met de Bijbel. Ik vermag dat niet in te zien, sterker: ik ben het pertinent met hem oneens. Zonder diep in te willen gaan op vragen van exegetische of schriftbeschouwelijke aard wil ik stellen dat de mens zijn talenten van God heeft meegekregen om daarmee te woekeren, en dat hij best mag ontdekken welke talenten hij heeft ontvangen, zeker als hij daarmee bereikt buiten het terrein van de misdaad en van de gevangenio te blijven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen