Het Wekeromse Zand, een levende miniwoestijn

Hoewel stuifzandgebieden tegenwoordig als waardevolle natuur worden beschouwd, is het ontstaan van het Wekeromse Zand het gevolg van mensenwerk. De kleine boeren uit de omgeving plagden vroeger heide af om bruikbare grond te verkrijgen. Daarbij gingen ze zo intensief en onoordeelkundig te werk, dat de wind vat kreeg op de lichte grond, waarna deze begon te verstuiven. Tegenwoordig kan men in de uitgestoven lage delen van het stuifzandgebied op enkele plaatsen het vroegere akkerland weer aan de oppervlakte zien komen.
Dankzij het wegkappen van enkele bospercelen door Het Geldersch Landschap heeft sinds enkele jaren de wind weer grote invloed op het stuifzandgebied. Daarom wordt het levend stuifzand genoemd. Het gebied is dus aan veranderingen onderhevig. Wie het terrein niet goed kent, kan zelfs verdwalen in deze miniwoestijn. Gelukkig wordt de terugweg gemarkeerd door de eigen voetsporen.

Forten
Het stuifzand vormt een extreem biotoop met grote verschillen tussen dag- en nachttemperatuur. Omdat water moeilijk kan worden vastgehouden, is er ook sprake van droogte. En bij harde wind maakt het striemende zand het leven er ook niet gemakkelijker op. Dit alles heeft tot gevolg dat maar weinig organismen hier kunnen overleven.
Aan de randen van het stuifzand zijn alle stadia van de vastlegging van het zand waar te nemen. De pioniers, die het eerst in het zand groeien, zijn buntgras en zandzegge. Daarna volgt het ruig haarmos, dat prachtige rode tapijten vormt. Opvallend zijn de forten, de heuvels met de vliegdennen in het stuifzand. Als overlevingsstrategie laten zij hun onderste takken over de bodem groeien, die zodoende een windscherm vormen en het zand rondom de stam en de wortels vasthouden.

Moeflons
Dieren die in en rond het stuifzand voorkomen, zijn bijvoorbeeld insecten als graafwespen, mierenleeuwen en zandloopkevers. De zandhagedis is aan de rand van heidevelden te zien. Vogels die hier voorkomen, zijn boomleeuwerik, tapuit, geelgors en boompieper. In de bossen rondom het zand broeden haviken, buizerds, ransuilen, spechten en diverse mezen.
In het gebied verblijven reeën, moeflons, vossen en dassen. Omdat het Wekeromse Zand omrasterd is, komen edelherten en wilde zwijnen normaal gesproken niet voor, hoewel er af en toe wel sporen van doortrekkende exemplaren worden gesignaleerd. De reeën zijn het makkelijkst waar te nemen. In de ochtend- of avondschemering zijn ze te vinden op de weitjes bij het huis De Olde Plak, op de akkers van de Keuenklep of op een van de heideveldjes. De moeflons zijn een stuk schuwer. Deze schapen, oorspronkelijk afkomstig van Corsica, leven in kuddes. Enkele moeflons van de kudde houden altijd een oogje in het zeil. Met het oog op de moeflons zijn honden niet toegestaan in het Wekeromse Zand, ook niet als ze aangelijnd zijn.

De Zeven Kolken
Aan de westzijde van het stuifzand liggen in het bos vennetjes. Dit deel van het Wekeromse Zand heet de Zeven Kolken, genoemd naar de zeven natuurlijke vennen die hier gelegen hebben. Deze zijn opgedroogd door de verlaging van de grondwaterstand op de Veluwe. Het Geldersch Landschap heeft drie nieuwe vennen aangelegd. Ze worden door het wild en de vogels gebruikt als drinkplaats. In en rond de vennetjes leven kikkers, salamanders en verschillende insectensoorten, zoals libellen. Na een koude voorjaarsnacht is het prachtig om op zoek te gaan naar libellen die vol dauwdruppels zitten te wachten totdat het warm genoeg is om te gaan vliegen.
Aan de oostkant van het stuifzand ligt een hoge wal. Deze wal is begroeid met grove den en eiken. De wal is vermoedelijk in de 16e eeuw aangelegd om de akkers in de omgeving van Wekerom te beschermen tegen het door de westenwinden aangevoerde stuifzand. Vele generaties boeren hebben hier eiken geplant om de wal in stand te houden.

-------------------------------------------------------------------------

Wandelroute
In het Wekeromse Zand is een wandelroute van 7,5 km uitgezet, die wordt gemarkeerd met rode paaltjes. De route voert ook langs de Eikenstek, dat buiten het omrasterde gedeelte van het Wekeromse Zand ligt, bij de parkeerplaats aan de Vijfsprongweg/Hoge Valksedijk. Daar zijn de zogenaamde celtic fields te vinden. Dat zijn akkertjes die vanaf rond 800 voor Christus tot enkele eeuwen na Christus in gebruik waren. Het Geldersch Landschap heeft in het Wekeromse Zand celtic fields nagemaakt en er een uitkijkplatform bij geplaatst, zodat de akkertjes goed te overzien zijn. De wandeling kan ook gestart worden bij de parkeerplaats achter de vuilnisbelt bij de Edeseweg. De parkeerplaats is bereikbaar via de Immenweg.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen