Worstelen over de zin van het leven

Waarvoor leef je?

In Johannes 15 vergelijkt'de Heere Jezus Zichzelf met een Wijnstok waaraan allerlei ranken zitten, je hebt misschien weieens een wijnstok gezien. Het is een plant die op een knoestige stam talrijke uitlopers vormt. Als je er niets aan doet, dan krijgt zo'n stam meterslange ranken met weelderige bladeren met zo hier en daar een druiventrosje. Veel ranken dragen geen vrucht, maar hebben destemeer blad. Het ziet er mooi uit en toch is het niets. Er zijn echter ook ranken die naast veel bladeren, bovendien vruchten vormen. Zij bloeien en vormen druiventrossen. Vruchten die gevoed worden met voedingssappen uit de stam. Vruchten dragen en voedingssappen uit de stam naar de vruchten transporteren, daar dienen ranken voor. Als ranken geen vruchten dragen, gaat alle voeding verloren aan het vormen van bladeren en verdere uitlopers.

De zin van het leven

In de gelijkenis wordt getekend wat er met zulke ranken gebeurt: de Landman komt en snijdt die uitlopers weg. Ze dienen alleen nog maar om er vuur mee te stoken, want ze zijn zonder vruchten gebleven. Wat voorzin heeft hun bestaan gehad?

De Heere jezus is met dit beeld scherp ingegaan op de zin van het leven. Waarom en hoe leef je? Hij omschrijft nauwkeurig het verschil tussen de verschillende uitlopers aan de Wijnstok. Er zijn er die vruchten dragen: zij trekken sappen uit de Wijnstok en vormen bladeren èn... druiven, je begrijpt wel dat daarmee mensen bedoeld worden die op de Wijnstok geënt zijn in de wedergeboorte. Dan ga je vrucht dragen. Dat leven is zinvol.

Aan die andere uitlopers komen geen druiven. Zij hebben wel een zekere verbinding met de stam, maar zijn er niet op geënt. Zo kun je op het erf van het verbond van God geboren zijn, het teken van de Heilige Doop ontvangen hebben en toch niet in Christus zijn door vernieuwing van je hart. Wat is dan de zin van je leven?

Vragen naar de zin van het leven

Er zijn veel mensen - hoor je er misschien ook bij? - die zich nooit afvragen waarvoor ze leven. Ze rollen als het ware van de ene dag in de andere, genieten met volle teugen en zien er stralend uit Prachtige ranken met overvloedig blad.

Er zijn ook mensen die het veel ernstiger nemen. Zij leiden een leven vol van degelijke godsdienst. Maar intussen straalt de hoogmoed er vanaf en kunnen ze het bij dit leven van alleen maar vorm goed uithouden. Veel blad, maar geen vruchten, dus puur gezichtsbedrog. Ook deze mensen worstelen niet met vragen over de zin van het leven.

Nee: opa is gestorven. Waar heeft hij

eigenlijk voor geleefd? Wat heeft z'n leven voorzin gehad? Dat zijn vragen! En: alles zit me tegen. Waarom? Ik kan er niet meer tegenop.

Waarom helpt God niet en waarom moet ik dit allemaal meemaken? Daar hoor je iemand worstelen! Het is beslist niet zo dat je er oud voor moet zijn om dit soort vragen te hebben. Ook jongeren van zestien jaar kunnen klem zitten met zichzelf of met anderen. Zo klem zelfs dat er voor gekozen wordt een eind te maken aan het leven. Vergis je niet: dat is niet zeldzaam.

Het overlijden van iemand van wie je houdt, kan de 'waarom'-vragen laten ontstaan. Waarom zo jong? Waarom op die manier? Waarom juist nu? Dit soort vragen is vaak moeilijk te beantwoorden. Nog moeilijker kan het worden als de vraag opkomt waarom iemand geleefd heeft, wat de betekenis of de zin van zijn leven geweest is?

Elk leven heeft zin

Het leven van opa heeft wel degelijk zin gehad. De Heere heeft hem leven geschonken, zijn leven onderhouden en tenslotte zijn leven weer van zijn hand teruggeëist. Zó vol zin was zijn leven, dat de Heere er Zich van begin tot eind mee bemoeid heeft èn er bovendien rekenschap over gevraagd heeft. Maar, ook al heeft het leven zin, het is niet altijd gemakkelijk die zin te ontdekken. Je kent mischien wel voorbeelden van mensen die de ene na de andere tegenslag te verduren krijgen. Het kan haast niet dieper gaan, en toch treft hen opnieuw een ramp. Wat kan de zin van dat leven dan verborgen zijn. Voor de omgeving en voor jezelf. Soms kun je ook als jongere sterk het gevoel hebben dat het geen zin heeft dat je leeft. Dit kan zich zo sterk aan je opdringen dat je liever hebt dat er een eind aan komt. Toch moet je daarbij altijd bedenken dat dit een gevoel is dat vanuit jezelf opkomt of dat je ingefluisterd is door satan. Voor God bestaat er geen zinloos leven. En als dat nu totaal niet voor je te bekijken valt? In die duisternis is er maar één vruchtbare houding: lles overgeven aan de Heere, ondanks de openstaande vragen. Dat kan in de duisternis een wonderlijke rust geven. David kende dat: ust in een dal der schaduw des doods (Psalm 23:4).

Maar dan die ranken die geen vrucht dragen en afgesneden worden om in het vuur geworpen te worden? De Heere Jezus bedoelt daarmee niet dat het leven van die mensen zonder zin is geweest.

Hij zegt wel dat zij niet aan het dóel beantwoord hebben waarvoor ze geschapen zijn. Dat doel is: vrucht dragen. Voorzover je dat kunt beoordelen, heeft het leven van opa niet aan dat doel beantwoord. Dat is erg. Maar het maakt zijn leven niet zinloos. Ook door het leven en sterven van opa heen kan de Heere doorgaan met Zijn werk. Misschien ben je doorzijn dood wel gaan nadenken over je eigen kwetsbare leven. Zo kan opa fungeren als een zinvol

ANWB-bord dat de richting aanwijst, terwijl hij zelf nooit het doel heeft bereikt waarheen hij wees.

De zin van het lij den

Het is beslist niet zo dat kinderen van God minder lijden dan mensen die niet bekeerd zijn. Misschien is het tegendeel wel waar. Denk alleen maar eens aan Job. Toch staat hun lijden in een ander licht. In de gelijkenis van de wijnstok zegt de Heere Jezus dat Zijn Vader de ranken die vrucht dragen 'reinigt', opdat ze nog meer vrucht dragen. Dat reinigen betekent snoeien. Het overschot aan rank, bladeren, ja zelfs sommige druifjes, wordt weggenomen.

Praktisch gezien kan dat betekenen dat er zich op de weg van je leven teleurstellingen voordoen, omdat je een bepaalde baan niet krijgt, vrienden je bedriegen, mensen waar je van houdt welvallen of omdat je nog steeds geen verkering hebt. Ook kan de Heere Zich voor je verbergen terwijl je eerder veel van Hem mocht ervaren. De prediking kan je bestraffen terwijl je uitziet naar troost. Je verwachtte veel van je levensheiliging uit liefde tot de Heere terwijl er steeds minder van terecht lijkt te komen. En zo snoeit de Landman nauwkeurig alles weg wat een goede groei van de vruchten in de weg staat. Want dat is het doel van het lijden van kinderen van God: meer vrucht dragen tot eer van God.

Daarmee heeft dat lijden ook echt zin gekregen, ook al is het wel pijnlijk. Het lijden van mensen die niet in de Wijnstok Christus zijn ingeplant, heeft ook zin. Iemand heeft het lijden eens Gods megafoon genoemd. Het roept als het ware versterkt naar mensen toe dat het leven in de zonde uitloopt op een eeuwig verderf. En dat het nodig is om geënt te worden op de stam Christus en zo vrucht te dragen. Als je ziek wordt of tegenslagen hebt, verliezen moet lijden of in de steek gelaten wordt dan doet dat wel pijn, maar het is niet zinloos. Er ligt een doel achter: er is een roepstem tot bekering.

Opstand tegen lijden

Veel van ons geworstel met de zin van het leven, komt voort uit protest

tegen het lijden. Dat is begrijpelijk omdat lijden niet aangenaam is en je er niet naar hoeft te verlangen. Maar ons verzet houdt ook yerband met een te gering besef van wat zonde is. We staan nauwelijks stil bij de reikwijdte van wat de Heere tegen Adam en Eva zei over de boom waarvan zij niet mochten eten: „Gij zult van die niet eten, noch die aanroeren, opdat gij niet sterft". Sterft! We lopen vanuit onszelf met het idee rond dat we moeiten en verdriet niet verdiend hebben. Gods Woord zegt het tegenovergestelde.

Ondanks het feit dat de Heere in het leven niet doet lijden om mensen te kwellen, maar om de zonde te bestraffen en tot inkeer en bekering te brengen, hebben tegenslagen op zichzelf nooit dat resultaat. Als Gods Geest onze opstand niet breekt dan worden we alleen maar harder onder tegenslagen en verdriet. En zo wordt onze opstand alleen maar groter. We raken verbitterd en verhard.

Overigens kennen ook kinderen van God opstand. Niet voor niets zegt de Heere jezus expliciet dat je alleen vrucht kunt dragen als je in Hem bent èn blijft. Als bekeerde mensen ver weg leven van de Wijnstok waarop zij geënt zijn, dan kunnen er zeer verkeerde gedachten en gevoelens bij hen opkomen. Dan gaat het niet goed met de vruchten. Maar het verschil is dat er intussen toch voeding uit de Stam blijft komen. De liefde van de Heere in Christus houdt wederliefde in stand en maakt die telkens weer wakker. Het kan wel erg moeilijk zijn als de Landman gaat snoeien en de tak en de druiven gaat reinigen, maar als je dan het uiteindelijke resultaat bekijkt dan zie je een grote tros druiven hangen aan een half weggesnoeide, kale druivenrank. Dan verdwijnen de opstand en het geworstel over de zin van het leven en het lijden.

In dit leven begrijpen we niet alles wat we moeten doormaken. Ook Gods kinderen niet. Van sommige dingen geldt: Gij zult het na dezen verstaan" (johannes 1 3:7b).

Achteraf wordt soms duidelijk wat de zin was van de tegenslagen. Maar er is nog iets. Door alle moeilijkheden heen is het belangrijk om te leren dat God God is, terwijl wij mensen zijn. Dat moet je eens tot je door laten dringen! Als we dat mogen leren dan gaat onze mond dicht en dan houdt ons vragen op. Niet uit angst, slaafse vrees of omdat we het moeten opgeven, maar uit eerbied voor de Heere, de Koning van hemel en aarde.

Wees voorzichtig

Het bovenstaande is vlugger neergeschreven of uitgesproken dan gepraktiseerd. Zeker als het een ander betreft, kunnen we mooie dingen zeggen.

Of harde dingen, job heeft zo heel wat te verduren gehad van drie van z'n vrienden. Zij zagen hoe die rank gesnoeid en gezuiverd werd en... ze verbonden er een verkeerde, harde konklusie aan.

Geen moment hebben ze overwogen dat de Heere Zijn trouw kind Job liet beproeven om het ongelijk van satan aan te tonen. Die beweerde immers dat job God alleen in voorspoed diende.

Oordeel niet te snel of te hard over (jonge) mensen die zoveel te worstelen hebben met hun leven dat ze besluiten dat het zinloos is nog verder te gaan.

Zij hebben hulp nodig. Ook al spat de opstand eraf-en daar mag je best wat over zeggen - toch is dat geen reden om je af te wenden van iemand. Ook kinderen van God kunnen erg opstandig of zeer somber worden onder de druk van allerlei tegenslagen of ziektes.

Het is onbarmhartig en onverstandig te redeneren dat God Zijn volk toch wel zal leren, helpen en bewaren, en dat maar af te wachten zonder mee te leven en steun te geven.

Als de tegenslagen neerdalen op het hoofd van een kind van God, dan kan het weieens zo ver komen dat de omgeving vraagtekens gaat zetten bij het bekeerd zijn. De belangrijkste vrucht van nieuw leven: het geloof in Christus (hoe zwak ook), lijkt soms helemaal niet meer te vinden. Het is schokkend om dat te ervaren, voor jezelf en ook voor de omgeving. Als je in die put zit dan kan de zinloosheid van het verder leven je aangrijnzen.

Vrucht of geen vrucht?

Het is niet gemakkelijk verschil te zien tussen een rank die wel en een rank die geen vrucht draagt. Voor het oog is er soms geen verschil te zien. Denk eens aan de gelijkenis van de vijf wijze en vijf dwaze maagden. Alle tien wachten tot de Bruidegom langskom, met olielampen die alle branden. Ze vallen alle tien in slaap. Pas op het laatst blijken vijf meisjes wel vruchten van nieuw leven te hebben en de andere vijf niet. De eerste vijf zijn voorzichtig en ze hebben kennis van zaken gekregen: de Bruidegom kan wel later komen dan we denken, laten we daarom zorgen voor reserve-olie.

Denk niet dan je altijd onderscheid kunt maken tussen ranken meten zonder vruchten. Dat is de taak van de Landman. Hij snoeit zonder zich te vergissen. En Hij verwijdert ranken waaraan geen vrucht zit. Misschien zit daar voor jou precies het probleem: draag ik wel vrucht? Ben ik wel geënt op de Wijnstok Christus? Want: opa is gestorven, en hoe staat het nu met mij? Dat is een belangrijke vraag. Met die vraag moetje een stille plek opzoeken en haar aan de Heere voorleggen. Hij is de enige Die daar door middel van Zijn Woord antwoord op kan geven. En Hij is ook de enige Die door middel van Zijn Geest je kan enten op de ware Wijnstok. En wanhoop niet aan de mogelijkheid daaraan, want de Heere werkt nog en toont telkens weer dat Hij geen lust heeft aan de dood van de goddeloze maar daarin dat die zich bekeert en leeft.

Het kan ook zo zijn dat de Heere je in het verleden getoond heeft dat je geënt mag zijn op de Heere jezus. Maar nu, nu is het zo anders. Als je de prediking hoort, word je afgebroken tot op de grond. Als je Gods Woord leest, veroordeelt het je en troost vind je er niet meer in. Het is een dorre woestijn in je geworden, met koude vriesnachten. Wat er aan de vrucht was, is vast doodgevroren. Bedenk dan toch eens dat de Heere ranken kan reinigen door tegenslagen in het leven en door allerlei verdrietige omstandigheden, maar dat het snoeimes bij uitstek het Woord is. De Heere reinigt door het Woord. Als de Geest dat Woord aan het hart toepast dan gaat er zoveel vanaf dat er van mij uiteindelijk een kale, teruggesnoeide rank overblijft. Dat is pijnlijk, maar tob er niet teveel over. Het is zinvol en nodig: zo haalt de Landman de beste oogst binnen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen