Het pipet-drama van Koen en Teun

Het moet voor Willem en Wilma Stuart, wonend in de buurt van Arnhem, aangrijpend zijn geweest toen zij ontdekten dat zij via één en dezelfde ivf-behandeling een blank en een donker kind gekregen hadden. Er bleek een fout gemaakt te zijn in het laboratorium van het Academisch Ziekenhuis te Utrecht. Tijdens de bewerking van het zaad van Willem moet per ongeluk gebruik zijn gemaakt van een pipet dat al gebruikt was voor het sperma van een andere, een donkerkleurige man. Hierdoor werden de zaadcellen van de beide mannen vermengd en vervolgens gevoegd bij de eicellen van Wilma. Zo zijn er nu ongewild twee kinderen voortgekomen uit één moeder en uit twee vaders.

Meer risico's
Voordat ik verder ga, wil ik stellen er respect voor te hebben dat de ouders van Koen en Teun in de openbaarheid zijn getreden, en eveneens voor het feit dat het Academisch Ziekenhuis te Utrecht de vergissing ruiterlijk heeft toegegeven. Ik heb er ook respect voor dat prof dr. E. te Velde, hoofd van de afdeling Vruchtbaarheidsstoornissen van het AZU, in de context van deze fout tegelijk naar buiten gebracht heeft dat de ivf-methode bepaald niet zonder risico's is en dat elk jaar in Nederland ten minste één vrouw de dood vindt vanwege complicaties bij de ivfbehandeling. Op zich vormen deze vergissing en het genoemde risico nog geen argument om de ivf-methode "ethisch onverantwoord" te verklaren. Er zijn vanuit ziekenhuizen meer vergissingen en meer risicovolle medische ingrepen te noemen die wij als zodanig toch verantwoord achten. Een hartoperatie is ook niet zonder risico's. En soms zijn bij een amputatie het goede en het verkeerde been of zelfs patiënten verwisseld... Al zijn hier voorbeelden van te noemen, wij gebruiken deze vergissingen niet als argument om iedere amputatie te verbieden.

Vertechniseerd
Bij de ivf geldt ook dat in de toekomst zulke vergissingen voorkómen en de risico's geminimaliseerd zouden kunnen worden. Dus als zodanig kunnen de vergissing en de risico's niet als argument aangegrepen worden. En toch doe ik het, maar dan op een ander niveau. In het tweede deel van mijn boek "Gij zult niet echtbreken" heb ik in de hoodstukken over kinderloosheid en het inroepen van medische hulp ook de ivf-methode behandeld. Ik heb daar ook gewezen op de discussie tussen prof dr. W.H. Velema en prof dr. J. Douma over dit onderwerp. Hierbij heb ik de zijde gekozen van prof Velema in zijn néé tegen de ivf-methode, omdat hierbij geen sprake meer is van onvruchtbaarheidsbehandeling (herstel van de natuur), maar van een nieuwe, een vertechniseerde wijze van in- oftewel voortplanten, die voor een groot deel buiten de ouders omgaat. De ivf is voor een groot deel het werk van een laborant, waarbij menselijke vergissingen niet zijn uitgesloten, schreef ik. En dat is nu gebleken. Deze vergissing kan niet opgevat worden met de woorden waarmee een verzekeringsmaatschappij reclame voert: "Foutje, bedankt". Integendeel, hoewel ik denk dat de openheid van de ouders de beste weg was om te voorkomen dat er in het Gelderse dorp gespeculeerd wordt over overspel, de rekening wordt straks met name aan de donkerkleurige Koen gepresenteerd. Willem en Wilma hebben hem volledig geaccepteerd als hun eigen kind. Maar Koen zal zich anders weten dan zijn broer Teun. Teun is echt van vader en moeder, maar wie is zijn vader? Hij is een foutje...

Subjectief
Dit alles staat niet op zichzelf Het is slechts een facet van heel de post-moderne maatschappij. Normen en waarden worden in onze tijd teruggedrongen naar het privéleven en daar vervullen zij een subjectieve functie. Ik kan ze voor mijzelf hanteren, maar ik mag ze niet aan anderen opleggen. Zo kon de biomedische techniek een hoge vlucht nemen. Deze kon zich echt goed ontwikkelen na de doorbraak van de abortus. En juist omdat de "technicus" zich geen ethische vragen hoeft te stellen, maar 'slechts' technisch de mogelijkheden onderzoekt, kan hij onbegrensd zijn gang gaan. Zo schijnt er nu in de Verenigde Staten bij wormen een "langer-leven-gen" ontdekt te zijn. De wetenschappers hopen dit gen nu ook voor mensen te vinden. Er schijnt door de wetenschappers van de universiteit in Colorado al gespeculeerd te worden over een toename van 40 jaar van de gemiddelde leeftijd bij mensen.

Maatschappij bepaalt
De technicus hoeft zichzelf geen ethische vragen te stellen. Hij onderzoekt en gaat tot de grenzen van het menselijk kunnen, en die grenzen blijken telkens weer opgeschoven te kunnen worden. De maatschappij moet nadien maar filosoferen over het al dan niet ethisch verantwoord zijn van de toepassingsmogelijkheden. Iets van zo'n discussie zagen wij onlangs rond een Utrechtse kliniek die beweerde de mogelijkheid te geven om vooraf te kunnen kiezen voor een jongen of meisje. De medische wetenschap zou voor de mogelijkheid zorgen en een zakenman voor het promoten en runnen van het bedrijf Het maatschappelijk draagvlak bleek nog niet groot genoeg. Niet Gods Woord, maar de grootste gemene deler van de maatschappij is norm en bepaalt wat kan of (nog) niet kan. Wie uit bijbelse normen wil leven, prima! Maar dan thuis, in de privé-sfeer. En nu ben ik waar ik wezen wil, namelijk bij de vraag of wij als gereformeerde gezindte niet verder van huis zijn dan wij willen erkennen. Is er bij velen niet een onderscheid tussen het maatschappelijke leven en het privéleven? Is het niet zo dat ook wij denken dat je in je bedrijf bij reorganisatie e.d. niet kunt rekenen met bijbelse normen, maar dat daar alleen de economische wetten gelden? Platweg: Is er geen scheiding tussen de zondag en de week? Dan is bij ons de ethiek net zozeer een privézaak als in de biomedische techniek. Wij hebben nodig een persoonlijk geloof dat heel ons leven doortrekt. Dat is de enige redding tegenover de vloedgolf van het postmodernisme.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen